Już od dnia powołania danej osoby do zasiadania w radzie istnieje obowiązek jej ubezpieczenia. Wygasa on z dniem, w którym przestaje ona pełnić swoją funkcję. Dotyczy to zarówno członków rady nadzorczej pełniących swoje obowiązki w spółkach prawa handlowego, np. w spółce z o.o., jak i w spółdzielniach, przedsiębiorstwach państwowych oraz innych podmiotach, gdzie taki organ występuje. Obowiązek ubezpieczenia nie dotyczy natomiast członków innych organów o zbliżonych kompetencjach, np. członków komisji rewizyjnej w spółce z o.o., członków rady osiedla czy też rady fundacji.

[srodtytul]Bez wyjątków[/srodtytul]

Zasiadający w radzie podlega ubezpieczeniu zdrowotnemu bez względu na posiadanie innych tytułów do tego ubezpieczenia. A zatem nie ma znaczenia, czy oprócz tego jest pracownikiem, zleceniobiorcą czy też prowadzi własną działalność gospodarczą – w każdym przypadku, z każdego z tych tytułów podlega ubezpieczeniu zdrowotnemu. Tak samo jak członek rady nadzorczej, który ma ustalone prawo do emerytury lub renty.

[srodtytul]Podstawa wymiaru [/srodtytul]

Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne za członka rady nadzorczej stanowi kwota przychodu w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, otrzymywanego z tytułu pełnionej funkcji. Wyjaśnić trzeba, że przychody otrzymywane przez osoby należące do rad nadzorczych – niezależnie od sposobu ich powołania – stanowią przychód z działalności wykonywanej osobiście. Do przychodów tych zalicza się otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika (członka rady nadzorczej) pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

[b]Z uwagi na powyższe składkę na ubezpieczenie zdrowotne należy naliczać od wszystkich przychodów uzyskiwanych z tytułu pełnionej funkcji,[/b] a więc nie tylko od wynagrodzenia w gotówce, ale również od diet oraz innych należności związanych np. z podróżą służbową, także wówczas, gdy na podstawie przepisów podatkowych przychody te są zwolnione z podatku. Jeżeli członek rady nadzorczej korzysta z hotelu i koszty z tym związane pokrywa firma, w której sprawuje on funkcję, to wartość tego świadczenia w naturze (pobytu w hotelu) stanowi podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne. Nie ma wówczas znaczenia, czy rachunek za pobyt jest wystawiony na członka rady nadzorczej czy bezpośrednio na firmę. W obydwu przypadkach od wartości tego świadczenia należy opłacić składkę na ubezpieczenie zdrowotne.

[srodtytul]Rozliczanie należności[/srodtytul]

Zawsze płatnikiem składek na ubezpieczenie zdrowotne za członka rady nadzorczej jest podmiot, w którym działa to gremium. Na nim też ciąży obowiązek zgłoszenia oraz rozliczania i odprowadzania składek. Członek rady nadzorczej jest zgłaszany do ubezpieczenia zdrowotnego na formularzu ZUS ZZA z kodem tytułu ubezpieczenia rozpoczynającym się cyframi 22 40 XX. Płatnik musi to zrobić w terminie siedmiu dni od daty powołania danej osoby na członka rady nadzorczej.

Przypomnijmy, że dla członków rady nadzorczej podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne stanowi przychód w rozumieniu przepisów [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=14475DEF04715582777CD299F94E3AC4?id=80474]ustawy o PIT[/link], otrzymywany z tytułu pełnionej funkcji. Spółka jako płatnik składek od wypłaconego tej osobie wynagrodzenia ma więc obowiązek naliczyć składkę zdrowotną. W tym roku wynosi ona 9 proc. Składka w wysokości 7,75 proc. podstawy wymiaru podlega odliczeniu od podatku dochodowego od osób fizycznych. W stosunku do członków rady nadzorczej nie ma zastosowania zasada obniżenia składki do wysokości zaliczki na podatek.

[b]Składki na ubezpieczenie zdrowotne płatnik wykazuje w imiennym raporcie miesięcznym ZUS RZA, również oznaczonym kodem tytułu 22 40 XX.[/b] Raporty rozliczeniowe płatnik składek ma obowiązek sporządzać za każdy miesiąc.

Warto pamiętać, że jeżeli członek rady nadzorczej w danym miesiącu nie uzyska żadnych przychodów, płatnik również ma obowiązek za ten miesiąc złożyć za niego imienny raport miesięczny ZUS RZA, gdzie wykaże zerową podstawę wymiaru i zerową kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne.

[srodtytul]Także za członków rodziny[/srodtytul]

Osoba zasiadająca w radzie nadzorczej, która podlega ubezpieczeniu zdrowotnemu, zgłosi do tego ubezpieczenia również swoich najbliższych. Członkami rodziny w rozumieniu ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych są:

- dziecko własne, dziecko małżonka, dziecko przysposobione, wnuk albo dziecko obce, dla którego ustanowiono opiekę, albo dziecko obce w ramach rodziny zastępczej, do ukończenia przez nie 18 lat, a jeżeli kształci się dalej – do ukończenia 26 lat, natomiast jeżeli posiada orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności lub inne traktowane na równi – bez ograniczenia wieku,

- małżonek,

- wstępni (a więc rodzice, dziadkowie) pozostający z ubezpieczonym we wspólnym gospodarstwie domowym.

Warto pamiętać, że wspomniany obowiązek zgłoszenia członków rodziny dotyczy tylko tych osób, które nie mają swojego tytułu do ubezpieczenia zdrowotnego i nie zostały już wcześniej zgłoszone jako członkowie rodziny. Wobec tego jeżeli jedno z małżonków podlega ubezpieczeniu zdrowotnemu, np. jako pracownik, a drugie z tytułu bycia członkiem rady nadzorczej, to ich dziecko, które się uczy, powinno być zgłoszone jako członek rodziny przez jednego z nich. Jeżeli zostało ono zgłoszone przez rodzica, który jest pracownikiem, a następnie drugi z rodziców zostaje członkiem rady nadzorczej (i tym samym ma tytuł do ubezpieczenia zdrowotnego), nie powinien zgłaszać dziecka jako członka rodziny do ubezpieczenia zdrowotnego. Obowiązek ten istniałby wówczas, gdyby dziecko (lub inny uprawiony członek rodziny) wcześniej nie zostało zgłoszone do ubezpieczenia.

[ramka][b]Przykład[/b]

W spółce z o.o. członkowie rady nadzorczej otrzymują wynagrodzenie miesięczne w wysokości 1000 zł. Spółka zwraca im również koszty związane z dojazdami do siedziby spółki oraz pokrywa koszty pobytu w hotelu. W podstawie wymiaru składki powinno być uwzględnione zarówno wypłacone wynagrodzenie [/ramka]

[ramka][b]Uwaga[/b]

Obowiązkowo ubezpieczeniu zdrowotnemu podlegają członkowie rad nadzorczych, którzy nie pobierają z tytułu członkostwa świadczeń pieniężnych, np. otrzymują tylko świadczenia rzeczowe, ale mieszkają w Polsce. Inaczej jest z osobami zasiadającymi w tym gremium, które mieszkają w innym niż Polska kraju Unii Europejskiej.[/ramka]

[ramka][b]Ważne[/b]

Obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego wygasa w dniu, w którym dana osoba przestaje pełnić funkcję w radzie nadzorczej. Płatnik składek jest wówczas zobowiązany wyrejestrować ją z ubezpieczenia zdrowotnego na formularzu ZUS ZWUA.[/ramka]

[ramka][b]Jak prawidłowo obliczyć należności[/b]

[b]Członek rady nadzorczej w spółce z o.o. w czerwcu otrzymywał wynagrodzenie w wysokości 3000 zł.[/b] Oprócz tego zwracano mu 300 zł kosztów z tytułu podróży służbowej (są one zwolnione od podatku). Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne w analizowanej sytuacji będzie wynosiła 3300 zł, a składka na ubezpieczenie zdrowotne: 3300 x 9 proc. = 297 zł. Składka podlegająca odliczeniu od podatku wynosi: 3000 zł x 7,75 proc. = 232,5 zł. Ubezpieczony finansuje więc z dochodu składkę w wysokości: 297 zł - 232,5 zł = 64,50 zł. [/ramka]