Kiedy dojdzie do szkody spowodowanej z winy innego kierowcy, poszkodowanemu przysługuje roszczenie o jej naprawienie w stosunku do ubezpieczyciela sprawcy. Zakład ubezpieczeń po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego podejmuje decyzję o wypłacie odszkodowania na podstawie faktury VAT dokumentującej koszty naprawy lub na podstawie kosztorysu, czyli dokumentu, który szacunkowo określa wysokość odszkodowania (wg cen części zamiennych i usług niezbędnych do dokonania naprawy).
Możliwość wystąpienia przez osobę prowadzącą działalność gospodarczą do ubezpieczyciela z wnioskiem o wypłatę odszkodowania powiększonego o VAT albo o jego zwrot (bez względu na to, czy odszkodowanie było, czy będzie wypłacone na podstawie faktury czy kosztorysu) zależy od tego, czy poszkodowany przedsiębiorca jest vatowcem lub czy ma prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o podatek naliczony przy nabywaniu rzeczy bądź usługi.
Przedsiębiorca, który nie jest zarejestrowanym płatnikiem VAT, tj. wprawdzie prowadzi działalność gospodarczą, ale rozlicza się z urzędem skarbowym według innych zasad, może w takim wypadku liczyć na kwotę brutto powiększoną o VAT.
Nieco inaczej jest w przypadku przedsiębiorcy, który jest vatowcem. Aby liczyć na odszkodowanie powiększone o VAT, będzie musiał wykazać, że nie może obniżyć kwoty swojego podatku o koszty, które poniesie w związku z naprawą szkody. Chodzi o to, aby nie wzbogacił się kosztem ubezpieczyciela o wartość VAT. Z takim przypadkiem będziemy mieli do czynienia np. w sytuacji, w której kolizji ulegnie pojazd należący do przedsiębiorcy, ale nieużywany do wykonywania działalności gospodarczej, czyli prywatny. W tego typu okolicznościach poszkodowany będzie się mógł domagać odszkodowania powiększonego o kwotę VAT. Oznacza to, iż ubezpieczyciel nie może automatycznie przyjąć, że skoro poszkodowany przedsiębiorca prowadzi działalność gospodarczą i jest płatnikiem VAT, to należne mu odszkodowanie można wypłacić w kwocie netto bez podatku od towarów i usług.
W sytuacjach gdy vatowiec poszkodowany w kolizji drogowej będzie mógł skorzystać z przywileju obniżenia kwoty podatku o wartość VAT (np. z faktury wystawionej za usługi naprawy pojazdu bądź zakupu części zamiennych), ubezpieczyciel nie wypłaci mu odszkodowania powiększonego o VAT. Roszczenia takiej osoby zostaną zrealizowane przez zakład ubezpieczeń w kwocie netto. Obowiązek uiszczenia pozostałej kwoty z faktury, tj. niezapłaconego podatku, spoczywa na samym przedsiębiorcy. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby poprzez złożenie do urzędu skarbowego deklaracji VAT-7 obniżył kwotę należnego podatku o nieuiszczoną przez ubezpieczyciela sumę, co w rezultacie doprowadzi do zrekompensowania mu całej poniesionej szkody.
—Cezary Gotkowski, aplikant radcowski, Dittmajer i Wspólnicy
