Zasadą jest pozostawanie stron angażu w jednym stosunku pracy. Nawet wówczas, gdy przedmiotem pracowniczego zobowiązania jest rodzaj pracy szeroko określony nazwą kilku zawodów lub specjalności czy funkcji (wyrok SN z 13 marca 1997 r., I PKN 43/97). Od tej reguły obowiązują jednak wyjątki.
Dopuszczalne jest bowiem zawarcie z własnym pracownikiem dodatkowej umowy o pracę za normalnym wynagrodzeniem, gdy rodzaj wykonywanych obowiązków jest wyraźnie inny niż uzgodniony w podstawowym czasie pracy.
Rodzaj obowiązków
Określenie rodzaju pracy to obowiązkowy element treści umowy. Jego brak oznacza nieważność angażu. Należy go podać jako nazwę zawodu (np. lekarz), specjalności (np. księgowy), stanowiska, funkcji, tytułu lub przez umieszczenie w określonej strukturze organizacyjnej.
Rodzaj pracy można też oznaczyć przez zespół czynności, które ma wykonywać podwładny. Ustalenie, co składa się na rodzaj konkretnej pracy może być uzupełnione dodatkowym dokumentem zawierającym wyliczenie czynności (obowiązków i uprawnień) pracownika w formie zakresu czynności.
Za dopuszczalnością zawierania równoległych angaży opowiedział się Sąd Najwyższy w uchwale z 12 marca 1969 r. (III PZP 1/69). Podkreślił jednak, że podpisanie drugiej umowy z tym samym pracownikiem jest możliwe tylko w uzasadnionych okolicznościach i pod warunkiem, że drugi kontrakt dotyczy wykonywania czynności o charakterze zupełnie odmiennym od tych wynikających z pierwszej umowy o pracę.
Przykład
Pan Andrzej został zatrudniony w dziale księgowości. Jego głównym zadaniem było rozliczanie faktur. W związku z odejściem osoby pracującej na stanowisku kierowcy pan Andrzej otrzymał od prezesa firmy propozycję podpisania dodatkowej umowy. Wykonywanie obowiązków kierowcy miało nie kolidować z jego podstawowymi zadaniami.
Miał rozwozić towar wcześnie rano przed pracą i po wykonywaniu zadań w dziale księgowości. Szef pana Andrzeja mógł zawrzeć z nim drugą umowę, ponieważ ma ona dotyczyć wykonywania czynności o zupełnie innym charakterze od zadań wynikających z pierwszego angażu.
Podstawowym warunkiem zawarcia dodatkowej umowy o pracę jest więc całkowicie odmienny rodzaj obowiązków. Jeżeli więc w danym zawodzie występują specjalizacje, to należy się opowiedzieć za domniemaniem pracy na podstawie jednego kontraktu. Nie jest więc możliwe równoległe zatrudnienie np. lekarza na kilku etatach odpowiednio to posiadanej przez niego specjalności (ginekologa i pediatry). Dopuszczalne jest natomiast zawarcie dwóch kontraktów – jednego na etat lekarza, a drugiego – głównego księgowego (por. wyrok SN z 8 kwietnia 2009 r., II PK 270/08).
Awans pionowy
W praktyce może powstać wątpliwość, czy powierzenie funkcji kierowniczej zatrudnionemu pracownikowi powoduje nawiązanie kolejnego stosunku pracy.
Rozwiązanie tego dylematu zawiera np. wyrok z 11 lutego 2010 r. (I PK 185/2009), w którym SN orzekł, że powierzenie pracownikowi dodatkowego stanowiska (nieobjętego treścią angażu) ponad obowiązki wynikające z umówionego rodzaju pracy wymaga albo podwyższenia podwładnemu pensji (stosownie do rozmiaru dodatkowych obowiązków) albo wypowiedzenia zmieniającego warunki zatrudnienia (w przypadku powierzenia dodatkowych obowiązków bez odpowiedniego podwyższenia wynagrodzenia). Najczęściej osobie takiej przysługuje dodatek funkcyjny.
Przykład
Nauczycielowi zatrudnionemu w szkole podstawowej wójt powierzył stanowisko dyrektora placówki na okres pięciu lat.
Pełnienie tej funkcji nie powoduje rozwiązania dotychczasowego angażu, a tylko zwiększenie wykonywanych obowiązków, za które szefowi szkoły przysługuje dodatek do pensji.
