Jedną z najważniejszych zasad w obrocie gospodarczym jest zasada swobody umów zawarta w art. 353

1

kodeksu cywilnego. Pozwala ona kontrahentom na określenie wzajemnych praw i obowiązków według własnego uznania pod warunkiem, że nie jest to sprzeczne z naturą danego stosunku, ustawą i zasadami współżycia społecznego. Naruszenie tych reguł może powodować nieważność umowy. Warto więc zawczasu je poznać.

Przede wszystkim należy ustalić, jaka forma jest wymagana dla danego kontraktu. Nie wszystkie muszą być zawarte na piśmie. Ale jeśli przepisy zastrzegają dla danej umowy pod rygorem nieważności formę aktu notarialnego albo formę pisemną – należy tej formy obowiązkowo przestrzegać. W przeciwnym razie taka umowa nie będzie ważna.

Kolejną sprawą, o jakiej powinni pamiętać przedsiębiorcy, jest określenie w umowie istotnych postanowień. W dużej mierze zależą one od rodzaju zawieranej umowy. Dla przykładu – w przypadku umowy sprzedaży trzeba w niej wskazać przedmiot sprzedaży oraz określić jego cenę.

Do istotnych postanowień każdej umowy należy też określenie jej stron. Dla potwierdzenia wiarygodności kontrahenta trzeba żądać odpisu z rejestru przedsiębiorców KRS lub gdy jest osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą – zaświadczenia z Centralnej Ewidencji Działalności Gospodarczej.

Istotne jest również, kto składa podpis na dokumencie. Nie zawsze jest to ten sam podmiot będący stroną umowy. W przypadku przedsiębiorcy prowadzącego indywidualną działalność gospodarczą sprawa jest prosta – to on jest uprawniony do reprezentacji i składnia podpisów. Inaczej jest w przypadku przedsiębiorców działających na podstawie kodeksu spółek handlowych.

Wspólnicy spółek osobowych: jawnej i partnerskiej, co do zasady są uprawnieni do reprezentacji, ale mogą być też z tego wyłączeni na podstawie umowy. W przypadku spółki komandytowej – wspólnikiem uprawnionym do reprezentacji jest tylko komplementariusz. Z kolei w spółkach kapitałowych (z o.o. i akcyjnej) reprezentacja jest zarezerwowana dla zarządu.

Zobowiązanie w imieniu przedsiębiorcy może zaciągnąć także osoba posiadająca do tego umocowanie (pełnomocnictwo lub prokurę). Pełnomocnictwo jednak musi być zawarte w takiej formie, jaka wymagana jest dla danej czynności. Gdy jest to np. sprzedaż nieruchomości – musi mieć formę aktu notarialnego.

Zawierając umowę, należy też pamiętać o zabezpieczeniu jej wykonania. Można wykorzystać w tym celu: weksel, gwarancję, zastaw lub poręczenie.