- Pracownica, której dziecko zmarło kilkanaście dni po urodzeniu, dostarczyła nam zwolnienie lekarskie obejmujące okres od dnia śmierci dziecka. Czy w tej sytuacji powinniśmy przerwać wypłatę zasiłku macierzyńskiego i wypłacać wynagrodzenie chorobowe na ogólnych zasadach? – pyta czytelnik.
Pracownicy, która przedłożyła zwolnienie lekarskie po śmierci nowo narodzonego dziecka przysługuje zasiłek macierzyński do upływu 56 dni od dnia porodu. Dopiero po jego wyczerpaniu ma prawo do świadczeń chorobowych.
Powrót do zdrowia
Przedstawiony problem reguluje art. 180
1
§ 1
. Mówi on, że w razie urodzenia martwego dziecka albo jego śmierci przed upływem ósmego tygodnia życia pracownicy przysługuje urlop macierzyński w wymiarze ośmiu tygodni po porodzie, nie krócej jednak niż przez siedem dni od dnia tego tragicznego zdarzenia.
Tydzień urlopu macierzyńskiego odpowiada siedmiu dniom kalendarzowym. Jeśli zatem zmarłe dziecko było jedynym urodzonym przy tym samym porodzie, to pracownica ma prawo do urlopu macierzyńskiego przez 56 dni liczonych od dnia porodu.
Przykład
Zgodnie z art. 180 § 3 k.p. przed porodem pani Krystyna przebywała przez dwa tygodnie na urlopie macierzyńskim. Jej córka zmarła po upływie 10 dni po urodzeniu. Pracodawca poinformował wówczas pracownicę, że urlop macierzyński przysługuje jej tylko przez sześć tygodni liczonych od dnia porodu, ponieważ przed urodzeniem wykorzystała już dwa tygodnie z należnych jej 56 dni wolnego.
Jest to nieprawda. Na podstawie art. 180
1
§ 1 k.p. przysługujący w takiej sytuacji wymiar urlopu macierzyńskiego (osiem tygodni) liczony powinien być od dnia porodu. Fakt, że przed porodem pracownica skorzystała już z dwóch tygodni urlopu, nie zmniejsza wymiaru urlopu macierzyńskiego przysługującego w razie zgonu dziecka przed upływem ośmiu tygodni życia.
Jeżeli pracownica urodziła więcej niż jedno dziecko przy jednym porodzie, będzie jej przysługiwał urlop macierzyński w wymiarze stosownym do liczby dzieci pozostałych przy życiu.
Za czas tego wolnego pracownicy przysługuje zasiłek macierzyński na zasadach i warunkach określonych w ustawie z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn. DzU z 2010 r. nr 77, poz. 512 ze zm.).
Przykład
Pracownica, której dziecko zmarło 10 dni od narodzin, przedłożyła zwolnienie lekarskie potwierdzające, że jest niezdolna do pracy przez 12 dni. Na tej podstawie pracodawca wypłacił jej wynagrodzenie chorobowe. Postępowanie to jest nieprawidłowe, ponieważ osoba ta ma prawo do urlopu macierzyńskiego i tym samym zasiłku macierzyńskiego za 56 dni liczonych od dnia porodu.
W tym okresie nie przysługuje ani wynagrodzenie chorobowe, ani zasiłek chorobowy. Pracodawca nie mógł więc wypłacić tego świadczenia, mimo że otrzymał druk ZUS ZLA.
Chorobowe później
Pracownica uzyska prawo do wynagrodzenia chorobowego (lub zasiłku chorobowego), jeżeli jej niezdolność do pracy będzie trwała po zakończeniu urlopu macierzyńskiego.
W myśl art. 92 k.p. wynagrodzenie chorobowe przysługuje pracownikom za pierwsze 33 dni niezdolności do pracy w danym roku kalendarzowym albo za 14 dni – w przypadku osoby, która ukończyła 50 lat. Dopiero po wyczerpaniu limitu przysługuje zasiłek chorobowy.
Przykład
Pani Anna, 24-letnia pracownica, 18 lipca 2012 r. wyczerpała przysługujący jej 56-dniowy okres urlopu macierzyńskiego (jej dziecko zmarło kilka dni po porodzie). Następnego dnia dostarczyła pracodawcy zwolnienie lekarskie obejmujące okres od 19 lipca do 31 sierpnia. Ponieważ nie chorowała w bieżącym roku, za pierwsze 33 dni zwolnienia (od 19 lipca do 20 sierpnia) przysługuje jej wynagrodzenie chorobowe, a od 21 sierpnia – zasiłek chorobowy.
Zwolnienie niepotrzebne
Podstawą do przyznania i wypłaty zasiłku macierzyńskiego w trakcie urlopu macierzyńskiego jest:
- za okres przed porodem – zaświadczenie lekarskie wystawione na zwykłym druku określające przewidywaną datę porodu,
- od dnia porodu – skrócony odpis aktu urodzenia dziecka albo jego kopia potwierdzona przez płatnika zasiłku za zgodność z oryginałem.
Jeżeli zasiłek ma wypłacać ZUS, to pracodawca musi dodatkowo wypełnić zaświadczenie na druku ZUS Z-3. Taki zakres wymaganych dokumentów wynika z § 2 ust. 1 pkt 1 oraz § 9 rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej z 2 kwietnia 2012 r. w sprawie określenia dowodów stanowiących podstawę przyznania i wypłaty zasiłków z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 2012 r., poz. 444).
Składki od zasiłku
Osoba pobierająca zasiłek macierzyński podlega w tym czasie z tego tytułu ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym (art. 6 ust. 1 pkt 19 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych; tekst jedn. DzU z 2009 r. nr 205, poz. 1585 ze zm.).
Podstawą wymiaru składek na te ubezpieczenia jest kwota świadczenia wypłaconego w poszczególnych miesiącach. Rozlicza je pracodawca, jeśli to on jest płatnikiem zasiłku. Ale nie opłaca tych danin, bo finansuje je budżet państwa.
Zarówno zgłoszenia, jak i rozliczenia należnych składek dokonuje się przez złożenie raportu RCA z kodem tytułu ubezpieczenia 12 40 xx. Jeżeli zasiłek wypłaca pracodawca, musi on przekazać za pracownicę zarówno raport RCA, jak i RSA.
Przykład
1 lipca 2012 r. pracownica urodziła dziecko, które zmarło po tygodniu. Pracodawca wypłacił jej za lipiec zasiłek macierzyński w kwocie 2346,78 zł. Nie dokonał w tym miesiącu żadnych innych wypłat na jej rzecz. W lipcowych dokumentach rozliczeniowych ujął ją w dwóch raportach:
– RCA z kodem tytułu ubezpieczenia 12 40 00, gdzie wykazał składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe od wypłaconego zasiłku macierzyńskiego, tj. od 2346,78 zł,
– RSA z kodem tytułu ubezpieczenia 01 10 00, kodem świadczenia/przerwy 311 (zasiłek macierzyński), okresem od 1 do 31 lipca, cyfrą 31 (jako liczbą dni zasiłkowych/liczbą wypłat) oraz kwotą 2346,78 zł.
Jeśli natomiast zasiłek wypłaca ZUS, pracodawca składa tylko raport RSA, w którym wykazuje przerwę w opłacaniu składek z tytułu zatrudnienia.
