[b]Rok temu syn zawarł umowę z amerykańską firmą. Nazwana jest „kontraktem menedżerskim”, ale przypomina bardziej umowę o pracę, bo syn nie zarządza w imieniu tej firmy w Polsce. Umowa zobowiązuje go do płacenia wszelkich opłat z otrzymywanego wynagrodzenia. Problem dotyczy składek. Co powinien płacić: czy wszystkie składki społeczne i zdrowotną? Czy zobowiązania z tytułu ubezpieczeń należy regulować według prawa tego państwa, w którym znajduje się siedziba firmy – USA, czy filii, gdzie podpisana była umowa, czyli Wielkiej Brytanii, a może według prawa polskiego?[/b] – pyta czytelnik.

[i][b]Odpowiada Przemysław Przybylski, rzecznik ZUS:[/b][/i]

Jeśli ktoś podejmuje pracę w podmiocie zagranicznym bez pośrednictwa polskiego pracodawcy, podlega ustawodawstwu ubezpieczeniowemu kraju, w którym pracuje. Dotyczy to wyłącznie tego, kto przemieszcza się w granicach UE, Europejskiego Obszaru Gospodarczego i Szwajcarii.

W razie wykonywania pracy poza tymi państwami zatrudniony powinien się zgłosić do instytucji ubezpieczeniowej kraju, w którym pracuje, w celu ustalenia obowiązku ubezpieczeń. Jednak [b]w razie zawarcia umowy z firmą z USA, bez względu na miejsce wykonywania pracy, zainteresowany podlega tamtejszemu ustawodawstwu w zakresie zabezpieczenia społecznego.[/b]

Powinien się zwrócić do instytucji ubezpieczeniowej tego kraju, aby ustalić, czy z tytułu zawartej umowy podlega ubezpieczeniom, i opłacić składki. Jeżeli okaże się, że nie musi się ubezpieczyć w USA, może dobrowolnie przystąpić do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych w Polsce. Jeśli zamieszkuje w Polsce, może przystąpić również dobrowolnie do ubezpieczenia zdrowotnego. [b]Tak więc może ubezpieczyć się dobrowolnie w Polsce bez względu na to, czy w USA podlega ubezpieczeniom czy nie.[/b] Jeżeli się na to zdecyduje, to sam musi się zgłosić do ZUS i opłacać składki.

Dobrowolnym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlega się od dnia wskazanego we wniosku o objęcie nimi, nie wcześniej jednak niż od dnia zgłoszenia. Z kolei dobrowolnemu ubezpieczeniu zdrowotnemu podlega się od dnia określonego w umowie zawartej z NFZ.

Zgłoszenia do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych dokonuje się na formularzu ZUS ZUA. Obywatel polski wykonujący pracę w podmiocie zagranicznym zamieszcza w nim kod tytułu ubezpieczenia 16 10. Zgłoszenia do ubezpieczenia zdrowotnego zaś dokonuje na formularzu ZUS ZZA z kodem 24 10.

Podstawą wymiaru dobrowolnych składek emerytalnych i rentowych jest zadeklarowana kwota, nie niższa niż minimalne wynagrodzenie, a zdrowotnych – deklarowany miesięczny dochód nie niższy niż przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw z poprzedniego kwartału, włącznie z wypłatami z zysku.

Osoba podlegająca dobrowolnie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym musi składać deklaracje rozliczeniowe ZUS DRA oraz opłacać składki do dziesiątego dnia następnego miesiąca. Należy ją składać za każdy miesiąc, choćby nawet w stosunku do poprzedniego nic się nie zmieniło.

Jeśli osoba podlega też ubezpieczeniu zdrowotnemu, to za każdy miesiąc składa dwie deklaracje. Wtedy ostatecznym terminem ich złożenia jest 15. dzień następnego miesiąca.

Należności z tytułu składek należy wpłacać odrębnie w odniesieniu do każdej deklaracji.

Dobrowolne ubezpieczenia emerytalne i rentowe wygasają, jeżeli składka zostanie opłacona po terminie lub w niepełnej wysokości. Zdrowotnym osoba przestaje być objęta z dniem rozwiązania umowy lub po upływie miesiąca nieprzerwanej zaległości w opłacaniu składek.