Okręgowy Inspektorat Pracy w Opolu odpowiada na pytania zgłoszone przez pracowników.
Czas na opiekę, a nie na pracę
- Przebywam na urlopie macierzyńskim. Od innego pracodawcy otrzymałam dobrze płatną propozycję pracy na 1/2 etatu na zastępstwo za chorego pracownika. Czy podczas urlopu macierzyńskiego mogę dorobić w innej firmie?
Urlop macierzyński ma na celu ochronę zdrowia kobiety i dziecka, dlatego ustawodawca nie przewidział możliwości łączenia pracy z tym urlopem. Jest to ustawowa obligatoryjna przerwa w pracy – pracodawca musi udzielić tego urlopu, a pracownica ma obowiązek go wykorzystać.
Po wybraniu 14 tygodni urlopu macierzyńskiego pracownica może jednak zrezygnować z jego dalszej części, jeżeli pozostałą jego część wykorzysta ojciec dziecka albo inny członek najbliższej rodziny. Tak stanowi art. 180 § 4 kodeksu pracy (tekst jedn. DzU z 2016 r., poz. 1666 ze zm.).
Do urzędu i na badania
- Za zgodą wyrażoną przez pracodawcę we wrześniu dwukrotnie wychodziłam z pracy wcześniej, aby załatwić sprawy osobiste. Pracodawca potrącił mi za te wyjścia z wynagrodzenia. Moim zdaniem nie mógł tego zrobić bez mojej zgody. Czy mogę domagać się wyrównania pensji?
Na pisemny wniosek pracownika pracodawca może zwolnić go z pracy na określony czas w celu załatwienia sprawy osobistej. Czas wyjścia prywatnego nie jest wliczany do czasu pracy, pracodawca nie musi więc za te godziny wypłacać wynagrodzenia (art. 80 k.p.).
Na koniec miesiąca, bez względu na to, czy pracownik jest wynagradzany stawką miesięczną czy godzinową, pracodawca ma prawo pomniejszyć mu wynagrodzenie o nieprzepracowane godziny. Za czas wyjścia etatowiec nie nabywa bowiem wynagrodzenia, zaś wynagrodzenie przysługuje mu za czas odpracowania (nie uzyskuje jednak dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych, gdyż czas odpracowania wyjść prywatnych został wyłączony spod pojęcia nadgodzin – art. 151 § 21 k.p.). Dlatego w tym wypadku pracodawca miał prawo na koniec miesiąca pomniejszyć pensję czytelniczki o nieprzepracowane godziny.
Jeśli jednak pracodawca nie obciąłby pensji za kolejny miesiąc po „opłaconym" wcześniej wyjściu prywatnym, nie będzie już mógł zastosować art. 87 § 7 k.p., czyli potrącić nadpłaconej kwoty z wynagrodzenia bez pisemnej zgody pracownika. Potrącenie w kolejnym terminie płatności możliwe jest wyłącznie za pisemną akceptacją etatowca. Gdy zatrudniony nie zgodzi się na ujęcie nadpłaty z pensji, pracodawca może dochodzić swoich roszczeń wyłącznie na drodze sądowej.
Kolejny angaż okresowy
- Jestem zatrudniony na trzecią umowę o pracę. Pierwszą umowę na okres próbny miałem od 1 lutego do 30 kwietnia 2016 r., drugą na czas określony od 1 maja do 30 września 2016 r., a trzecią od 1 października do 31 grudnia 2016 r. Pracodawca jest zadowolony z mojej pracy i wstępnie obiecał mi dalsze zatrudnienie, ale zaproponował mi umowę na czas określony. Czy od 1 stycznia 2017 r. pracodawca musi zawrzeć ze mną umowę na czas nieokreślony, czy jednak może dać mi tę na czas określony?
Umowy na okres próbny nie wlicza się do limitu trzech umów na czas określony. Obecnie czytelnik jest zatrudniony na drugą umowę na czas określony, dlatego pracodawca może zawrzeć z nim trzecią umowę na czas określony w dowolnym momencie – albo bezpośrednio po drugiej umowie, wówczas trzecia umowa może trwać maksymalnie do 31 stycznia 2019 r., albo po dowolnej przerwie. Przy czym przerwa – niezależnie od długości – nie zeruje już limitu trzech umów na czas określony. Łączny okres zatrudnienia na podstawie umów o pracę na czas określony zawieranych między tymi samymi stronami stosunku pracy nie może przekraczać 33 miesięcy. Zakazuje tego art. 251 § 1 k.p.
Ponadto w razie wypowiedzenia trzeciej umowy o pracę na czas określony pracodawca będzie uwzględniał cały okres zatrudnienia czytelnika u siebie. Zgodnie z art. 36 § 1 k.p. okresy wypowiedzenia umowy zawartej na czas nieokreślony i tej na czas określony zależą od okresu zatrudnienia u pracodawcy i wynoszą:
- 2 tygodnie, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy,
- miesiąc, jeżeli etatowiec był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy,
- 3 miesiące, jeżeli pracował co najmniej 3 lata.
