- Pracownik urodzony 15 lutego 1949 r. ponad 30 lat pracuje ?w gospodarstwie rolnym. Dodatkowo od 17 lat jest zatrudniony na umowę o pracę. Czy z chwilą ukończenia powszechnego wieku emerytalnego w 2014 r. nabędzie prawo do emerytury z ZUS i KRUS czy tylko z KRUS?

– pyta czytelnik.

Osoby mające staż wypracowany w gospodarstwie rolnym, podczas którego płaciły składki do Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS), jak również mające staż emerytalny poza rolnictwem, podczas którego były opłacane składki do ZUS, nabędą prawo do świadczenia ?z obu systemów.

Od 1977 do 1989 r. istniał obowiązek podwójnego ubezpieczenia dla osób, które prowadzenie gospodarstwa łączyły z zatrudnieniem poza rolnictwem. Można było równocześnie pobierać świadczenia emerytalno-rentowe z ZUS i KRUS. Jeśli uprawniony nabył prawa do dwóch świadczeń, wypłacano mu 1,5 świadczenia. Ustawa z 24 lutego 1989 r. o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin (DzU nr 10, poz. 53) zniosła wymóg podwójnego ubezpieczenia. Równocześnie zlikwidowała możliwość pobierania świadczenia z ZUS i KRUS.

Zależy od PESEL

W myśl art. 4 pkt 13 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. DzU z 2013 r., poz. 1440 ze zm.) za ubezpieczonego uważa się osobę podlegającą ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowym, a także tę, która przed 1 stycznia 1999 r. podlegała ubezpieczeniu społecznemu lub zaopatrzeniu emerytalnemu, z wyłączeniem ubezpieczenia społecznego rolników.

Wyłączenie spod ustawy osób podlegających ubezpieczeniu rolników nie oznacza, że określone w niej świadczenia nie przysługują tym, którzy ostatnio podlegali temu ubezpieczeniu. Powoduje natomiast, że świadczeń tych nie otrzyma osoba, która podlegała wyłącznie ubezpieczeniu rolniczemu, a więc przed ?1 stycznia 1999 r. nie była ?w ubezpieczeniu społecznemu, a po 31 grudnia 1998 r. w emerytalnym i rentowym >patrz ramka.

Przykład

Urodzony 20 stycznia 1949 r. ?pan Franciszek ma 30-letni okres ubezpieczenia pracowniczego oraz ostatnio od siedmiu lat opłaca składki rolnicze. ?Z ukończeniem powszechnego wieku emerytalnego nabędzie prawo do emerytury z ZUS, ale okresu podlegania ubezpieczeniu rolników nie wliczy się przy ustalaniu prawa do emerytury, gdyż ma wymagany ustawą 25-letni staż emerytalny. Natomiast okres opłacania składek rolniczych zostanie uwzględniony przy wysokości emerytury. Zwiększy się o 1 proc. najniższej emerytury za każdy rok opłacania składek dla rolników.

Urodzenie przed ?1 stycznia 1949 r...

Osoby urodzone przed ?1 stycznia 1949 r., którym przysługuje prawo do dwóch świadczeń, muszą wybrać jedno z nich. Natomiast tym, którzy nie spełniają warunków do emerytury rolniczej, a nabędą prawo do tej pracowniczej, ZUS zwiększy emeryturę za okresy opłacania składek rolników. Będzie to po 1 proc. najniższej emerytury za każdy rok regulowania składek rolniczych.

...i po 31 grudnia 1948 r.

Urodzeni po 31 grudnia 1948 r., którzy uzyskają prawo do emerytury rolniczej i pracowniczej, mogą mieć dwa świadczenia w pełnej wysokości. KRUS wypłaci im emeryturę rolniczą, a ZUS – pracowniczą oraz ewentualnie kapitałową. Jeżeli jednak osoba urodzona po 31 grudnia1948 r. nie nabędzie prawa do emerytury rolniczej, bo nie ma 25-letniego ubezpieczenia rolniczego, ZUS może uwzględnić okresy opłacania składek rolniczych przy ustalaniu wysokości emerytury pracowniczej.

Zatem rolnik urodzony po 31 grudnia 1948 r. ma prawo do emerytury z FUS (bez względu na długość stażu ?w ZUS), do emerytury ze środków zgromadzonych w otwartym funduszu emerytalnym, jeżeli był członkiem OFE, ?a także do części składkowej świadczenia emerytalnego rolniczego stanowiącej część ubezpieczeniową.

Jeżeli natomiast legitymuje się okresem opłacania składek na ubezpieczenie emerytalno-rentowe rolników wymaganym do uzyskania emerytury rolniczej (25 lat), ma prawo do świadczenia z KRUS, niezależnie od emerytur wypłacanych mu przez ZUS (z FUS i OFE). Gdy rolnik nie ma wymaganego stażu ubezpieczenia rolniczego, świadczenie otrzyma tylko z ZUS.

Przykład

Pan Michał urodzony 20 lutego 1949 r. ma 31-letni okres ubezpieczenia pracowniczego oraz od 17 lat opłaca składki rolnicze. Po ukończeniu powszechnego wieku emerytalnego nabędzie prawo ?do emerytury z ZUS, ale nie do emerytury z KRUS. Nie ma 25-letniego okresu ubezpieczenia rolniczego. Okresu opłacania tych składek nie uwzględni się ?przy obliczaniu emerytury, ?gdyż ma wymagany 25-letni okres ubezpieczenia emerytalno-?-rentowego.

Ile razem

Poczynając od 2009 r., można łączyć okresy ubezpieczenia i opłacania składek w obu systemach emerytalnych ?w taki sposób, aby w każdym wypadku rolnik otrzymał świadczenie odpowiadające opłaconym przez niego składkom. Dopuściła to ustawa ?z 21 listopada 2008 r. o emeryturach kapitałowych (DzU ?nr 228, poz. 1507). Dzięki temu rolnik ma zawsze prawo do emerytury z FUS (bez względu na długość stażu w ZUS), ?a także ze środków zgromadzonych w OFE. Do tej części składkowej świadczenia zostanie także dodany okres prowadzenia gospodarstwa rolnego. Jeśli z kolei wystąpi o emeryturę rolniczą ze względu na długi okres ubezpieczenia rolniczego (25 lub 30 lat przy wcześniejszej emeryturze), to i tak zachowuje prawo do świadczenia z KRUS, niezależnie od wypłat z ZUS (z FUS ?i OFE).

Co to oznacza

Przez ubezpieczenie społeczne sprzed 1 stycznia 1999 r. należy rozumieć to na podstawie ustawy o organizacji i finansowaniu ubezpieczeń społecznych, osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą, a także ubezpieczenie osób wykonujących pracę na umowie agencyjnej lub zleceniu z wyłączeniem ubezpieczenia społecznego rolników.