Pracownik, który nie może podjąć pracy z powodu własnej niedyspozycji chorobowej, choroby dziecka lub innego członka rodziny, musi tę okoliczność odpowiednio udokumentować. Podstawą do usprawiedliwienia tej nieobecności jest prawidłowo wypełnione zaświadczenie lekarskie ZUS ZLA.
Pracownica przyniosła zwolnienie lekarskie w związku z opieką nad chorym siedmioletnim synem. Wystawiono je 3 listopada 2014 r. na okres od 7 do 21 listopada. Poinformowaliśmy ją o braku prawa do zasiłku opiekuńczego, ponieważ zwolnienie lekarskie zostało błędnie wystawione. Lekarz wydał je od czwartego dnia po przeprowadzeniu badania. Z wyjaśnień pracownicy wynika, że z wizytą u lekarza była z małżonkiem, który w tym dniu otrzymał zwolnienie na opiekę nad tym dzieckiem od 3 do 6 listopada 2014 r. Czy w tej sytuacji można podjąć wypłatę? – pyta czytelnik.
To zaświadczenie lekarskie stanowi podstawę do ustalenia prawa i wypłaty zasiłku opiekuńczego nad chorym dzieckiem. Zostało bowiem wystawione na okres rozpoczynający się nie później niż czwartego dnia po dniu badania, a badanie przeprowadzono w okresie wcześniej orzeczonej niezdolności do pracy. Zatem lekarz wystawił zaświadczenie zgodnie z zasadami orzekania o czasowej niezdolności do pracy.
Płatna opieka
Pracownik, któremu choruje dziecko lub członek rodziny, może – zgodnie z art. 32 ust. 2 i 3 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn. DzU z 2014 r., poz. 159 ze zm., dalej ustawa zasiłkowa) – ubiegać się o zasiłek opiekuńczy. W tym celu musi przedłożyć zaświadczenie lekarskie, wystawione na druku ZUS ZLA (art. 59 ust. 14 ustawy zasiłkowej).
Takie zaświadczenie musi być jednak wystawione zgodnie z rozporządzeniem ministra pracy i polityki socjalnej z 27 lipca 1999 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu wystawiania zaświadczeń lekarskich, wzoru zaświadczenia lekarskiego i zaświadczenia lekarskiego wydanego w wyniku kontroli lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Lekarze najczęściej wystawiają zwolnienia od dnia, w którym przeprowadzili badanie pracownika lub jego członka rodziny, albo od dnia następnego. Przy czym mogą wystawić takie zwolnienie wyłącznie po przeprowadzeniu bezpośredniego badania stanu zdrowia pacjenta lub chorego członka rodziny.
Lekarz może wystawić zwolnienie cofając się nie więcej niż trzy dni przed dniem badania
Okres, na jaki medyk wystawia zaświadczenie wskazuje, przez jaki czas pracownik powinien powstrzymać się od pracy. Nie może to jednak trwać dłużej niż do dnia, w którym konieczne jest kolejne zbadanie stanu zdrowia pracownika czy członka rodziny.
Czasem przed wizytą...
Lekarz może wystawić zwolnienie lekarskie za okres wsteczny, jeżeli wyniki badania wskazują, że ubezpieczony lub badany członek rodziny był w tym okresie chory. Nie może się jednak cofnąć dalej niż trzy dni.
To ograniczenie nie obowiązuje jedynie lekarzy psychiatrów i to tylko w jednym przypadku. Medyk tej specjalizacji może wystawić zwolnienie lekarskie za okres wcześniejszy niż trzy dni, jeśli stwierdzi lub podejrzewa zaburzenia psychiczne, które ograniczają zdolność ubezpieczonego do oceny własnego postępowania.
Przykład
Pani Małgorzata 3 i 4 listopada 2014 r. nie przyszła do pracy z powodu złego samopoczucia. Do lekarza zgłosiła się 5 listopada 2014 r. Po przeprowadzeniu badania potwierdził on niezdolność do pracy kobiety i fakt, że rozpoczęła się ona dwa dni wcześniej. Zwolnienie lekarskie wystawił od 3 do 14 listopada 2014 r. Zrobił to prawidłowo. Dlatego zaświadczenie stanowi podstawę do ustalenia prawa do wynagrodzenia/zasiłku chorobowego.
... a czasem po niej
Medyk przeprowadzający badanie może też wystawić zwolnienie lekarskie za okres późniejszy. Pierwszy dzień orzeczonej w nim absencji nie może jednak przypadać później niż czwartego dnia po dniu badania. Uzasadnione jest to jednak tylko wtedy, gdy:
- bezpośrednio po dniu badania przypadają dni wolne od pracy,
- badanie jest przeprowadzone w okresie wcześniej orzeczonej niezdolności do pracy.
Przykład
Pan Krzysztof 14 sierpnia 2014 r. w godzinach popołudniowych zgłosił się do lekarza. Ten uznał, że stan zdrowia mężczyzny wymaga powstrzymania się od pracy. Ponieważ bezpośrednio po dniu badania przypadały dni wolne od pracy (15 sierpnia – święto, 16 sierpnia – sobota, 17 sierpnia – niedziela), lekarz wystawił zwolnienie lekarskie począwszy od 18 sierpnia 2014 r. (poniedziałek). W związku z tym, że to zaświadczenie zostało wystawione nie później niż czwartego dnia po dniu badania, a bezpośrednio po nim przypadały dni wolne od pracy, zwolnienie jest prawidłowe i stanowi podstawę do ustalenia prawa i wypłaty zasiłku chorobowego.
Zgodnie z wyjaśnieniem pracownicy lekarz zbadał dziecko 3 listopada 2014 r. w obecności obojga rodziców. Od 3 do 6 listopada 2014 r. z zasiłku opiekuńczego skorzystał ojciec dziecka. W tym samym dniu lekarz wystawił zwolnienie lekarskie również matce na okres choroby dziecka przypadający bezpośrednio po tym, na jaki zwolnienie lekarskie otrzymał małżonek. Zatem zwolnienie lekarskie wystawione 3 listopada 2014 r. na okres od 7 do 21 listopada 2014 r. spełnia warunki określone w § 3 ust. 1a pkt 2 rozporządzenia. Jego pierwszy dzień przypadał bowiem nie później niż czwartego dnia po dniu badania dziecka, które lekarz przeprowadził w czasie wcześniej orzeczonej niezdolności do pracy.