Ogłoszony w czwartek projekt nowelizacji ustawy o ochronie zwierząt wykreśla z niej przepis mówiący, że zwierzę kręgowe w ubojni może zostać uśmiercone tylko po uprzednim pozbawieniu świadomości. Tym samym kwestię uboju rytualnego będzie regulowało obowiązujące od 1 stycznia 2013 r. unijne rozporządzenie 1099/2009, które dopuszcza jego prowadzenie według zasad mniejszości religijnych pod warunkiem dokonywania w rzeźni. Organizacje obrony praw zwierząt uznają taki ubój za niehumanitarny, zadający zwierzęciu znacznie większe cierpienia, niż przy zabijaniu z uprzednim ogłuszeniem.

Projekt jest rozpatrywany w przyspieszonym trybie, bez konsultacji społecznych. Uzasadnienie mówi, że nie są one potrzebne, gdyż dyskusja o uboju rytualnym toczy się „za pośrednictwem mediów" oraz poprzez nadsyłanie stanowisk do ministerstwa.

–  To skandal, by powoływać się na dyskusję medialną, zamiast przewidzianych prawem konsultacji z organizacjami społecznymi – oburza się Dorota Wiland z fundacji Ius Animalia.

Ministerstwo uzasadnia projekt stratami, jakie poniosłaby polska branża mięsna wskutek utrzymania obowiązującego od 1 stycznia zakazu. Podaje, że w 2011 r. wyeksportowano wołowinę z takiego uboju wartą ponad 242 mln euro.

– Te dane nie są wiarygodne. Wcześniej wiele razy występowaliśmy do MRiRW oraz do głównego lekarza weterynarii o ich udostępnienie i dostawaliśmy odpowiedzi, że te instytucje nimi nie dysponują – zauważa Dorota Wiland.

Autorzy projektu zauważają, że całkowity zakaz uboju rytualnego obowiązuje tylko w nielicznych krajach europejskich: w Finlandii, Szwecji, Norwegii i Szwajcarii. Wcześniej wypowiedzi przedstawicieli resortu rolnictwa uzasadniały jego dopuszczanie ze względu na poszanowanie praw mniejszości żydowskiej i muzułmańskiej w Polsce.

– Lektura projektu i uzasadnienia wskazuje, że celem nowelizacji nie będzie ochrona praw tych mniejszości, ale interesy eksporterów mięsa – ocenia Katarzyna Topczewska, aplikant adwokacki, specjalistka prawnej ochrony zwierząt. Dodaje, że przyjęcie takiej ustawy oznaczałoby cofnięcie się do czasów sprzed 2002 r., bo wtedy ubój został zakazany w ustawie o ochronie zwierząt.

Ministerialny projekt nowelizacji ustawy powstał po tym, jak Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 27 listopada 2012 r. unieważnił przepisy dopuszczające w Polsce ubój rytualny.

Uchylony przez TK przepis rozporządzenia ministra rolnictwa przestał obowiązywać z końcem 2012 r.

– Obecnie zatem w świetle prawa zabijanie zwierząt bez uprzedniego ogłuszenia jest przestępstwem zagrożonym karą do dwóch lat pozbawienia wolności – zauważa Tomasz Pietrzykowski, prawnik z Uniwersytetu Śląskiego. Dodaje jednak, że ewentualne ściganie za taki czyn może być nieskuteczne. Jeśli bowiem ubój rytualny przestanie być przestępstwem, to zgodnie z regułami prawa karnego postępowania prokuratorskie czy sądowe w tych sprawach powinny zostać umorzone.

Nie jest pewne, czy Sejm uchwali tę ustawę. O ile bowiem posłowie PiS i Ruchu Palikota są jej zdecydowanie przeciwni, o tyle posłowie koalicji rządzącej są podzieleni w tej sprawie.

–         Wielu posłów PO przysłało nam pisemne zobowiązania, że będą głosowali przeciwko takiej ustawie – informuje Dorota Wiland.

Przeciwko ponownemu zalegalizowaniu uboju rytualnego wypowiadał się m.in. poseł Platformy Paweł Suski, zresztą w imieniu kierowanego przez siebie Parlamentarnego Zespołu Przyjaciół Zwierząt.