Pamiętajmy jednak, że nakaz zapłaty to broń obosieczna. Tak samo jak my z fakturą do sądu może pójść również nasz kontrahent. Gdy sąd wyda nakaz, stanowi on tytuł zabezpieczenia wykonalny bez nadawania mu klauzuli wykonalności.

Dlatego warto sprawdzić nie tylko, kiedy my możemy starać się o uzyskanie nakazu zapłaty, ale również co zrobić, gdy to przeciwko nam zostanie on wydany.

Oczywiście gdy okaże się, że jest dla nas krzywdzący, bo gdy rzeczywiście mieliśmy zapłacić, a nie zrobiliśmy tego, nakazu nie warto kwestionować. Może to jedynie spowodować przedłużenie całego postępowania, zwiększenie kosztów sądowych i odsetek, jakie i tak trzeba będzie zapłacić od tego, co jesteśmy winni.

Do s

ą

du z pozwem i dokumentami

Na wydanie nakazu zap

ł

aty bez konieczno

ś

ci przeprowadzania rozprawy pozwalaj

ą

s

ą

dowi przepisy

kodeksu postępowania cywilnego

reguluj

ą

ce post

ę

powanie nakazowe (art. 484

1

i kolejne).

Wynika z nich, że sąd rozpoznaje sprawę na posiedzeniu niejawnym na wniosek zgłoszony w pozwie (co oznacza, że ten, kto dochodzi swoich racji, czyli powód, musi przygotować takie pismo).

Pozew powinien zawierać dane określone w art. 126 k.p.c. - patrz wzór, czyli przede wszystkim oznaczenie sądu, do którego jest skierowany, imię i nazwisko lub nazwę stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników (jeśli tacy są), oznaczenie rodzaju pisma, osnowę wniosku lub oświadczenia oraz dowody na poparcie przytoczonych okoliczności, podpisy stron (ewentualnie pełnomocników czy przedstawicieli ustawowych) oraz wymienienie załączników.

W postępowaniu nakazowym wolno dochodzić roszczeń pieniężnych albo świadczenia innych rzeczy zamiennych. Aby jednak można było liczyć na to, że sąd wyda nakaz zapłaty, do pozwu trzeba dołączyć dokumenty. Mają one wskazywać na okoliczności uzasadniające dochodzone żądanie. W myśl art. 485 k.p.c. może to być:

-

dokument urz

ę

dowy,

-

zaakceptowany przez d

ł

u

ż

nika rachunek,

-

wezwanie d

ł

u

ż

nika do zap

ł

aty i pisemne o

ś

wiadczenie d

ł

u

ż

nika o uznaniu d

ł

ugu,

-

zaakceptowane przez d

ł

u

ż

nika

żą

danie zap

ł

aty, zwrócone przez bank i niezap

ł

acone z powodu braku

ś

rodków na rachunku bankowym.

Sąd Najwyższy orzekł, że również upoważnienie powoda przez pozwanego do wystawienia faktury VAT bez podpisu może być traktowane jako zaakceptowanie przez dłużnika rachunku uzasadniające wydanie przez sąd nakazu zapłaty (wyrok z 23 lutego 2006, II CSK 131/05).

Sąd wyda również nakaz zapłaty przeciwko zobowiązanemu z weksla, czeku, warrantu lub rewersu należycie wypełnionego, których prawdziwość i treść nie nasuwają wątpliwości.

Trzeba jednak pamiętać, że w razie przejścia na powoda praw z weksla, z czeku, z warrantu lub z rewersu do wydania nakazu niezbędne jest przedstawienie dokumentów do uzasadnienia roszczenia (o ile oczywiście przejście tych praw na powoda nie wynika bezpośrednio z weksla, z czeku, z warrantu lub z rewersu). Chodzi tu o protest, dowody notyfikacji czy np. rachunek zwrotny.

Podstawą do wydania nakazu zapłaty może być również dołączona do pozwu umowa, dowód spełnienia wzajemnego świadczenia niepieniężnego oraz dowód doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku, jeżeli powód dochodzi należności zapłaty świadczenia pieniężnego lub odsetek w transakcjach handlowych określonych w ustawie z 12 czerwca 2003 o terminach zapłaty w transakcjach handlowych (DzU nr 139, poz. 1323 ze zm.).

Gdy w postępowaniu nakazowym roszczenia dochodzi bank, sąd może wydać nakaz zapłaty na podstawie wyciągu z ksiąg bankowych podpisanego przez osoby upoważnione do składania oświadczeń w zakresie praw i obowiązków majątkowych banku i opatrzonego pieczęcią banku oraz dowodu doręczenia dłużnikowi pisemnego wezwania do zapłaty.

Dwa tygodnie i ani dnia dłużej

Jeśli sąd dojdzie do przekonania, że żądania powoda są zgodne z prawdą, wyda nakaz zapłaty. Oczywiście tylko wtedy, gdy uzna żądania powoda za uzasadnione w całości. A to oznacza, że jeśli tylko będzie miał jakiekolwiek wątpliwości albo dojdzie do przekonania, że żądania powoda są słuszne, ale tylko częściowo, nie wyda nakazu zapłaty. Sprawa trafi wtedy do normalnego trybu, z rozprawą.

Wydając nakaz zapłaty, sąd jednocześnie orzeknie, że pozwany ma w ciągu dwóch tygodni od doręczenia mu nakazu zaspokoić roszczenie w całości wraz z kosztami albo wnieść w tym terminie zarzuty. Otrzymujący nakaz zapłaty ma zatem

dwa tygodnie na to, aby zapłacić przeciwnikowi dochodzoną kwotę powiększoną o koszty (te wynoszą od pozwu w postępowaniu nakazowym czwartą część opłaty, nie mniej niż 30 zł; najczęściej w grę będzie wchodziła opłata stosunkowa obliczana jako 5 proc. wartości przedmiotu sporu lub zaskarżenia).

PRZYK

Ł

AD

Pan Jan wniósł pozew o zapłatę 80 tys. zł. Sąd ustalił opłatę na 1 tys. zł. W myśl bowiem ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych stanowi ona czwartą część opłaty.

W tym wypadku opłata stosunkowa – w myśl art. 13 ustawy – od 80 tys. wyniosła 4 tys. zł (5 proc. x 80 tys.). A jedna czwarta z 4 tys. to 1 tys. zł.

Jeśli jednak pozwany uważa, że nie powinien płacić, to może w tym samym terminie – a więc dwóch tygodni od doręczenia nakazu – wnieść zarzuty. W tym celu trzeba przygotować odpowiednie pismo.

W całości lub częściowo

Pozwany może kwestionować doręczony mu nakaz zapłaty w całości albo tylko w pewnej części (wtedy w części niezaskarżonej nakaz zapłaty się uprawomocnia, czyli ma skutki prawomocnego wyroku). Zakres zaskarżenia trzeba wskazać w piśmie.

Zgłaszane w sprzeciwie zarzuty mogą być zarówno formalne (np. pozwany może twierdzić, że sprawę rozpoznawał niewłaściwy sąd, rejonowy zamiast okręgowego), jak i merytoryczne (czyli podważające zasadność twierdzeń powoda a tym samym słuszność rozstrzygnięcia zawartego w nakazie zapłaty).

Trzeba jednak pamiętać, że niezależnie od tego jakie są, musimy je zgłosić – pod rygorem ich utraty – przed wdaniem się w spór. W piśmie zawierającym zarzuty należy również podać wszelkie okoliczności faktyczne i dowody na ich potwierdzenie.

Istotne jest to, że jeśli pozew został wniesiony na urzędowym formularzu, to i zarzuty powinny być wniesione w taki sam sposób. Dotyczy to spraw rozpoznawanych w postępowaniu uproszczonym oraz wtedy, gdy powód miał taki obowiązek, bo jest usługodawcą lub sprzedawcą i dochodzi roszczeń wynikających m.in. z umów telekomunikacyjnych, o dostarczanie energii czy wywóz nieczystości.

Z punktu widzenia wnoszącego zarzuty od nakazu zapłaty ważne jest też to, że pismo należy opłacić. W tym wypadku pobiera się trzy czwarte części opłaty. Je-śli zatem należna opłata wynosi np. 1000 zł, to przy zarzutach od nakazu zapłaty trzeba będzie zapłacić 750 zł.

To ważne, bo zarzuty nieopłacone, wniesione po terminie lub z innych przyczyn niedopuszczalne, i zarzuty, których braków pozwany nie usunął w terminie, sąd odrzuca.

Na zarzutach koniec

Warto pamiętać, że w razie wniesienia przez pozwanego zarzutów od nakazu zapłaty nie jest dopuszczalne powództwo wzajemne. To dlatego że w postępowaniu prowadzonym na skutek wniesienia zarzutów rozpoznawane są twierdzenia pozwanego podważające zasadność rozstrzygnięcia sądu.

Z tego powodu nie dopuszcza się rozszerzenia postępowania o kolejne elementy, a tak zapewne by było, gdyby możliwe było wniesienie powództwa wzajemnego.

Będzie rozprawa

Wniesienie w terminie zarzutów spełniających wymagania formalne powoduje, że sąd wyznacza rozprawę (w takiej sytuacji konieczne jest jej przeprowadzenie). Postępowanie toczy się przed tym samym sądem, który wydał nakaz zapłaty. Będzie on musiał zająć się twierdzeniami i dowodami przedstawionymi przez powoda w pozwie oraz w odpowiedzi na zarzuty (jest na to tydzień od doręczenia pisma zawierającego zarzuty).

Z art. 495 k.p.c. wynika, że w toku postępowania nie można występować z nowymi roszczeniami zamiast lub obok dotychczasowych. SN w wyroku z 23 stycznia 2002 (I PKN 786/ 00) stwierdził jednak, że po wniesieniu zarzutów od nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym powód może odmiennie niż w pozwie kwalifikować rodzaj łączącego strony stosunku prawnego, jeżeli nie zmienia podstawy faktycznej żądania.

Również przepis mówi, że w razie zmiany okoliczności powód może żądać zamiast pierwotnego przedmiotu sporu jego wartości lub innego przedmiotu, a w sprawach o świadczenia powtarzające się może nadto rozszerzyć żądanie pozwu o świadczenia na dalsze okresy (art. 495 k.p.c.).

Po przeprowadzeniu rozprawy sąd wyda wyrok, w którym nakaz zapłaty albo utrzyma w mocy (w całości lub w części), albo go uchyli i orzeknie o żądaniu pozwu. Sąd może również postanowić o uchyleniu dotychczasowego nakazu zapłaty i pozew odrzucić lub postępowanie umorzyć.

S

ą

d uchyli nakaz zap

ł

aty i to z urz

ę

du jeszcze w innych przypadkach. Mówi o tym art. 492

1

k.p.c. Zgodnie z nim stanie si

ę

tak, gdy dor

ę

czenie nakazu zap

ł

aty nie mo

ż

e nast

ą

pi

ć

dlatego,

ż

e miejsce pobytu pozwanego nie jest znane albo gdyby dor

ę

czenie mu nakazu nie mog

ł

o nast

ą

pi

ć

w kraju.

Również wtedy, gdy po wydaniu nakazu zapłaty okaże się, że pozwany w chwili wniesienia pozwu nie miał zdolności sądowej, zdolności procesowej albo organu powołanego do jego reprezentowania, a braki te nie zostały usunięte w wyznaczonym terminie zgodnie z przepisami kodeksu, sąd z urzędu uchyli nakaz zapłaty i wyda odpowiednie postanowienie.

Czytaj również:

Na uprawomocnienie się nakazu zapłaty sąd reaguje z urzędu

Zobacz serwisy:

Firma » Firma w sądzie

Postępowanie w sądzie » Postępowanie nakazowe i upominawcze