Niektórzy przedsiębiorcy zobowiązani są do uiszczania opłat ekologicznych, obejmujących opłatę:
- środowiskową (z tytułu korzystania ze środowiska),
- produktową,
- za brak sieci zbierania pojazdów.
Wysokość opłat za korzystanie ze środowiska zależy od: ilości i rodzaju gazów (pyłów) wprowadzanych do powietrza, ilości i jakości pobranej wody, rodzaju substancji zawartych w ściekach i ich ilości, wielkości, rodzaju i sposobu zagospodarowania terenu, z którego te ścieki są odprowadzane oraz ilości i rodzaju składowanych odpadów, a także czasu ich składowania. Podmiot korzystający ze środowiska ustala we własnym zakresie wysokość należnej opłaty środowiskowej (posługując się stawkami obowiązującymi w okresie, w którym korzystanie ze środowiska miało miejsce) i wnosi ją na rachunek właściwego urzędu marszałkowskiego.
Uwaga! Nie wnosi się opłat z tytułu tych rodzajów korzystania ze środowiska, których roczna wysokość wnoszona na rachunek urzędu marszałkowskiego nie przekracza 800 zł.
Zadaniem opłaty produktowej jest zapobieganie powstawaniu odpadów poużytkowych (pochodzących z produktów) i opakowaniowych, ograniczenie ich negatywnego oddziaływania na środowisko oraz zapewnienie wysokiego poziomu ich odzysku i recyklingu. Podstawą obliczenia opłaty produktowej jest masa w kilogramach produktów (opakowań danego rodzaju, w których produkty zostały wprowadzone do obrotu, a także zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego oraz zużytych baterii i akumulatorów przenośnych). Opłatę produktową kalkuluje się oddzielnie w przypadku nieosiągnięcia wymaganego poziomu odzysku i recyklingu odpadów. Obowiązek zapewnienia odpowiedniego poziomu odzysku i recyklingu odpadów (którego niewykonanie skutkuje koniecznością uiszczenia opłaty produktowej) może być realizowany przez przedsiębiorcę samodzielnie lub za pośrednictwem organizacji odzysku (na podstawie zawartej z nią umowy).
Uwaga! Opłatę produktową wpłaca się na odrębny rachunek bankowy urzędu marszałkowskiego (rachunek bankowy prowadzony przez marszałka województwa), przy czym opłaty tej nie wnosi się, jeżeli jej łączna roczna wysokość dla wszystkich produktów nie przekracza 100 zł (gdy jej wysokość za daną grupę sprzętu elektrycznego i elektronicznego nie przekracza 50 zł).
Opłata za brak sieci zbierania pojazdów podlega wpłacie na rachunek bankowy Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Obowiązek zapewnienia ww. sieci (którego niewykonanie skutkuje koniecznością uiszczenia opłaty) może nastąpić przy wykorzystaniu własnych stacji demontażu i punktów zbierania pojazdów, należących do „wprowadzającego pojazd" lub za pośrednictwem stacji należących do innych przedsiębiorców, z którymi „wprowadzający pojazd" zawarł stosowne umowy.
W rachunku podatkowym...
W ujęciu podatkowym, podstawowe opłaty ekologiczne (niemające charakteru sankcyjnego, a więc opłata środowiskowa, produktowa i z tytułu braku sieci zbierania pojazdów) stanowią koszty podatkowe związane z całokształtem prowadzonej działalności (z funkcjonowaniem przedsiębiorstwa). Opłat tych nie można bowiem odnieść do konkretnego przychodu. Należy je zatem zakwalifikować do kosztów pośrednich, podlegających potrąceniu w dacie ich poniesienia, tj. w dniu, na który ujęto je w księgach rachunkowych (art. 22 ust. 5c i 5d ustawy o PIT; art. 15 ust. 4d i 4e ustawy o CIT) (por. interpretację Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 14 maja 2013 r., ITPB1/415-267/13/DP).
... za wyjątkiem sankcyjnych
Za koszty uzyskania przychodów nie uważa się natomiast sankcyjnych opłat ekologicznych:
- kar, opłat i odszkodowań oraz odsetek od tych zobowiązań z tytułu nieprzestrzegania przepisów w zakresie ochrony środowiska (art. 23 ust. 1 pkt 16 lit. a ustawy o PIT; art. 16 ust. 1 pkt 19 lit. a ustawy o CIT),
- dodatkowej opłaty produktowej oraz dodatkowej opłaty za brak sieci zbierania pojazdów (art. 23 ust. 1 pkt 16a–16e ustawy o PIT; art. 16 ust. 1 pkt 19a–19e ustawy o CIT),
- odsetek za zwłokę z tytułu nieterminowego wniesienia opłat ekologicznych (art. 23 ust. 1 pkt 18 ustawy o PIT; art. 16 ust. 1 pkt 21 ustawy o CIT).
Obowiązuje zasada memoriału
Opłaty ekologiczne należy zarachować w myśl zasady memoriału, wyrażonej w art. 6 ust. 1 ustawy o rachunkowości, zgodnie z którym w księgach rachunkowych jednostki należy ująć wszystkie osiągnięte, przypadające na jej rzecz przychody i obciążające ją koszty związane z tymi przychodami dotyczące danego roku obrotowego, bez względu na termin ich zapłaty – w ewidencji tego roku obrotowego, którego dotyczą, niezależnie od faktu ich uregulowania w następnym okresie sprawozdawczym.
Niezapłacone na dzień bilansowy opłaty ekologiczne należy ująć w bilansie po stronie pasywów, pod pozycją: „Zobowiązania krótkoterminowe z tytułu podatków, ceł, ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych oraz innych tytułów publicznoprawnych".
Ewidencja
Operacje gospodarcze związane z opłatami ekologicznymi wymagają ujęcia w ewidencji księgowej, zapisami:
1. Naliczenie opłat ekologicznych (sankcyjnych i podstawowych, nieposiadających charakteru sankcyjnego)
Wn „Koszty według rodzajów" (podatki i opłaty) lub konto zespołu 5 „Koszty działalności podstawowej"
Ma „Rozrachunki publicznoprawne"
2. Koszty upomnienia, związane z brakiem uiszczenia w terminie opłat ekologicznych
Wn „Pozostałe koszty operacyjne"
Ma „Rozrachunki publicznoprawne"
3. Odsetki za zwłokę w zapłacie opłat ekologicznych
Wn „Koszty finansowe"
Ma „Rozrachunki publicznoprawne"
4. Uregulowanie zobowiązań dotyczących opłat ekologicznych
Wn „Rozrachunki publicznoprawne"
Ma „Rachunki bankowe"
