- Mam problem związany z opłacaniem składek z własnej działalności. Często bowiem nie mam dość pieniędzy na rachunku, aby je zapłacić. Czy wówczas mogą je za mnie zapłacić rodzice ze swojego konta bankowego? Czy wystarczy, że przelew bankowy zostanie wysłany w ostatnim dniu terminu? – pyta czytelnik.
Artykuł 31 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych stanowi, że do należności ze składek stosuje się odpowiednio m.in. art. 60 § 1 pkt 2 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa. Zgodnie zaś z tym przepisem za termin dokonania zapłaty podatku uważa się w obrocie bezgotówkowym dzień obciążenia rachunku bankowego podatnika lub rachunku podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub rachunku płatniczego podatnika w instytucji płatniczej na podstawie polecenia przelewu. Z mocy tego odesłania zasady te stosuje się także do należności składkowych wobec ZUS.
W ostatniej chwili
W obrocie bezgotówkowym dniem zapłaty jest dzień obciążenia rachunku podatnika (tu przedsiębiorcy), tj. ten, w którym dokonano zmniejszenia stanu konta zobowiązanego o przekazywaną kwotę. Do ustalenia tej daty nie ma znaczenia ani dzień uznania (zwiększenia stanu) rachunku ZUS, ani dzień wystawienia dokumentu, na podstawie którego dokonuje się operacji bankowej.
Orzecznictwo akceptuje taką interpretację. Przykładowo Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 4 czerwca 2014 r. (V SA/Wa 2313/13) wskazał m.in., że stosownie do art. 60 § 1 pkt 2 ordynacji podatkowej za termin dokonania zapłaty podatku uważa się w obrocie bezgotówkowym dzień obciążenia rachunku bankowego podatnika. Ponadto Izba Skarbowa w Warszawie w piśmie z 26 sierpnia 2009 r. (IPPB3/423-342/09-2/AG) podaje, że „zlecenie płatności zobowiązania podatkowego, które będzie skutkowało obciążeniem rachunku w dniu, w którym przypada termin jego płatności, będzie powodowało prawnie skuteczne jego uregulowanie bez względu na dzień, w którym zostanie uznany rachunek organu skarbowego".
Tylko biznesmen
Zasadniczo obowiązek zapłaty składek ZUS wynika z określonych przepisów ustawowych, a zobowiązanym do ich uregulowania jest przedsiębiorca. Tylko zatem zapłata składek przez tego przedsiębiorcę prowadzi do realizacji zobowiązania składkowego i tym samym do jego wygaśnięcia. Poza tym przepisy ordynacji podatkowej (stosowane do należności ZUS) nie pozwalają płatnikom składek przenosić spoczywających na nich obowiązków na osoby trzecie.
Nie bez znaczenia jest też to, że zgodnie z art. 26 ordynacji podatkowej (stosowanego odpowiednio do należności składkowych) przedsiębiorca odpowiada całym swoim majątkiem za zobowiązanie publicznoprawne. Z tego przepisu można więc wyprowadzić wniosek, że takie zobowiązanie powinno być zaspokojone z majątku konkretnego zobowiązanego publicznoprawnie (tu płatnika składek), gdyż jest ono związane tylko z jego osobistym obowiązkiem. Takie stanowisko zajął WSA w Krakowie w wyroku z 10 października 2013 r. (I SA/Kr 1267/13).
Artykuł 60 § 1 pkt 2 ordynacji podatkowej pozwala przyjąć, że w obrocie bezgotówkowym zapłata podatku możliwa jest jedynie z rachunku bankowego podatnika, czyli w podanym stanie faktycznym z rachunku przedsiębiorcy. Niedopuszczalna jest zatem w obrocie bezgotówkowym zapłata składek ZUS przez osobę trzecią z należącego do niej rachunku bankowego (zob. wyrok WSA w Gliwicach z 11 lipca 2011 r., I SA/Gl 12/11, uchwała siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 26 maja 2008 r., I FPS 8/07).
Niewykluczone skutki podatkowe
Zapłata należności w postaci składek ZUS – w imieniu przedsiębiorcy – ale przez osobę trzecią z jej rachunku bankowego (np. przez rodziców przedsiębiorcy) nie spowoduje wygaśnięcia zobowiązania wobec ZUS. Wręcz przeciwnie: taka operacja może przyczynić się do powstania niespodziewanych konsekwencji na gruncie prawa podatkowego. Z jednej bowiem strony przedsiębiorca będzie miał nadal nieuregulowane należności publicznoprawne wobec ZUS, a z drugiej strony osoba, która dokonała przelewu z własnego konta, aby odzyskać pieniądze, będzie musiała złożyć wniosek z uzasadnieniem i opisem całej sytuacji do ZUS.
Podstawa prawna: art. 31 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. DzU z 2015 r. poz. 121 ze zm.)
Podstawa prawna: art. 26, art. 60 § 1 pkt 2 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (tekst jedn. DzU z 2012 r., poz. 749 ze zm.)
