- Jestem emerytem i chcę założyć jednoosobową spółkę z o.o. Czy w sytuacji, gdy będę pobierał emeryturę i jednocześnie będę wspólnikiem tej spółki, podlegam ubezpieczeniu zdrowotnemu obowiązkowo z obu tytułów czy tylko z wybranego tytułu? – pyta czytelnik.
W tej sytuacji składka zdrowotna będzie obowiązkowa z obydwu tytułów ubezpieczenia. Uprawnienia emerytalne nabyte przez osobę nie wyłączają podlegania przez nią obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej jako wspólnik jednoosobowej spółki z o.o.
Kwestię podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu reguluje ustawa z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (dalej ustawa zdrowotna). Zgodnie z jej art. 66 ust. 1 pkt 1 obowiązkowo temu ubezpieczeniu podlegają osoby spełniające warunki do objęcia ubezpieczeniem społecznym lub ubezpieczeniem rolników. Katalog tych osób ma charakter zamknięty.
W kręgu tych osób są również prowadzący pozarolniczą działalność. Zgodnie z art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych za taką osobę uważa się także wspólnika jednoosobowej sp. z o.o. Definicja ta ma zastosowanie również do określenia osoby prowadzącej pozarolniczą działalność na gruncie ustawy zdrowotnej (art. 5 pkt 21 tej ustawy). Jednocześnie w katalogu osób podlegających obowiązkowo ubezpieczeniu zdrowotnemu ustawodawca wymienił – w ust. 1 pkt 16 art. 66 – osoby pobierające emeryturę.
Składkę zdrowotną trzeba odprowadzać zarówno wtedy, gdy ubezpieczenia społeczne z danego tytułu są obowiązkowe, jak i wtedy, gdy dana osoba jedynie spełnia warunki do przystąpienia do nich dobrowolnie (nawet jeśli się do niego nie zgłosiła). Istotny jest bowiem sam fakt, że dana aktywność zawodowa stanowi tytuł do ubezpieczeń społecznych.
Osoba prowadząca działalność jako wspólnik jednoosobowej sp. z o.o., która jednocześnie pobiera emeryturę, podlega zatem obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z dwóch tytułów – zarówno jako emeryt, jak i przedsiębiorca. Nie ma znaczenia, że prawo do emerytury zwalnia ją z obowiązku ubezpieczeń społecznych z działalności (art. 9 ust. 5 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych) ani fakt, że do nich dobrowolnie nie przystąpiła.
Również Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku 16 września 2009 r. (II GSK 43/2009) wskazał, że „z przepisu art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. c i pkt 16 ustawy o świadczeniach i art. 13 ust. 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wynika obowiązek podlegania osoby prowadzącej działalność pozarolniczą ubezpieczeniu zdrowotnemu, niezależnie od nabytych uprawnień emerytalnych i wynikających z tytułu emerytury obowiązków". Co istotne, w tym wyroku NSA powołał się też na regulacją prawną zawartą w art. 82 ust. 1 ustawy zdrowotnej, że w przypadku gdy ubezpieczony uzyskuje przychody z więcej niż jednego tytułu do objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym, o którym mowa w art. 66 ust. 1, składka zdrowotna musi być opłacana odrębnie z każdego tytułu.
—Marcin Nagórek, radca prawny
