Odpowiedź na to pytanie przygotowali eksperci z Biura Rzecznika Praw Obywatelskich. Sprawdzili, że Odpowiedzi trzeba szukać w „specustawie covidowej" (z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych,(t.j. Dz.U.2020.1842 ze zm.).
Na ponowną wypłatę świadczenia postojowego pozwalają przepisy znowelizowanej w grudniu 2020 r. „specustawy covidowej" (Ustawa z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych,(t.j. Dz.U.2020.1842 ze zm.).
Zgodnie z art. 15zs
3
, który wszedł w życie 15 stycznia 2021 r., osoby wykonujące umowy cywilnoprawne (np. umowę zlecenie, umowę o dzieło, umowę agencyjną, umowę o świadczenie usług) mogą od 15 stycznia wystąpić o jednorazowe dodatkowe świadczenie postojowe.
Świadczenie przysługuje osobom, które otrzymują przychód z umowy cywilnoprawnej z następujących tytułów:
1) działalności twórczej w zakresie sztuk plastycznych, literatury, muzyki, twórczości audialnej, utworów audio-wizualnych, teatru, kostiumografii, scenografii, reżyserii, choreografii, lutnictwa artystycznego i sztuki ludowej,
2) działalności artystycznej w dziedzinie sztuki aktorskiej, estradowej, tanecznej i cyrkowej oraz w dziedzinie dyrygentury, wokalistyki i instrumentalistyki,
3) działalności technicznej wspomagającej produkcję audiowizualną lub produkcję i wystawianie wydarzeń artystycznych,
4) usług w zakresie architektury, architektury wnętrz, architektury krajobrazu oraz usług w zakresie architektury świadczonych przez osoby nieposiadające uprawnień budowlanych w rozumieniu ustawy z 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane,
5) usług świadczonych na rzecz muzeów w rozumieniu ustawy z 21listopada 1996r. o muzeach:
a) w zakresie pozaszkolnych form edukacji,
b) przez przewodników muzeów
– uzyskany w miesiącu poprzedzającym miesiąc, w którym został złożony wniosek o to jednorazowe dodatkowe świadczenie postojowe, nie był wyższy od 300 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, obowiązującego na dzień złożenia wniosku.
Jeśli zatem wniosek zostanie złożony w styczniu 2021, to wnioskodawca powinien wykazać przychód za grudzień 2020 r. Jak pisaliśmy w "Rzeczpospolitej", w wielu przypadkach może to być niemożliwe, gdyż z powodu lockdownu w tych branżach możliwości zarobku zostały zablokowane lub bardzo ograniczone (zobacz "Koronawirus: freelancerzy z kultury nie dostaną postojowego ani zwolnienia ze składek ZUS").
Jednorazowe dodatkowe świadczenie postojowe przysługuje w wysokości 2080 zł. Jeśli jednak suma przychodów z umów cywilnoprawnych w miesiącu poprzedzającym miesiąc, w którym składany jest wniosek wynosi do 1299,99 zł, to ZUS wypłaci świadczenie w wysokości sumy wynagrodzeń z tych umów.
Warto pamiętać, że wniosek można złożyć w okresie od 15 stycznia 2021 r. do 3 miesięcy od miesiąca, w którym zostanie zniesiony stan epidemii. Jeśli stan epidemii zostanie zniesiony - przykładowo - w czerwcu 2021 r., to na złożenie wniosku będzie czas do końca września 2021 r.
W przypadku wydania przez ZUS decyzji odmownej, przysługuje odwołanie do właściwego sądu w terminie miesiąca od dnia otrzymania decyzji (odwołanie wnosi się za pośrednictwem ZUS). Decyzja odmowna powinna zawierać pouczenie o zasadach wnoszenia odwołania.