Od ponad dwóch lat zatrudniamy emerytkę na umowę o pracę. Ostatnio długo choruje. Czy przysługuje jej wynagrodzenie chorobowe i zasiłek chorobowy podczas zwolnienia lekarskiego? Kiedy możemy ją zwolnić z pracy?

– pyta czytelnik DOBREJ FIRMY.

Zasiłek chorobowy przysługuje ubezpieczonemu, który stał się niezdolny do pracy z powodu choroby w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego. Tak stanowi ustawa z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 2005 r. nr 31, poz. 267 ze zm.), dalej ustawa chorobowa. Ten zasiłek należy się przez czas trwania niezdolności do pracy z powodu choroby. Nie potrwa to jednak dłużej niż przez 182 dni, a jeżeli niezdolność do pracy spowodowana została gruźlicą – nie dłużej niż przez 270 dni.

Zatrudniony na podstawie umowy o pracę emeryt może pobierać zasiłki chorobowe tylko w czasie trwania stosunku pracy. Po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego zasiłek ten nie przysługuje, zgodnie z art. 13 ustawy chorobowej, jeżeli osoba niezdolna do pracy:

- ma ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy,

- kontynuuje działalność zarobkową lub podjęła działalność zarobkową (kontynuowanie lub podjęcie innego zatrudnienia, podjęcie pozarolniczej działalności, ubezpieczenie z tytułu prowadzenia gospodarstwa rolnego),

- nie nabyła prawa do zasiłku w czasie ubezpieczenia, bo nie przebyła okresu wyczekiwania,

- jest uprawniona do zasiłku dla bezrobotnych, zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego.

Jeżeli więc zatrudnienie emeryta ustanie w związku z rozwiązaniem umowy o pracę zawartej na czas określony, to nie będzie miał on prawa do zasiłków chorobowych. I to od dnia następnego po ustaniu stosunku pracy, mimo że miałby zwolnienie lekarskie orzekające niezdolność do pracy po ustaniu zatrudnienia, a okres zasiłkowy nie zostałby wyczerpany.

Jeżeli pracodawca zawarł z emerytem umowę na czas nieokreślony, może zwolnić go bez wypowiedzenia na zasadach określonych w art. 53 k.p. Zgodnie z nim szefowi wolno rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z pracownikiem, którego niezdolność do pracy trwa dłużej niż okres pobierania zasiłków chorobowych (łącznie z wynagrodzeniem za czas choroby).

Ponieważ maksymalny okres zasiłkowy wynosi 182 dni (a przy gruźlicy 270 dni), szef może bez wypowiedzenia rozwiązać umowę o pracę z pracownikiem, który wyczerpał ten okres i jest nadal niezdolny do pracy – nie dostarczył zaświadczenia o dopuszczeniu do pracy od lekarza medycyny pracy.

Ochrona przed wypowiedzeniem przez następne trzy miesiące, czyli 90 dni, obejmuje natomiast pracowników, którzy otrzymali decyzję ZUS o przyznaniu świadczenia rehabilitacyjnego. Przysługuje ono do 12 miesięcy temu, kto po wyczerpaniu zasiłku chorobowego jest nadal niezdolny do pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja rokują odzyskanie zdolności do pracy. Zgodnie jednak z art. 18 ust. 7 ustawy chorobowej emeryci i renciści nie mogą otrzymać świadczenia rehabilitacyjnego ani w czasie trwania stosunku pracy, ani po jego ustaniu.

Pracownica czytelnika jest emerytką, dlatego nie korzysta z dalszej ochrony stosunku pracy po wyczerpaniu okresu zasiłkowego. Zgodnie z art. 53 k.p. pracodawca ma prawo ją zwolnić bez wypowiedzenia, gdy wyczerpią się zasiłki chorobowe.

Oświadczenie o rozwiązaniu z pracownikiem umowy o pracę bez wypowiedzenia szef może wysłać pracownikowi nie wcześniej niż pierwszego dnia po upływie 182 (270) dni pobierania zasiłku chorobowego. Umowa o pracę rozwiąże się bez wypowiedzenia w dniu, w którym to oświadczenie szefa dotrze do pracownika w sposób umożliwiający mu zapoznanie z jego treścią. Należy więc je wysłać listem poleconym, najlepiej za zwrotnym poświadczeniem odbioru, aby ustalić datę odebrania przesyłki przez adresata. Umowa o pracę bez wypowiedzenia rozwiąże się z datą pokwitowania odbioru listu.

Przy takim rozstaniu w świadectwie pracy wpisuje się tryb rozwiązania umowy o pracę przez pracodawcę bez wypowiedzenia (art. 53 § 1 pkt b k.p.).

Autorka jest radcą prawnym w Departamencie Ubezpieczeń Społecznych w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej