Zasiłek opiekuńczy przysługuje ubezpieczonemu zwolnionemu od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem w wieku do ukończenia ośmiu lat.

Dzieje się tak w przypadku porodu lub choroby małżonka ubezpieczonego, stale opiekującego się synem lub córką, jeżeli poród lub choroba uniemożliwia temu małżonkowi sprawowanie opieki.

Tak wynika z art. 32 ust. 1 pkt 1 lit. b) [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=176768]ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn. DzU z 2005 nr 31 poz. 267 ze zm.)[/link]

Powołany przepis jednoznacznie wskazuje, że osobie prowadzącej działalność gospodarczą przysługuje zasiłek opiekuńczy w sytuacji, gdy została zwolniona (zaświadczenie lekarskie) od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem w wieku do lat ośmiu w przypadku porodu lub choroby małżonka ubezpieczonego, stale opiekującego się dzieckiem, jeżeli poród lub choroba uniemożliwia temu małżonkowi sprawowanie opieki.

[srodtytul]Nie tylko gdy obowiązkowo[/srodtytul]

Jednakże warto zaznaczyć, że do kwietnia 2008 r. osobie prowadzącej działalność gospodarczą prawo do zasiłku opiekuńczego nie przysługiwało, bo art. 32 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa wskazywał, iż prawo do zasiłku opiekuńczego przysługuje ubezpieczonym podlegającym ubezpieczeniu chorobowemu obowiązkowo.

W tym kontekście trzeba pamiętać, że zgodnie z art. 11 ust. 2 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=01E934F8E8C52292F23E32182E640DF4?n=1&id=184677&wid=327789]ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. DzU z 2007 nr 11, poz. 74 ze zm.)[/link] przewiduje jedynie możliwość dobrowolnego podlegania ubezpieczeniu chorobowemu (czyli na wniosek osoby) dla osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą.

Niestety wiązało się to z takimi konsekwencjami, że w świetle art. 32 ust. 1 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa osoba prowadząca działalność gospodarczą nie mogła skorzystać z prawa do zasiłku opiekuńczego do kwietnia 2008 r.

Dopiero zmiana wprowadzona w art. 32 tej ustawy spowodowała, że obecnie wszystkie osoby, które podlegają ubezpieczeniu chorobowemu, bez znaczenia, czy to podleganie jest obowiązkowe czy też dobrowolne, mają prawo do zasiłku opiekuńczego.

[srodtytul]Niezbędne przesłanki[/srodtytul]

Oczywiście muszą być także spełnione pozostałe przesłanki zawarte w art. 32 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Mianowicie ubezpieczony musi być zwolniony od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad:

1) dzieckiem w wieku do ukończenia ośmiu lat w przypadku:

a) nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, przedszkola lub szkoły, do których dziecko uczęszcza,

b) porodu lub choroby małżonka ubezpieczonego, stale opiekującego się dzieckiem, jeżeli poród lub choroba uniemożliwia temu małżonkowi sprawowanie opieki,

c) pobytu małżonka ubezpieczonego stale opiekującego się dzieckiem w stacjonarnym zakładzie opieki zdrowotnej;

2) chorym dzieckiem w wieku do ukończenia 14 lat;

3) innym chorym członkiem rodziny.

[srodtytul]Bez przerwy w płaceniu[/srodtytul]

Niemożność wykonywania pracy w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej (nawet potwierdzona zaświadczeniem lekarskim) z tytułu opieki nad nowo urodzonym dzieckiem w związku z pobytem małżonki w szpitalu nie będzie stanowić przesłanki do zwolnienia z opłacania składek na ubezpieczenia społeczne.

Zgodnie bowiem z art. 18 ust. 8 i ust. 10 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne dla osób prowadzących działalność gospodarczą stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 60 proc. prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek.

Osoba prowadząca działalność gospodarczą może jedynie zmniejszyć podstawę wymiaru składek w przypadku niezdolności do pracy, gdy spełnia warunki do przyznania zasiłku chorobowego (zasiłku opiekuńczego) z tego tytułu. Natomiast, gdy ubezpieczony nie spełnia takich warunków, mimo niezdolności do pracy, składki są należne.

[ramka][b]Również dla związków nieformalnych[/b]

Prawo do zasiłku opiekuńczego przysługuje także rodzicom niepozostającym w formalnym związku małżeńskim, lecz pozostającym we wspólnym gospodarstwie domowym.[/ramka]

[b]Podstawa prawna:[/b]

[i] – art. 6 ust. 1 pkt 5, art. 11 ust. 2 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=01E934F8E8C52292F23E32182E640DF4?n=1&id=184677&wid=327789]ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. DzU z 2007 r. nr 11, poz. 74 ze zm.)[/link];

– art. 1 ust. 1, art. 32 ust. 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=176768]ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn. DzU z 2005 r. nr 31, poz. 267 ze zm.)[/link][/i]