Członkowie korpusu służby cywilnej należą do szczególnych pracowników. Zgodnie z art. 5 k.p., jeżeli stosunek pracy określonej kategorii zatrudnionych regulują przepisy szczególne, kodeks stosuje się w zakresie niewskazanym tymi przepisami. Stosunek pracy członków korpusu służby cywilnej określają właśnie przepisy dotyczące tej grupy zawodowej.

Ustawa z 24 sierpnia 2006 r. o służbie cywilnej (DzU nr 170, poz. 1218 ze zm., dalej ustawa) przewiduje, że w sprawach wynikających ze stosunku pracy członka korpusu służby cywilnej, nieuregulowanych w niej, stosuje się kodeks pracy i inne przepisy prawa pracy (art. 7 ustawy). Dotyczy to jednak tylko spraw, które ustawa pominęła.

Przykładowo nie jest tak przy pracy nadliczbowej członków korpusu służby cywilnej. Tę ustawa dosyć szczegółowo uwzględnia. Dlatego do tych pracowników nie stosuje się kodeksu pracy w zakresie nadgodzin.

Rozdział ustawy o uprawnieniach członków korpusu służby cywilnej dotyczy m.in. zasad świadczenia pracy w nadgodzinach. Czas pracy członków korpusu służby cywilnej nie może przekraczać 8 godzin na dobę i średnio 40 godzin tygodniowo w przyjętym okresie rozliczeniowym. Dla korpusu służby cywilnej okres rozliczeniowy nie potrwa dłużej niż 8 tygodni (art. 67 ustawy).

Jeśli uzasadnia to rodzaj pracy i jej organizacja, wolno jednak stosować inne rozkłady czasu pracy. W nich dopuszcza się przedłużenie pracy do 12 godzin na dobę. Ale nawet wtedy praca nie może przekraczać średnio 40 godzin na tydzień w przyjętym okresie rozliczeniowym nie dłuższym niż 12 tygodni.

Dyrektor generalny urzędu (kierownik urzędu) ustala rozkład i wymiar czasu pracy członków korpusu służby cywilnej i pracowników niebędących członkami tego korpusu, uwzględniając, że pracę w urzędach należy wykonywać od poniedziałku do piątku między 8.15 a 16.15. Ten szef może zatem ustalić rozkład i wymiar czasu pracy obejmujący nieprzerwanie 8 godzin na dobę między 7 a 18, jeżeli uzasadnia to konieczność zapewnienia sprawnej pracy urzędu i zróżnicowany charakter wykonywanych zadań (§ 2 i 3 rozporządzenia prezesa Rady Ministrów z 25 kwietnia 2007 r. w sprawie czasu pracy pracowników urzędów administracji rządowej, DzU nr 76, poz. 505).

Gdy urząd musi pracować w nadgodzinach, członek korpusu służby cywilnej na polecenie przełożonego wykonuje zadania poza normalnymi godzinami pracy. Wyjątkowo wolno je także zlecić w nocy oraz w niedziele i święta.

Jednak w godzinach nadliczbowych, nawet jeżeli wynika to ze szczególnych potrzeb urzędu, nie zatrudnia się:

- kobiet w ciąży oraz (chyba że zgodzą się na taką pracę),

- członków korpusu służby cywilnej sprawujących pieczę nad osobami wymagającymi stałej opieki lub dziećmi w wieku do lat ośmiu.

Pracownikowi służby cywilnej za pracę wykonywaną na polecenie przełożonego poza normalnymi godzinami pracy przysługuje czas wolny w tym samym wymiarze. Prawo do takiej rekompensaty ma też urzędnik służby cywilnej za pracę poza normalnymi godzinami pracy wykonywaną w porze nocnej. Ale nie ma co liczyć na ekstrawolne godziny – urzędnik dostanie tylko tyle wolnego, ile przepracował w nagdodzinach. Jeśli więc przykładowo przychodzi do pracy o trzy godziny później, oznacza to, że miał wcześniej dodatkowe trzy godziny zajęć.

Zatem za pracę wykonywaną poza normalnymi godzinami pracy członkom korpusy służby cywilnej przysługuje tylko czas wolny. Natomiast gdy urzędnik służby cywilnej świadczy pracę w niedzielę lub święto, ma za to dzień wolny. Za niedzielną pracę dostanie dzień wolny w najbliższym tygodniu, a za święto – inny dzień wolny.

Jeżeli członek korpusu służby cywilnej za nadgodziny nie dostał przysługującego mu czasu wolnego, ma z tego tytułu roszczenie wobec pracodawcy.

Czas wolny to jedyny równoważnik nadgodzin. Członkowie korpusu służby cywilnej nie mogą więc za nie liczyć na dodatkowe wynagrodzenie. Nie ma też podstaw, aby do tych pracowników stosować kodeks pracy w zakresie wynagradzania za pracę nadliczbową.

Pracownikiem służby cywilnej jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę zgodnie z zasadami określonymi w ustawie o służbie cywilnej. Urzędnikiem służby cywilnej jest ten, kto został zatrudniony na podstawie mianowania zgodnie z zasadami ustanowionymi w ustawie o służbie cywilnej. Natomiast członkiem korpusu służby cywilnej jest zarówno pracownik, jak i urzędnik służby cywilnej (art. 3 ustawy).