Z zasady żołnierze zawodowi nie mogą dorabiać poza wojskiem. Nie wolno im pracować na umowę o pracę ani na innej podstawie, ani też prowadzić własnej działalności gospodarczej.
Wyjątek przewiduje art. 56 ustawy z 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych (DzU nr 179, poz. 1750 ze zm.). Wolno zatem zarobkować poza wojskiem, jeśli zgodzi się na to dowódca, a ponadto nie koliduje to z wykonywaniem zadań służbowych, wpływa na podniesienie kwalifikacji oraz nie narusza prestiżu żołnierza. Ponadto działalność nie może mieć związku z wyrobami obronnymi ani usługami dla wojska.
Pod tymi warunkami żołnierz może nie tylko dorabiać u innego pracodawcy, ale – od tego roku – także założyć własną firmę. Dziś wchodzą w życie przepisy, które na to pozwolą. Chodzi o rozporządzenie z 28 lutego 2008 r. w sprawie wykonywania pracy zarobkowej lub prowadzenia działalności gospodarczej przez żołnierzy zawodowych (DzU nr 41, poz. 248), które zastąpi dotychczas obowiązujące przepisy z 15 kwietnia 2004 r. (DzU nr 127, poz. 1324).
Procedury ubiegania się o zgodę dowódcy na prowadzenie własnej firmy i na pracę zarobkową są zbliżone. Wniosek żołnierz składa do dowódcy jednostki wojskowej z zachowaniem drogi służbowej. Musi w nim wskazać rodzaj działalności, siedzibę firmy, adres, pod którym będzie prowadzona, formę prawną, czas niezbędny do prowadzenia działalności oraz termin jej rozpoczęcia.
Dowódca będzie mógł się zgodzić na jednoczesne wykonywanie przez podwładnego zarobkowej pracy i prowadzenie firmy.
Przełożony, który wyda zezwolenie na prowadzenie firmy, może zażądać od żołnierza postanowienia o wpisie do KRS lub ewidencji działalności gospodarczej. Może też cofnąć zgodę, jeśli nie będą spełnione warunki z art. 56 ustawy.
Jeżeli żołnierz zakończy działalność albo ostatecznie jej nie rozpocznie, to musi o tym niezwłocznie powiadomić swojego dowódcę. Wówczas ten podejmie decyzję o wygaśnięciu zezwolenia.
Kolejne zmiany dotyczące wojskowych wprowadza wchodzące dziś w życie rozporządzenie z 28 lutego 2008 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie świadectw służby żołnierzy zawodowych (DzU nr 41, poz. 249). W świadectwie wydawanym byłym wojskowym zawarte będą dodatkowe informacje, które posłużą do ustalania uprawnień emerytalnych.
Podane będą m.in.: okres pełnienia czynnej służby wojskowej z uwzględnieniem niezawodowej oraz zawodowej (w rozbiciu na stałą i terminową), okresy pełnienia służby uzasadniającej podwyższenie emerytury wojskowej oraz na stanowiskach o szczególnych właściwościach, informacje na temat ubezpieczenia społecznego (gdy żołnierz nie nabył prawa do emerytury wojskowej). W świadectwie służby znajdą się również szczegółowe dane dotyczące wykorzystywanych urlopów.
Ubiegając się o odszkodowanie w związku z niewydaniem świadectwa, były żołnierz będzie składał pismo do swojego dowódcy.
