Od rejestracji do produkcji wina

Polak wypija przeciętnie 2,7 litra wina rocznie. Wartość tego rynku przekracza 2 mld zł i wzrasta co roku w tempie kilku procent. Co ciekawe, jeśli chodzi o wina importowane, najlepiej sprzedają się te z przedziału cenowego 15 – 20 zł. Niemniej jednak to rynek perspektywiczny. W Polsce zmienia się kultura spożywania alkoholu, co powoduje zmiany w strukturze sprzedawanych rodzajów wyrobów alkoholowych.

Wydaje się, że wraz ze wzrostem zamożności społeczeństwa wyroby winiarskie będą spożywane jeszcze chętniej. Nie bez znaczenia jest też to, że picie wina stało się po prostu modne. To wszystko powoduje, że planując rozpoczęcie działalności gospodarczej na własny rachunek, warto wziąć pod uwagę właśnie branżę winiarską.

Przede wszystkim trzeba jednak poznać zapisy ustawy z 12 maja 2011 r. o wyrobie i rozlewie wyrobów winiarskich, obrocie tymi wyrobami i organizacji rynku wina (dalej: ustawa).

Jakie to wyroby

Działalność gospodarcza w zakresie wyrobu lub rozlewu wyrobów winiarskich jest działalnością regulowaną w rozumieniu przepisów ustawy z  2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej i wymaga uzyskania wpisu do rejestru przedsiębiorców wykonujących działalność w zakresie wyrobu lub rozlewu wyrobów winiarskich, zwanego dalej rejestrem.

Uwaga!

Działalność gospodarcza w zakresie wyrobu wyrobów winiarskich może również obejmować rozlewanie wyprodukowanych wyrobów winiarskich.

Warto przy tej okazji podkreślić, że środowiska gospodarcze od dawna postulują ograniczenie ilości regulowanych rodzajów działalności gospodarczej tylko do tych, które są uznawane za takie przez przepisy wspólnotowe – tzw. zasada UE plus zero.

Ustawa definiuje pojęcie „wyrobów winiarskich”. Są nimi fermentowane wyroby winiarskie oraz wyroby określone w następujących przepisach unijnych: rozporządzeniu Rady (EWG) nr 1601/91 z  10 czerwca 1991 r. ustanawiającym ogólne zasady definicji, opisu i prezentacji win aromatyzowanych, aromatyzowanych napojów winopochodnych i aromatyzowanych koktajli winopodobnych oraz w rozporządzeniu nr  1234/2007.

Jeśli chodzi o fermentowane wyroby winiarskie, to ustawa wymienia rodzaje napojów wchodzących w ich skład oraz je definiuje. Znajdziemy w tym wyliczeniu m.in.: miód pitny, wino owocowe, wino owocowe markowe, cydr, perry, nalewkę na winie z soku owocowego.

Wpis do rejestru

Jak już wspomniano, wykonywanie omawianej działalności wymaga uprzedniego uzyskania wpisu do rejestru.

Uwaga!

Wymagań w zakresie uzyskania wpisu do rejestru nie stosuje się do producentów, którzy wyłącznie wyrabiają i rozlewają wino uzyskane z winogron pochodzących z upraw własnych.

Rejestr  jest jawny, prowadzi go minister właściwy do spraw rolnych. Wpis jest dokonywany na wniosek przedsiębiorcy. Musi on zawierać:

- imię i nazwisko, miejsce zamieszkania i adres albo firmę, siedzibę i adres przedsiębiorcy;

- numery: KRS, NIP, REGON (jeżeli przedsiębiorca je posiada);

- określenie rodzaju działalności gospodarczej, która będzie wykonywana;

- wskazanie miejsca lub miejsc wykonywania działalności gospodarczej;

- oświadczenie, że przedsiębiorca w dniu złożenia wniosku spełnia wymagania dotyczące dysponowania obiektami budowlanymi i urządzeniami, które są zgodne z wymaganiami ustawy w podanym przez nią zakresie.

Należy podkreślić, że oświadczenia, wymagane przy składaniu wniosków o wpis do rejestru, przedkłada się pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań. Składający oświadczenie jest obowiązany do zawarcia w nim klauzuli następującej treści: „Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia”. Klauzula ta zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań.

Zaświadczenie o dokonaniu wpisu do rejestru lub zaświadczenie o zmianie wpisu w rejestrze, z podaniem daty wpisu lub zmiany wpisu, jest wydawane przez ministra właściwego do spraw rynków rolnych z urzędu. Oznacza to, że nie trzeba w celu uzyskania tego dokumentu występować z żadnym dodatkowym żądaniem.

Zgodnie z ustawą do postępowania w sprawach indywidualnych rozstrzyganych w drodze decyzji administracyjnej stosuje się przepisy kodeksu postępowania administracyjnego. W związku z tym wszelkie kwestie dotyczące rozpatrywania wniosku (np. terminy, uzupełnianie braków formalnych, doręczenia) są rozstrzygane na podstawie przepisów k.p.a.

Ile obowiązków

Ustawa nakłada na przedsiębiorców prowadzących omawianą działalność gospodarczą szereg obowiązków.

Mają one na celu zabezpieczenie sanitarne i jakościowe produktów. I tak interesujący nas przedsiębiorca jest zobowiązany do opracowania w formie pisemnej i wdrożenia systemu kontroli wewnętrznej wyrobu lub rozlewu wyrobów winiarskich.

Ponadto musi  posiadać plan obiektów budowlanych przeznaczonych do wykonywania swojej działalności, obejmujący w szczególności pomieszczenia produkcyjne, magazynowe, socjalne i sanitarne, a także wyznaczyć osobę odpowiedzialną za kontrolę jakości wyrobów winiarskich.

Ustawa określa także wymogi co do obiektów budowlanych wykorzystywanych przez przedsiębiorcę. Muszą być one wyposażone w:

- zbiorniki do magazynowania i przechowywania wyrobów winiarskich o określonej pojemności technologicznej;

- urządzenia filtracyjne zapewniające uzyskanie wymaganej klarowności wyrobu winiarskiego;

- urządzenia do przygotowania opakowań jednostkowych, w szczególności urządzenia do ich mycia i odkażania;

- urządzenia do napełniania wyrobem winiarskim opakowań jednostkowych;

- urządzenia laboratoryjne umożliwiające pobieranie próbek produktów.

Spełnienie tych obowiązków powinno zostać potwierdzone pozytywną opinią techniczno-technologiczną wydaną przez właściwego ze względu na planowane miejsce wykonywania działalności wojewódzkiego inspektora jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych.

Dodatkowo budynki i urządzenia muszą spełniać wymagania określone w przepisach o ochronie przeciwpożarowej, sanitarnych i o ochronie środowiska.

Spełnienie tego wymogu powinno potwierdza zaświadczenie wydane przez komendanta powiatowego (miejskiego) Państwowej Straży Pożarnej, państwowego powiatowego inspektora sanitarnego oraz wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska właściwych ze względu na planowane miejsce wykonywania działalności.

Niekaralność

Przedsiębiorca, którego dotyczą powyższe wymagania, może wykonywać działalność gospodarczą w zakresie wyrobu lub rozlewu wyrobów winiarskich, jeżeli posiada tytuł prawny do obiektów budowlanych, w których ma być wykonywana jego działalność. Warunkiem jest także jego niekaralność przed rozpoczęciem działalności za przestępstwo przeciwko mieniu lub wiarygodności dokumentów.

W przypadku osób prawnych żaden z członków zarządu nie może być karany za przestępstwo przeciwko mieniu lub wiarygodności dokumentów. W odniesieniu do spółek jawnych wymóg ten dotyczy wszystkich wspólników, w przypadku spółki komandytowej albo komandytowo-akcyjnej każdy z komplementariuszy musi spełniać ten warunek.

Wykonywanie omawianej działalności wymaga także nie istnienia zaległości finansowych wobec Skarbu Państwa oraz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego.

Przedsiębiorca oprócz spełniania tych wymagań musi wykonywać także dodatkowe czynności. Chodzi tu o zabezpieczanie i usuwanie odpadów powstających podczas  produkcji wyrobów winiarskich. Musi też posiadać tytuł prawny do co najmniej  1 hektara gruntu rolnego obsadzonego drzewami lub krzewami owocowymi.

Komentuje Piotr Rogowiecki, ekspert Pracodawcy RP

Działalność w zakresie wyrobu lub rozlewu wyrobów winiarskich jest typowym przykładem regulowanej działalności gospodarczej –  jest obowiązek uzyskania wpisu do rejestru. Warto przy tej okazji zastanowić się nad ratio legis instytucji wpisu do rejestru. Zamysł jest następujący – państwo chce wiedzieć, jakie podmioty prowadzą działalność w niektórych obszarach.

Zazwyczaj chodzi o takie rodzaje działalności, które wiążą się ze szczególnym obowiązkiem podatkowym (np. akcyza) lub z oferowaniem produktów, przy których trzeba zwracać szczególną uwagę na jakość ze względu np. na zdrowie konsumenta.

Kolejną przesłanką może być szczególny interes społeczny – np. oferowanie dobra ważnego z punktu widzenia ogółu społeczeństwa. Dzięki rejestrom organy państwa mogą szybko ustalić, jakie podmioty oferują dane produkty/usługi, co ułatwia prowadzenie kontroli w danym obszarze.

Powstaje jednak pytanie, czy państwu nie wystarczy do tego wiedza wynikająca z ogólnych rejestrów przedsiębiorców. Wszak kody PKD pokazują, kto się czym zajmuje. Jednocześnie ustawy mogą przecież, nawet po ewentualnym uchyleniu obowiązku uzyskiwania wpisu do rejestru, ustalać obowiązki ciążące na przedsiębiorcach. Wydaje się, że dyskusja o działalności regulowanej będzie trwała jeszcze długo.

Jeśli chodzi o działalność w zakresie wyrobu lub rozlewu wyrobów winiarskich, która jest typowym przykładem regulowanej działalności gospodarczej, to wymogi formalne w tym obszarze nie są przesadzone. Jednak z ostateczną oceną trzeba się wstrzymać, gdyż ustawa obowiązuje od niedawna.