Do zawarcia umowy o pracę sezonową należy stosować ogólne zasady dotyczące umów o pracę. Trzeba ją zatem zawrzeć na piśmie, z określeniem rodzaju umowy terminowej. Brak wyraźnego zapisu określającego rodzaj zawartej umowy o pracę nie oznacza, że jest to umowa na czas nieokreślony. Zamiarem stron jest bowiem zatrudnienie na czas ograniczony czasowo okresem sezonu.
Mają tu ponadto zastosowanie przepisy art. 29 kodeksu pracy regulujące treść umowy o pracę. Umowa ta powinna zatem określać: rodzaj pracy, miejsce jej wykonywania, termin rozpoczęcia zadań, wynagrodzenie odpowiadające rodzajowi obowiązków. Stosunek pracy sezonowej, jak każdy inny stosunek pracy, nawiązuje się w terminie określonym w umowie jako dzień rozpoczęcia pracy, a jeżeli terminu tego nie określono – w dniu zawarcia umowy.
Limitów brak
Pracodawca i pracownik mogą zawierać dowolną liczbę umów o pracę na czas określony, jeśli ich przedmiotem jest praca sezonowa. Do sezonowej umowy o pracę na czas określony nie ma bowiem zastosowania art. 25
1
§ 1 k.p.
Zawiera on zasadę automatycznego przekształcenia się kolejnej umowy o pracę na czas określony w bezterminową, gdy poprzednio te same strony zawarły dwukrotnie umowę na czas określony na następujące po sobie okresy, a przerwa między rozwiązaniem jednego angażu i nawiązaniem kolejnego nie przekraczała miesiąca.
Jednak § 3 pkt 2 tego przepisu wyraźnie wyłącza z obowiązku stosowania tej reguły umowy zawarte w celu wykonywania pracy o charakterze dorywczym lub sezonowym albo zadań realizowanych cyklicznie.
Przykład
Spółdzielnia mieszkaniowa zatrudnia mężczyznę na okresy:
- od 1 października do 30 kwietnia na podstawie umowy o pracę na czas określony na stanowisku palacza,
- od 1 maja do 30 września na podstawie kolejnej terminowej umowy na stanowisku konserwatora.
Mimo że od 1 stycznia 2012 r. znów obowiązuje art. 25
1
k.p., to podpisanie z nim kolejnej umowy o pracę na czas określony na stanowisku palacza nie będzie oznaczać zawarcia angażu na czas nieokreślony. Jak bowiem wskazuje art. 25
1
§ 3 pkt 2 k.p., zasada ta nie dotyczy umowy zawartej w celu wykonywania pracy sezonowej.
Zatem z punktu widzenia art. 25
1
§ 1 k.p. czas trwania sezonowej umowy o pracę na czas określony (tutaj – na stanowisku palacza) należy traktować jak przerwę w zatrudnieniu. Gdyby natomiast spółdzielnia zatrudniała tę osobę zawsze na stanowisku konserwatora, to podpisana z nim trzecia umowa na czas określony automatycznie przekształciłaby się w kontrakt bezterminowy.
Przynajmniej raz na miesiąc
Pracownik sezonowy ma prawo do otrzymania wynagrodzenia przynajmniej raz w miesiącu, w stałym i ustalonym z góry terminie. W tej kwestii nie ma odrębnych regulacji od innych osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę. Z reguły wypłaty są dokonywane z dołu, niezwłocznie po ustaleniu jego pełnej wysokości, nie później jednak niż w ciągu pierwszych dziesięciu dni następnego miesiąca kalendarzowego (art. 85 § 1 i 2 k.p.).
Pensja z tytułu pracy na podstawie sezonowej umowy o pracę zawartej na czas krótszy niż miesiąc powinna natomiast zostać wypłacona najpóźniej w dniu rozwiązania stosunku pracy.
W umowie można ustalić, że wynagrodzenie będzie płatne w terminach krótszych niż miesięczne, np. tygodniowych czy dziesięciodniowych. Nie można natomiast określić terminu wypłaty wynagrodzenia dłuższego niż miesięczny, np. kwartalnego. Takie postanowienie umowy byłoby niezgodne z prawem.
Przykład
Pracodawca podpisał umowę o pracę sezonową na 45 dni. Strony umówiły się, że pracownik otrzyma wynagrodzenie w ostatnim dniu zatrudnienia. Jest to zapis nieprawidłowy i niewiążący. Wypłata pensji powinna nastąpić po upływie miesiąca zatrudnienia.
Najłatwiej więc byłoby, gdyby zatrudniony otrzymał wynagrodzenie w przyjętym u pracodawcy miesięcznym terminie wypłaty (np. na koniec miesiąca albo do 10. dnia następnego miesiąca).
Z kolei pensję za niepełny miesiąc pracy powinien otrzymać najpóźniej ostatniego dnia zatrudnienia. Pracodawca nie może opóźniać wypłaty, tłumacząc się tym, że wszystkich przelewów wynagrodzeń dokonuje w jednym terminie w miesiącu, np. 5. dnia następnego miesiąca.
Przykład
Firma zatrudniła do pracy sezonowej pracownika, który dla niej pracował w poprzednim sezonie. Mimo zatrudnienia go po raz drugi po siedmiomiesięcznej przerwie nie musi zakładać dla niego nowej teczki osobowej.
W czasie powtórnego zatrudnienia tej samej osoby należy wykorzystywać posiadany już komplet dokumentów.
Teczki osobowe przypisane są bowiem do osoby, a nie do danego stosunku pracy (§ 6 ust. 1 rozporządzenia MPiPS z 28 maja 1996 r. w sprawie zakresu prowadzenia przez pracodawców dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz sposobu prowadzenia akt osobowych pracowników; DzU nr 62, poz. 286 ze zm.).
Wiążące reguły wewnętrzne
Pracownicy sezonowi podlegają przepisom wewnątrzzakładowym na takich samych zasadach jak stali pracownicy – zarówno w zakresie obowiązków (np. potwierdzania przybycia do pracy na liście obecności), jak i uprawnień.
Możliwe jest jednak wprowadzenie dla nich odrębnych postanowień w zakresie np. organizacji i porządku pracy lub zasad wynagradzania. Te odrębności pracodawca powinien jednak uwzględnić w odpowiednim akcie zakładowym (np. w regulaminie pracy) oraz w zawieranych z nimi umowach o pracę.
Regulacja prawa pracy na poziomie zakładu nie może być przy tym mniej korzystna dla pracowników niż przepisy powszechnie obowiązujące (ustawy i rozporządzenia), a postanowienia umów o pracę nie mogą być mniej korzystne niż przepisy prawa pracy (ustawy i akty zakładowego prawa pracy).
Przykład
Producent lodów zatrudnia w lecie pracowników sezonowych. Zawarł z nimi umowy o pracę, w których zapisano, że otrzymują oni wynagrodzenie podstawowe oraz premię w wysokości 10 proc. pensji podstawowej w przypadku przekroczenia określonego poziomu produkcji.
Regulamin wynagradzania przewiduje natomiast, że pracownicy zatrudnieni na stałe mają taką samą premię, ale w wysokości 20 proc. podstawy. Ponieważ premia ogółu pracowników została uzależniona od tego samego kryterium, a wszystkie te osoby wykonują taką samą pracę, nie ma podstaw do różnicowania wysokości ich wynagrodzenia.
Podstawy takiej nie może stanowić rodzaj umowy o pracę łączącej pracowników z pracodawcą (art. 113 k.p.). Postanowienia umów o pracę pracowników sezonowych przewidujące niższą stawkę premii tylko z powodu niestałego, sezonowego zatrudnienia są nieważne na podstawie art. 18 § 2 k.p.
Nie mogą być bowiem mniej korzystne niż przepisy prawa pracy, w tym przepisy regulaminu wynagradzania. Zamiast nieważnych postanowień umów o pracę stosuje się odpowiednie przepisy prawa pracy, czyli premię w wysokości 20 proc. podstawy.
Przykład
Pracownik będący przedstawicielem załogi negocjującym z pracodawcą treść regulaminu zakładowego funduszu świadczeń socjalnych chciałby wprowadzić do niego postanowienie, że z funduszu mogą korzystać pracownicy, którzy zatrudnieni są od co najmniej sześciu miesięcy, albo przyznać pracownikom sezonowym świadczenia niższe o 1/2 niż pozostałym pracownikom. Ustawa z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (tekst jedn. DzU z 2012 r., poz. 592) uzależnia prawo do tych świadczeń wyłącznie od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej.
Przepisy zakładowego regulaminu nie mogą wprowadzać mniej korzystnych dla pracowników kryteriów przyznawania świadczeń, niż określa to ustawa (art. 9 § 2 k.p.).
Ponadto zróżnicowanie sytuacji socjalnej pracowników w zależności od rodzaju umowy łączącej ich z pracodawcą może zostać uznane za dyskryminujące pracowników (art. 113 i 183a k.p.). Wobec tego opisaną propozycję przedstawiciela załogi należy uznać za niezgodną z prawem.
WIZYTA U LEKARZA I SZKOLENIE BHP
Po przyjęciu do pracy pracownik sezonowy, jak każdy inny nowo zatrudniony, powinien być:
- poddany wstępnym badaniom lekarskim; warto jednak pamiętać, że badaniom wstępnym nie podlegają osoby przyjmowane ponownie do pracy u danego pracodawcy na to samo stanowisko lub na stanowisko o takich samych warunkach pracy na podstawie kolejnej umowy o pracę zawartej w ciągu 30 dni po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniego angażu z tym pracodawcą (art. 229 § 1 pkt 1 k.p.),
- poddany przeszkoleniu w zakresie bhp (art. 237
3
k.p.),
- zapoznany z przepisami obowiązującymi u danego pracodawcy (art. 104
3
§ 2 k.p.),
- zgłoszony do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego. -