Firmy stosują w swojej działalności programy lojalnościowe, jako sposób na nagradzanie swoich klientów za ich lojalność w stosunku do marki. Istotą programu lojalnościowego jest przyznawanie punktów promocyjnych za zakup towarów lub usług. Punkty promocyjne mogą być przeznaczane na zakup w przyszłości ze zniżką lub można za ich pośrednictwem otrzymać towar lub usługę za darmo. Na rynku istnieją podmioty, które zajmują się obsługą programów lojalnościowych. Może to jednak robić również sama firma.

Polskie przepisy o rachunkowości nie regulują kwestii ujęcia programów lojalnościowych. Jednak zgodnie z art. 10 ust. 3 ustawy o rachunkowości w takich przypadkach firmy mogą korzystać z rozwiązań prawa międzynarodowego: MSR oraz interpretacji. Interpretacją taką jest „KIMSF 13", który reguluje sposób rozliczania jednostki przyznającej swoim klientom punkty lojalnościowe.

Trzeba wycenić wartość

Interpretacja „KIMSF 13" mówi, że jednostka powinna ujmować punkty lojalnościowe jako odrębną część tran- sakcji sprzedaży (w której są one przyznawane), przyporządkowując punktom część otrzymanej bądź należnej z tytułu sprzedaży zapłaty.

Przypisaną do punktów zapłatę wycenia się w wartości godziwej, czyli w kwocie, za jaką mogły być one sprzedawane oddzielnie. Jeżeli punkty nie posiadają bezpośrednio dostępnej na rynku wartości godziwej, to należy dokonać jej oszacowania. Szacunków można dokonać na postawie wartości godziwej nagród, na które punkty zostaną wymienione w przyszłości. Należy jednak pamiętać, aby skorygować ją o następujące czynniki:

1) wartość godziwą nagród zaoferowanych klientom, którzy nie zebrali punktów lojalnościowych przy sprzedaży początkowej, oraz

2) odsetek punktów lojalnościowych, dla których można oczekiwać, że nie zostaną wymienione przez klientów.

Uwaga! Jeżeli klient ma do dyspozycji wybór spośród kilku nagród, to wartość godziwa punktów powinna odzwierciedlać wartość godziwą danej nagrody, uwzględniając prawdopodobieństwo jej wybrania przez klienta.

Ujęcie przychodów

Zapłatę przypisaną do punktów jednostka ujmuje w przychodach w momencie wymiany punktów na nagrodę (w momencie przekazania nagrody klientowi). Kwotę ujętych przychodów opiera się na liczbie punktów lojalnościowych, które zostały wymienione na nagrody, odpowiednio do całkowitej liczby punktów lojalnościowych, dla których można oczekiwać wymiany. Kwota zapłaty przyporządkowanej do wydanych punktów, do czasu ujęcia jako przychód, ujmowana jest w rozliczeniach międzyokresowych przychodów.

Gdy pomaga strona trzecia...

W przypadku, gdy jednostka korzysta z usług stron trzecich, które dostarczają nagrody i którym jednostka płaci za każdy przyznany punkt, wartość godziwą szacuje się poprzez odniesienie do kwoty, którą firma płaci na rzecz strony trzeciej, dodając odpowiednią marżę zysku.

... są dodatkowe warunki

Korzystając z usług stron trzecich jednostka powinna określić, czy pobiera zapłatę przypisaną do punktów lojalnościowych na swój rachunek, czy robi to w imieniu strony trzeciej. W pierwszym przypadku jednostka wycenia przychód w kwocie brutto zapłaty przypisanej punktom i ujmuje przychód w momencie spełnienia zobowiązania wobec jednostki dostarczającej nagrody.

Jeżeli natomiast jednostka pobiera zapłatę w imieniu strony trzeciej, to wycenia swój przychód w kwocie netto, czyli jako różnicę pomiędzy kwotą zapłaty przypisanej punktom lojalnościowym a kwotą należną stronie trzeciej za dostarczenie nagród, oraz ujmuje tę wartość netto jako przychód w momencie, gdy strona trzecia zostaje zobligowana do dostarczenia nagród oraz uprawniona do otrzymania za nie zapłaty.

Czasem trzeba utworzyć rezerwę

Jeżeli nieuniknione koszty wypełnienia obowiązku przekazania nagród przewyższają nieujętą jeszcze jako przychód zapłatę przypisaną do punktów lojalnościowych w momencie sprzedaży początkowej, powiększoną o ewentualną przyszłą zapłatę należną w momencie wymiany przez klienta punktów lojalnościowych, to jednostka staje się stroną umowy rodzącej obciążenia. Na tak ustaloną nadwyżkę należy utworzyć rezerwę. Rezerwę należy także utworzyć w przypadku, gdy wzrosły oczekiwane koszty dostarczenia nagród. Księgowanie rezerwy będzie przebiegać według schematu:

1.Ujęcie zobowiązania w postaci rezerwy (rozliczeń międzyokresowych biernych) – wycena na poziomie kosztu dostarczenia nagrody.

Autorka jest starszą konsultantką w Grupie ECA Auxilium