Podczas pobierania zasiłku macierzyńskiego w związku z urlopem rodzicielskim w okresie opieki nad dzieckiem pracownica lub ubezpieczona niebędąca pracownicą rodzi kolejne dziecko. Powstaje wówczas wątpliwość, czy nabywa prawo do zasiłku macierzyńskiego za okres podstawowego urlopu macierzyńskiego oraz czy ma prawo do dalszej części urlopu rodzicielskiego.
- Pracownica pobiera zasiłek macierzyński za okres urlopu rodzicielskiego na pierwsze dziecko, które urodziła w zeszłym roku. Teraz ponownie jest w ciąży i poród nastąpi w czasie urlopu rodzicielskiego. Czy w takiej sytuacji będzie mogła skorzystać z urlopu macierzyńskiego oraz uzyska z tego tytułu zasiłek macierzyński? – pyta czytelniczka.
Z racji urodzenia kolejnego dziecka na urlopie rodzicielskim pracownica ma prawo rozpocząć urlop macierzyński za jego podstawowy okres, tj. 20 tygodni nie później niż od dnia porodu. Za ten czas nabędzie prawo do zasiłku macierzyńskiego.
Dla kogo macierzyński
W myśl art. 29 ust. 1 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn. DzU z 2016 r., poz. 372) zasiłek macierzyński przysługuje ubezpieczonej, która w okresie ubezpieczenia chorobowego albo w okresie urlopu wychowawczego:
- urodziła dziecko,
- przyjęła na wychowanie dziecko w wieku do siódmego roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego – do 10. roku życia, i wystąpiła do sądu opiekuńczego w sprawie jego przysposobienia,
- przyjęła na wychowanie w ramach rodziny zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej, dziecko w wieku do siódmego roku życia, a u dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego – do 10. roku życia.
Oznacza to, że każdorazowo przy urodzeniu dziecka kobieta objęta ubezpieczeniem chorobowym lub przebywająca na urlopie wychowawczym ma pełne prawo do zasiłku macierzyńskiego. Pracownica, która urodzi dziecko, będąc na urlopie rodzicielskim, nabywa prawa do kolejnego urlopu macierzyńskiego, mimo że w okresie urlopu macierzyńskiego czy rodzicielskiego nie jest za nią odprowadzana składka chorobowa ani nie jest to okres urlopu wychowawczego.
Przy urodzeniu kolejnego dziecka w czasie pobierania zasiłku macierzyńskiego za okres ustalony przepisami kodeksu pracy jako okres urlopu rodzicielskiego ubezpieczonej matce przysługuje zasiłek macierzyński za okres ustalony w kodeksie pracy jako okres urlopu macierzyńskiego z racji urodzenia kolejnego dziecka, nie później niż od dnia porodu.
Dochód w czasie rodzicielskiego
Pracownica, która urodzi dziecko w trakcie urlopu rodzicielskiego, nie później niż od dnia porodu rozpoczyna urlop macierzyński z racji urodzenia kolejnego syna czy córki. Tę zasadę stosuje się też do:
- ubezpieczonej matki dziecka niebędącej pracownicą, która urodzi w trakcie pobierania zasiłku macierzyńskiego za okres ustalony w kodeksie pracy jako okres urlopu rodzicielskiego,
- pracownika lub odpowiednio ubezpieczonego niebędącego pracownikiem, który w trakcie urlopu rodzicielskiego lub odpowiednio pobierania zasiłku macierzyńskiego za okres ustalony w kodeksie pracy jako okres urlopu rodzicielskiego przyjął kolejne dziecko na wychowanie.
Przykład
Pani Mariola pobiera zasiłek macierzyński za okres urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze, który obowiązywał do 1 stycznia 2016 r., tj. 26 tygodni (od 2 stycznia 2016 r. są to 32 tygodnie) od 31 grudnia 2015 r. do 29 czerwca 2016 r. z racji urodzenia pierwszego dziecka. 15 maja br. urodziła drugie dziecko. Od porodu pani Mariola korzysta z podstawowego urlopu macierzyńskiego (20 tygodni). Z dniem narodzin drugiego dziecka przerywa się urlop rodzicielski i pobieranie zasiłku macierzyńskiego za jego okres.
Przy ponownym rodzicielstwie okres zasiłku macierzyńskiego na pierwsze dziecko może wykorzystać:
Po pierwsze:
- ubezpieczony ojciec dziecka w terminie przypadającym bezpośrednio po okresie zasiłku macierzyńskiego wykorzystanego przez ubezpieczoną matkę, jeżeli okres, o który występuje ubezpieczony, jest wielokrotnością tygodnia i nie jest krótszy niż osiem tygodni, z wyjątkiem:
– pierwszej części, która przy urodzeniu jednego dziecka nie może być krótsza niż sześć tygodni, a przy przyjęciu przez pracownika dziecka na wychowanie nie może być krótsza niż trzy tygodnie,
– ostatniej części zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu rodzicielskiego.
Przykład
Pani Kamila urodziła 3 sierpnia 2015 r. Zgodnie z przepisami obowiązującymi do 1 stycznia 2016 r. wystąpiła o udzielenie jej bezpośrednio po urlopie macierzyńskim urlopu dodatkowego w wymiarze sześciu tygodni i 26 tygodni urlopu rodzicielskiego. Pracownica ma prawo do urlopu macierzyńskiego od 3 sierpnia do 20 grudnia 2015 r., do urlopu dodatkowego od 21 grudnia 2015 r. do 31 stycznia 2016 r. oraz do urlopu rodzicielskiego od 1 lutego do 31 lipca 2016 r.
20 maja br. pracownica urodziła kolejne dziecko. Od tego dnia przysługuje jej zasiłek macierzyński z racji urodzenia kolejnego dziecka w wymiarze 20 tygodni – od 20 maja do 6 października br. Ojcu dziecka na jego wniosek pracodawca udzielił urlopu rodzicielskiego na córkę urodzoną 3 sierpnia 2015 r. od 20 maja do 28 lipca 2016 r. (10 tygodni – wielokrotność tygodnia) i za ten okres ma prawo do zasiłku macierzyńskiego.
Po drugie:
- ubezpieczona matka albo ubezpieczony ojciec dziecka w terminie późniejszym, nieprzydającym po poprzednim okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego za część urlopu rodzicielskiego, tj. zasiłek macierzyński za okres ustalony w kodeksie pracy jako okres urlopu rodzicielskiego do 16 tygodni, który można wykorzystać nie bezpośrednio po zasiłku macierzyńskim za okres poprzedniej części tego urlopu. W takim przypadku zasiłek macierzyński przysługuje maksymalnie do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy szósty rok życia.
Aby jednak skorzystać z zasiłku macierzyńskiego po przerwie, trzeba wziąć przynajmniej jedną część zasiłku macierzyńskiego za okres ustalony w kodeksie pracy jako urlop rodzicielski przypadający bezpośrednio po zasiłku macierzyńskim za okres urlopu macierzyńskiego albo urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego. Zasiłek macierzyński za okres urlopu rodzicielskiego wolno wybrać w tym trybie maksymalnie w dwóch częściach.
Przykład
Pani Ludmiła urodziła 14 maja 2015 r. Zgodnie z przepisami funkcjonującymi do 1 stycznia 2016 r. wystąpiła o udzielenie jej bezpośrednio po urlopie macierzyńskim urlopu dodatkowego (sześć tygodni) i urlopu rodzicielskiego (26 tygodni). Pracownica ma prawo do urlopu macierzyńskiego od 14 maja do 30 września 2015 r., do urlopu dodatkowego od 1 października do 11 listopada 2015 r. oraz do urlopu rodzicielskiego od 12 listopada 2015 r. do 11 maja 2016 r.
20 marca br. kobieta urodziła kolejne dziecko. Od tego dnia przysługuje jej na nie zasiłek macierzyński w wymiarze 20 tygodni – od 20 marca do 6 sierpnia br. Pani Ludmiła wystąpiła o udzielenie jej po urlopie macierzyńskim urlopu rodzicielskiego na dziecko urodzone 20 marca br. w wymiarze 16 tygodni. Po tym okresie pracownica występuje o urlop rodzicielski na dziecko urodzone 14 maja 2015 r. w wymiarze siedmiu tygodni, tj. za część urlopu rodzicielskiego w wymiarze do 16 tygodni do ukończenia przez dziecko szóstego roku życia, w wymiarze wielokrotności tygodnia i z zachowaniem zasady, że ostatnia część zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu rodzicielskiego może być krótsza niż osiem tygodni.
Tata nie traci uprawnień
Jeśli to ojciec, a nie matka dziecka korzysta z urlopu rodzicielskiego lub odpowiednio z zasiłku macierzyńskiego za jego okres, w trakcie którego rodzi się temu ubezpieczonemu kolejne dziecko, zachowuje prawo do zasiłku macierzyńskiego. Warunek – on wykorzystuje to uprawnienie w czasie urlopu rodzicielskiego, w trakcie którego matka rodzi drugie dziecko. Zatem to, że matka zaczyna dostawać zasiłek macierzyński za okres urlopu macierzyńskiego z racji urodzenia kolejnego dziecka, nie przerywa ojcu pobierania zasiłku.
Przykład
Pani Katarzyna urodziła dziecko 30 września 2015 r. Z tego tytułu korzysta z urlopu macierzyńskiego w wymiarze 20 tygodni od 30 września 2015 r. do 16 lutego 2016 r. Z pełnego urlopu rodzicielskiego w wymiarze 32 tygodni od 17 lutego do 27 września 2016 r. korzysta ojciec dziecka.
19 maja 2016 r. pracownica urodziła kolejne dziecko. Od tego dnia przysługuje jej zasiłek macierzyński na kolejne dziecko w wymiarze 20 tygodni – od 19 maja do 5 października 2016 r. Ojciec natomiast nadal korzysta z urlopu rodzicielskiego od 17 lutego do 27 września 2016 r. na dziecko urodzone 30 września 2015 r. i z tego tytułu ma prawo do zasiłku macierzyńskiego.
