Po 2 stycznia br., tak jak przed nowelizacją przepisów o uprawnieniach związanych z rodzicielstwem, pracownik w trakcie korzystania z urlopu rodzicielskiego może wrócić do pracy u pracodawcy, który udzielił mu tego wolnego, i pracować w obniżonym wymiarze. Nie może to być więcej niż połowa pełnego etatu. Jeśli się na to zdecyduje, składa pisemny wniosek nie krócej niż 21 dni (poprzednio 14 dni) przed startem wykonywania pracy. Wskazuje w nim wymiar czasu pracy oraz okres, przez który chce łączyć opiekę rodzicielską z pracą.

Tak jak wcześniej, pracodawca nie musi przystać na prośbę pracownika, jeżeli uzna, że łączenie urlopu rodzicielskiego z zadaniami służbowymi na część etatu jest niemożliwe ze względu na organizację pracy lub rodzaj pracy wykonywanej przez podwładnego. To on ocenia i decyduje o tym, czy w konkretnym przypadku uwzględni wniosek etatowca.

Niższe pensja i zasiłek

W okresie łączenia korzystania z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy obniża się wynagrodzenie za pracę odpowiednio do wymiaru czasu realizowanych zadań. Analogicznie zasiłek macierzyński za okres urlopu rodzicielskiego łączonego z pracą przysługuje w tym okresie w wysokości proporcjonalnie obniżonej do etatu, w jakim pracownik łączy urlop rodzicielski i pracę w firmie udzielającej tego urlopu. Tak stanowi art. 31 ust. 4a ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn. DzU z 2014 r., poz. 159 ze zm., dalej ustawa zasiłkowa).

Miesięczny zasiłek macierzyński za pierwszych sześć tygodni urlopu rodzicielskiego wynosi 100 proc. podstawy wymiaru, a za pozostałych 26 tygodni – 60 proc. Przy łączeniu urlopu rodzicielskiego z pracą zasiłek macierzyński przysługuje w proporcjonalnie obniżonej wysokości. Oznacza to, że jeśli pracownik pierwszych sześć tygodni urlopu rodzicielskiego łączy z pracą np. na pół etatu, jego dzienna kwota zasiłku w wysokości 100 proc. powinna zostać pomniejszona o 50 proc. Podobnie będzie przy łączeniu pozostałych 26 tygodni rodzicielskiego z pracą na pół etatu – dzienna stawka zasiłku sięgająca 60 proc. powinna spaść o połowę.

Podobnie stanie się u pracownika, który złożył wniosek w trybie art. 179

1

k.p. (do 21 dni po porodzie o udzielenie po urlopie macierzyńskim urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze), skutkujący prawem do zasiłku macierzyńskiego w wysokości 80 proc. podstawy wymiaru za okres wszystkich urlopów (macierzyńskiego i rodzicielskiego). W czasie łączenia rodzicielskiego z pracą na pół etatu dzienny zasiłek w wysokości 80 proc. zostanie pomniejszony o połowę.

Przykład

Zatrudniona w spółce w pełnym wymiarze w podstawowym systemie i w jednomiesięcznym okresie rozliczeniowym pani Magdalena zakończyła urlop macierzyński 2 lutego 2016 r. i 3 lutego rozpoczęła urlop rodzicielski. Złożyła wniosek w trybie art. 179

1

k.p., skutkujący wypłatą zasiłku macierzyńskiego w wysokości 80 proc. podstawy wymiaru zasiłku za okres wszystkich urlopów.

W pierwszym tygodniu lutego wystąpiła do pracodawcy o zgodę na łączenie urlopu rodzicielskiego z pracą od 1 marca br. w wymiarze 1/4 etatu przez pierwsze trzy tygodnie tego miesiąca, a od 22 marca na pół etatu. Szef na to przystał.

Wynagrodzenie pracownicy jest określone w stałej miesięcznej wysokości. Za pracę w pełnym wymiarze wynosi 4200 zł. Natomiast podstawa wymiaru zasiłku macierzyńskiego to 3624,18 zł (100 proc.). Jakie wynagrodzenie należy wypłacić pracownicy za marzec i jak ustalić przysługujący jej w tym miesiącu zasiłek macierzyński?

Za marzec pracownicy przysługuje wynagrodzenie pomniejszone proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy, w jakim jest zatrudniona. Przy czym ustala się je dwuetapowo – za okres świadczenia pracy na 1/4 i pół etatu. Ponieważ pensja zatrudnionej określona w umowie za pracę na cały etat wynosi 4200 zł, to miesięczne uposażenie za 1/4 etatu wyniesie 1050 zł (4200 zł x 0,25), a za pół etatu 2100 zł (4200 zł x 0,5). Wymiar czasu pracy ustalony dla pełnego etatu w marcu wynosi 176 godzin, a dla 1/4 etatu są to 44 godziny (176 godz. x 0,25), natomiast dla połowy etatu 88 godzin (176 godz. x 0,5).

W efekcie za okres wykonywania pracy w marcu pani Magdalenie należy wypłacić 1384,09 zł wynagrodzenia, co wynika z następującego wyliczenia:

- 1050 zł : 44 godz. x 30 godz. = 715,91 zł (pracownica na 1/4 etatu przepracuje 30 godz.; od 1 do 21 marca: 15 dni x 2 godz.),

- 2100 zł : 88 godz. x 28 godz. = 668,18 zł (pracownica na pół etatu przepracuje w marcu 28 godz.; od 22 do 31 marca: 7 dni x 4 godz.),

- 715,91 zł + 668,18 zł = 1384,09 zł (wynagrodzenie za pracę w marcu).

Podobnie proporcjonalnie należy pomniejszyć zasiłek macierzyński wypłacany zatrudnionej. Dzienna jego kwota do końca lutego włącznie wynosiła 96,64 zł. Wynikało to z wyliczenia:

- 3624,18 zł x 80 proc. = 2899,34 zł (podstawa wymiaru zasiłku macierzyńskiego 80 proc.),

- 2899,34 zł : 30 = 96,64 zł (pełna dzienna kwota zasiłku macierzyńskiego w wysokości 80 proc.).

Za okres urlopu rodzicielskiego, w którym pracownica łączy go z pracą na 1/4, a następnie na pół etatu, zasiłek wyniesie:

- 96,64 zł x 0,25 = 24,16 zł (dzienna kwota pomniejszenia zasiłku macierzyńskiego),

- 96,64 zł – 24,16 zł = 72,48 zł (proporcjonalnie obniżona dzienna kwota zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu rodzicielskiego łączonego z pracą na 1/4 etatu),

- 72,48 zł x 21 dni marca = 1522,08 zł (zasiłek macierzyński od 1 do 21 marca),

- 96,64 zł x 0,5 = 48,32 zł (dzienna kwota pomniejszenia zasiłku macierzyńskiego),

- 96,64 zł – 48,32 zł = 48,32 zł (proporcjonalnie obniżona dzienna kwota zasiłku macierzyńskiego za urlop rodzicielski łączony z 1/2 etatu),

- 48,32 zł x 10 dni marca = 483,20 zł (zasiłek macierzyński od 22 do 31 marca),

- 1522,08 zł + 483,20 zł = 2005,28 zł (zasiłek macierzyński za marzec).

Kilka tygodni na plus

Obecnie – w odróżnieniu od poprzedniego stanu prawnego – łączenie urlopu rodzicielskiego z pracą skutkuje odpowiednim wydłużeniem tego urlopu. Do porządku prawnego ustawodawca wprowadził bowiem zupełnie nowe rozwiązanie. Gdy zatrudniony łączy opiekę z pracą, urlop rodzicielski wydłuża się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy wykonywanej w trakcie tego urlopu albo jego części. Nie dłużej jednak niż do:

- 64 tygodni – przy urodzeniu jednego dziecka przy jednym porodzie lub przyjęciu jednego dziecka na wychowanie,

- 68 tygodni – przy urodzeniu przy jednym porodzie dwojga lub więcej dzieci lub przy równoczesnym przyjęciu na wychowanie więcej niż jednego dziecka.

Okres, o który wydłuża się urlop rodzicielski, jest iloczynem liczby tygodni, przez jaką pracownik łączy ten urlop z pracą w firmie udzielającej urlopu, i wymiaru czasu pracy wykonywanej przez niego w tym okresie. Co ważne, proporcjonalne wydłużenie urlopu odnosi się wyłącznie do tej części, która jest łączona z pracą. Jeśli powstała w wyniku wydłużenia część urlopu nie odpowiada wielokrotności tygodnia, pracownikowi udziela się jej w dniach, przy czym niepełny dzień pomija się (art. 182

1f

§ 2-4 k.p.).

Zasiłek macierzyński za okres wydłużenia urlopu rodzicielskiego wynikającego z łączenia go z pracą przysługuje w takiej wysokości, w jakiej pracownik pobierał zasiłek macierzyński w czasie pracy i otrzymywania zasiłku macierzyńskiego w obniżonej kwocie.

Przykład

Zatrudniona na cały etat pani Krystyna po urlopie macierzyńskim rozpoczęła pierwszą część urlopu rodzicielskiego. Udzielono jej go na osiem tygodni – od 6 marca do 30 kwietnia 2016 r. (56 dni). Ponieważ pracownica nie złożyła wniosku po porodzie w trybie art. 179

1

k.p., skutkującego wypłatą 80 proc. zasiłku, za pierwszych sześć tygodni rodzicielskiego należy się jej zasiłek macierzyński w wysokości 100 proc., a za pozostałe dwa tygodnie – 60 proc. podstawy wymiaru.

Podstawa przysługującego pracownicy zasiłku to 4884 zł. Pani Krystyna łączy całą pierwszą część urlopu rodzicielskiego z pracą na pół etatu. W efekcie pierwsza część urlopu rodzicielskiego wydłuży się o cztery tygodnie, co wynika z iloczynu ośmiu tygodni, podczas których matka łączy urlop rodzicielski z pracą, i wymiaru czasu wykonywanej pracy (8 x 0,5 = 4). Pracownica nie zamierza pracować w czasie wydłużonego rodzicielskiego.

Za okres urlopu rodzicielskiego, w którym pracownica łączy go z pracą na pół etatu, przysługuje jej zasiłek macierzyński według następującego wyliczenia:

1) za pierwsze sześć tygodni rodzicielskiego łączonego z pracę (od 6 marca do 16 kwietnia, tj. za 42 dni):

- 4884 zł : 30 = 162,80 zł (pełna dzienna kwota zasiłku macierzyńskiego w wysokości 100 proc.),

- 162,80 zł x 0,5 = 81,40 zł (dzienna kwota pomniejszenia zasiłku macierzyńskiego),

- 162,80 zł – 81,40 zł = 81,40 zł (proporcjonalnie obniżona dzienna kwota zasiłku macierzyńskiego),

- 81,40 zł x 42 dni (6 tygodni) = 3418,80 zł (zasiłek macierzyński od 6 marca do 16 kwietnia).

2) za kolejne dwa tygodnie urlopu rodzicielskiego łączonego z pracę (od 17 do 30 kwietnia, tj. za 14 dni):

- 4884 zł x 60 proc. = 2930,40 zł; 2930,40 zł : 30 = 97,68 zł (pełna dzienna kwota zasiłku macierzyńskiego w wysokości 60 proc.),

- 97,68 zł x 0,5 = 48,84 zł (dzienna kwota pomniejszenia zasiłku macierzyńskiego),

- 97,68 zł – 48,84 zł = 48,84 zł (proporcjonalnie obniżona dzienna kwota zasiłku macierzyńskiego),

- 48,84 zł x 14 dni (2 tygodnie) = 683,76 zł (zasiłek macierzyński od 17 do 30 kwietnia).

Zasiłek macierzyński za osiem tygodni urlopu rodzicielskiego łączonego z pracą wynosił 100 i 60 proc., a więc był różny. Aby ustalić prawidłową jego wysokość za okres wydłużonej części tego urlopu, wydłużenie należy obliczyć odrębnie dla okresu, w którym zasiłek przysługiwał na poziomie 100 proc. podstawy wymiaru, i odrębnie dla okresu, w którym było to 60 proc. W efekcie:

- część wydłużenia urlopu powstała w wyniku łączenia z pracą pierwszych sześciu tygodni urlopu rodzicielskiego wynosi trzy tygodnie (6 x 0,5) i za ten okres pracownicy przysługuje zasiłek macierzyński wysokości 100 proc. podstawy wymiaru,

- część wydłużenia urlopu powstała w wyniku łączenia z pracą kolejnych dwóch tygodni urlopu rodzicielskiego liczy tydzień (2 x 0,5) i za ten okres pracownicy przysługuje zasiłek macierzyński wysokości 60 proc.

W czasie wydłużonego urlopu rodzicielskiego pani Krystyna nie pracowała. Dlatego za okres wydłużenia pierwszej części urlopu rodzicielskiego otrzyma łączny zasiłek macierzyński 4102,56 zł. Wynika to z takich rachunków:

- 162,80 zł (pełna dzienna kwota zasiłku macierzyńskiego w wysokości 100 proc.) x 21 dni (3 tygodnie) = 3418,80 zł (zasiłek macierzyński od 1 do 21 maja 2016 r.),

- 97,68 zł (pełna dzienna kwota zasiłku macierzyńskiego w wysokości 60 proc.) x 7 dni (tydzień) = 683,76 zł (zasiłek macierzyński od 22 do 28 maja 2016 r.),

- 3418,80 zł + 683,76 zł = 4102,56 zł.

podstawa prawna: art. 182

1f

§ 2-4 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn. DzU z 2014 r., poz. 1502 ze zm.)

masz pytanie, wyślij e-mail, tygodnikpraca@rp.pl