- Założyłem ze wspólnikiem spółkę cywilną. Zamierzamy zatrudnić kilku pracowników. Mam wątpliwości, kto tu jest dla ZUS płatnikiem składek za nas i za pracowników. Wobec zatrudnionych w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych nie wskazuje się jako płatnika spółki cywilnej, tylko ogólnie pracodawcę – pyta czytelnik.

Każdy ze wspólników spółki cywilnej jest przedsiębiorcą. Musi płacić odrębnie za siebie składki do ZUS, pełniąc rolę płatnika na własne ubezpieczenia.

Inaczej sprawa wygląda w przypadku pracowników. Wobec zatrudnionych w spółce cywilnej to spółka jest dla nich pracodawcą i musi za nich naliczać i opłacać składki ubezpieczeniowe. Dlatego spółkę cywilną trzeba zgłosić w ZUS jako płatnika składek. Potwierdził to m.in. Sąd Apelacyjny w Gdańsku w wyroku z 15 października 2013 r. (III AUa 198/13).

Brak definicji

Wątpliwości czytelnika mogą wynikać z lektury ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Choć definiuje ona pojęcie „płatnika składek", to wśród podmiotów wymienionych w tym katalogu (art. 4 pkt 2 lit. a–z) mających ten status nie ma wprost wymienionej spółki cywilnej.

Z unormowań tego aktu wynika jednak, że płatnikiem składek jest osoba fizyczna lub jednostka organizacyjna zobowiązana do comiesięcznego obliczania, pobierania i przekazywania do ZUS składek na ubezpieczenia ze środków ubezpieczonego oraz własnych lub będących w jej dyspozycji. Z kolei jednym z tych płatników jest w myśl art. 4 pkt 2 lit. a ww. ustawy pracodawca. Żaden przepis tej ustawy nie zawiera jednak własnej, autonomicznej definicji tego pojęcia.

Reklama
Reklama

Odrębna identyfikacja

Na potrzeby tych regulacji należy stosować termin „pracodawca" w znaczeniu, jakie nadaje mu art. 3 kodeksu pracy. W myśl tego przepisu jest nim osoba fizyczna oraz jednostka organizacyjna, która zatrudnia pracowników, nawet ta nieposiadająca osobowości prawnej (czyli np. spółka cywilna). Tak zdefiniowany pracodawca jest z mocy art. 4 pkt 2 lit. a ustawy płatnikiem składek dla wszystkich pracowników w rozumieniu tego aktu.

Każdy wspólnik spółki cywilnej posiada odrębne numery NIP i REGON od tych nadanych spółce cywilnej. Składki za pracowników powinny być rozliczane i opłacane właśnie z NIP tej spółki. Wspólnicy jako osoby prowadzące działalność gospodarczą opłacają za siebie składki na ubezpieczenie społeczne, zdrowotne i Fundusz Pracy. Wtedy w rozliczeniach i wpłatach musi widnieć indywidualnie każdy ze wspólników i ich NIP, a nie spółki cywilnej.

Zdaniem NSA

Również Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 3 lutego 2011 r. (II FSK 838/10) w sprawie, która dotyczyła obowiązku zapłaty składek na rzecz Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, uznał że spółka cywilna jest pracodawcą i to ją obciąża obowiązek dokonywania wpłat na PFRON.

Ponieważ spółka cywilna jest pracodawcą dla zatrudnionych w niej osób, to spółka odpowiada za zobowiązania publicznoprawne, a nie jej wspólnicy. Do tych zobowiązań  należą składki na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne i na Fundusz Pracy.

—Marcin Nagórek, radca prawny

podstawa prawna: art. 4 pkt 2 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. DzU z 2015 r., poz. 121)