Ryzyko sporu z organami podatkowymi w kwestii opodatkowania VAT przekazania majątku likwidowanej spółki nie powinno wystąpić w przypadku, gdy przekazywany majątek będzie stanowił przedsiębiorstwo bądź jego zorganizowaną część. W takiej sytuacji organy podatkowe dopuszczają możliwość zastosowania art. 6 ustawy o VAT, który wyłącza z opodatkowania VAT „transakcję zbycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części". Ustawa o VAT nie zawiera definicji przedsiębiorstwa. Jednak w praktyce przyjęło się stosowanie definicji przedsiębiorstwa zawartej w art. 551 kodeksu cywilnego.

Skorzystanie z tej regulacji wydaje się łatwe w przypadku, gdy całość majątku likwidowanej spółki przejmuje jeden wspólnik i zamierza on kontynuować działalność likwidowanej spółki przy wykorzystaniu otrzymanego majątku. Ponieważ wspólnik w takiej sytuacji przejmuje wszystkie aktywa spółki, to stosunkowo łatwo jest udowodnić, że przejmowane jest przedsiębiorstwo.

W przypadku, gdy kilku wspólników przejmuje majątek, skorzystanie z tej regulacji jest utrudnione. Stosunkowo rzadko występuje bowiem sytuacja, gdy przedsiębiorstwo podzielone jest na zorganizowane części w liczbie równej liczbie wspólników przejmujących majątek. Jednak przed rozpoczęciem likwidacji spółki kapitałowej jest możliwe wydzielenie poszczególnych części przedsiębiorstwa tak, aby powstałe części były wyodrębnione organizacyjnie, finansowo i funkcjonalnie.

Co istotne, przepisy nie określają, przez jaki okres powinno funkcjonować tak podzielone przedsiębiorstwo. Oznacza to, że możliwe jest wydzielenie zorganizowanych części przedsiębiorstwa w spółce, a następnie jej likwidacja i przekazanie wydzielonych części przedsiębiorstwa wspólnikom. W szczególności możliwa jest taka operacja w przedsiębiorstwie, którego przedmiotem działalności jest wynajem powierzchni biurowej posiadanych nieruchomości.

Wątpliwości mogą pojawić się na gruncie wykładni literalnej art. 6 pkt 1 ustawy o VAT, który wyłącza z opodatkowania VAT „transakcję zbycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części". Biorąc pod uwagę specyfikę procesu likwidacji spółki, można mieć wątpliwości, czy w sytuacji niejako przymusowego przejęcia przedsiębiorstwa przez wspólnika można mówić o „transakcji zbycia przedsiębiorstwa" – skoro słowo transakcja sugeruje raczej istnienie operacji handlowej.

W tym względzie daleko bardziej trafny jest, odpowiadający polskiej regulacji, art. 19 dyrektywy 112. Mówi on o przekazaniu odpłatnym bądź nieodpłatnym całości lub części majątku, w wyniku którego obejmujący majątek będzie traktowany jako następca prawny przekazującego towary. Nie pozostawia to wątpliwości, że prze- kazanie przedsiębiorstwa w związku z likwidacją spółki będzie wypełniało przesłanki zastosowania tego przepisu.

Przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część

Przedsiębiorstwo to zorganizowany zespół składników niematerialnych i materialnych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej.

Z kolei przez zorganizowaną część przedsiębiorstwa rozumie się organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, który zarazem mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące te zadania.