Prawo do dni wolnych na szukanie pracy zależy m.in. od okresu wypowiedzenia. Ten z kolei różni się w zależności od czasu zatrudnienia u pracodawcy. Im dłuższy staż, tym większa liczba dni wolnych od pracy do wykorzystania na szukanie nowego zajęcia.

Co najmniej dwutygodniowy okres wypowiedzenia umożliwia podwładnemu skorzystanie z dwóch dni wolnych od pracy. Prawo do trzech dni na szukanie nowego etatu przysługuje zwalnianemu, który rozstanie się z szefem po trzymiesięcznym okresie wymówienia.

Nieistotny przy uzyskaniu tego uprawnienia jest natomiast wymiar czasu pracy zwalnianego.

Stricte robocze

Wątpliwości interpretacyjne może budzić czas, w którym podwładny powinien szukać nowego zatrudnienia. Wydaje się jednak, że skoro celem przepisu jest umożliwienie mu znalezienia pracy, powinien jej szukać w dni robocze, a nie wolne od pracy. Pojęcie „dni robocze" należy przy tym rozumieć wąsko jako te dni, w których dany pracownik ma wykonywać pracę.

Inicjatywa szefa

Przepis art. 37 § 1 kodeksu pracy umożliwia podwładnemu skorzystanie ze zwolnienia na poszukiwanie pracy tylko wtedy, gdy umowę o pracę wypowiada mu pracodawca. Zatem jedynie zwalniani z inicjatywy zatrudniającego mogą skorzystać z tego uprawnienia. Prawo do urlopu na szukanie pracy nie przysługuje więc osobie rozstającej się z firmą na mocy porozumienia stron (art. 30 § 1 pkt 1 k.p.). Również zakończenie współpracy z upływem czasu określonego w umowie nie rodzi takiej możliwości (art. 30 § 1 pkt 4 k.p.).

Tę samą sytuację powoduje wypowiedzenie umowy przez pracownika (art. 32 k.p.) oraz zdarzenie, gdy zakończenie współpracy ma miejsce bez wypowiedzenia (art. 52 § 1 k.p., art. 55 § 1 k.p.).

Regulacje związane z wypowiadaniem umowy o pracę mają zastosowanie także do wypowiedzenia warunków pracy i płacy. Oznacza to, że pracownik, który odrzuci proponowaną mu zmianę warunków pracy i płacy przed upływem połowy okresu od wręczenia mu wymówienia, także może skorzystać z urlopu na poszukiwanie pracy (art. 42 § 1 k.p.).

Istotny rodzaj umowy

Zasadniczo przyznanie urlopu na szukanie pracy nie jest uzależnione od rodzaju wypowiadanej umowy. Jednak niektóre angaże zawarte na okres próbny przekreślą szanse podwładnego na skorzystania z tego przywileju (art. 34 pkt 1 i 2 k.p.). Powodem jest zbyt krótki okres ich wypowiedzenia, który wynosi zaledwie trzy dni lub tydzień.

Również pracownik zatrudniony w ramach zastępstwa innego pracownika (tzw. umowa na zastępstwo) nie skorzysta z urlopu na szukanie pracy (art. 33

1

k.p.).

Udzielenia dni wolnych na poszukiwanie nowego zajęcia w oparciu o art. 37 k.p. nie może również żądać osoba zatrudniona w ramach umowy–zlecenia czy umowy o dzieło. Uprawnienie takie dotyczy bowiem jedynie osób zatrudnionych w ramach umowy o pracę. Do umów cywilnoprawnych zastosowanie mają przepisy kodeksu cywilnego, a nie kodeksu pracy. Zwolnienie na szukanie pracy nie obejmie również podwładnych tymczasowych, czyli zatrudnianych przez agencje pracy tymczasowej.

Przykład

Pani Zofia była zatrudniona na stanowisku sekretarki w firmie X w ramach trzymiesięcznej umowy o pracę zawartej na okres próbny w wymiarze 3/4 etatu. Pracodawca zdecydował się wypowiedzieć zawartą z nią umowę.

Gdy zwalniana przedłożyła wniosek o udzielenie jej dni wolnych na poszukiwanie pracy, ten odmówił, argumentując swoje stanowisko zatrudnieniem jej w niepełnym wymiarze czasu pracy na czas próby.

Po konsultacjach z działem prawnym firmy zmienił zdanie i przychylił się do zasadnego wniosku pracownicy. Przysługujący jej okres wypowiedzenia wynosił bowiem dwa tygodnie, a wymiar czasu pracy nie miał znaczenia.

Przykład

Pan Andrzej, przedstawiciel handlowy w firmie Y, zatrudniony był od ośmiu miesięcy w ramach umowy o pracę na czas określony. Z uwagi na ciężką sytuację w firmie, pracodawca zdecydował się wypowiedzieć mu angaż.

Pan Andrzej po zakończeniu współpracy domagał się ekwiwalentu za niewykorzystany urlop na poszukiwanie pracy.

Pracodawca odmówił, wyjaśniając, że za niewykorzystane dni zwolnienia od pracy nie należy się ekwiwalent. Zauważył również, że pracownik powinien był wystąpić z wnioskiem o udzielenie wolnego w czasie zatrudnienia, czego nie uczynił.

Przykład

Pan Marek pracował na stanowisku inżyniera produkcji w firmie Y od dziesięciu miesięcy w ramach umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony. Ponieważ nie był zadowolony z wynagrodzenia i nie było szans na jego podwyższenie, wypowiedział dotychczasowy stosunek pracy z miesięcznym okresem wymówienia.

Przed rozstaniem złożył również wniosek o udzielenie urlopu na szukanie pracy. Jednak szef słusznie mu odmówił, gdyż prawo do urlopu przysługuje przy wypowiedzeniu umowy przez pracodawcę.

Zwolnienie z obowiązków w pełni płatne

Zwalniany szukający zatrudnienia w ramach dni wolnych od pracy zachowuje prawo do wynagrodzenia.

Przyznany urlop na poszukiwanie pracy jest płatny w oparciu o § 5 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w kodeksie pracy (DzU nr 62, poz. 289 ze zm.).

Przy ustalaniu pensji za czas zwolnienia od pracy stosuje się zasady obowiązujące przy ustalaniu wynagrodzenia za urlop, z tym że składniki wynagrodzenia ustalane w wysokości przeciętnej oblicza się z miesiąca, w którym przypadło zwolnienie od pracy. Istotne jest także to, że nieskorzystanie z uprawnienia uniemożliwia otrzymanie za niewykorzystany okres ekwiwalentu pieniężnego.