Sprawa dotyczyła mężczyzny, który prowadził własną działalność gospodarczą. W tym czasie przez ponad rok przebywał w areszcie. Jak twierdzi, nie świadczył wtedy żadnych usług w ramach swojej firmy i nie osiągał z tytułu jej prowadzenia przychodu. Nie posiadał jednak ustanowionego pełnomocnika, który mógłby w jego imieniu zawiesić działalność. A rodzina nie odwiedzała go w więzieniu. Nie miał więc komu zlecić zawieszenia działalności. W efekcie na jego koncie w ZUS powstały zaległości składkowe.
Mężczyzna zwrócił się więc z wnioskiem do organu rentowego o interpretację. Chciał wiedzieć, czy za okres, w którym miał zarejestrowaną działalność gospodarczą, ale jej faktycznie nie wykonywał, bo przebywał w areszcie, musiał opłacać składki na ubezpieczenia społeczne. Zdaniem wnioskodawcy był z nich zwolniony.
ZUS był innego zdania. Zostawił mu jednak furtkę.
W uzasadnieniu decyzji przypomniał, że obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym podlega osoba, która ma tytuł do ubezpieczeń wskazany przez ustawodawcę. Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy systemowej (DzU z 2023 r., poz. 1230) są to m.in. osoby fizyczne, które na obszarze naszego kraju prowadzą pozarolniczą działalność. W takim przypadku minimalna podstawa wymiaru składek to 60 proc. prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia. Dotyczy osób niekorzystających z żadnych preferencji. Obecnie składki to 1418,48 zł miesięcznie. I to bez zdrowotnej, której wysokość zależy od formy opodatkowania.
ZUS zwrócił uwagę, że wnioskodawca nie dokonał zawieszenia działalności gospodarczej w okresie przebywania w areszcie. Rodzi to domniemanie, że jest ona faktycznie prowadzona.
Zwrócił natomiast uwagę, że można je obalić. Ciężar udowodnienia, że stan faktyczny różni się od prawnego, spoczywa jednak na osobie, która wywodzi z tego skutki prawne, w tym wypadku na wnioskodawcy.
Żeby tego dokonać, powinien on, w trybie ogólnym regulowanym przepisami kodeksu postępowania administracyjnego, zwrócić się do właściwej jednostki terenowej ZUS o rozstrzygnięcie, w drodze decyzji, czy w spornym okresie podlegał ubezpieczeniom społecznym. Wówczas możliwe będzie przeprowadzenie postępowania wyjaśniającego lub dowodowego, które wykaże, jak było naprawdę. Bez tego składki do ZUS się należą.
A samo przebywanie w areszcie o niczym jeszcze nie przesądza.
Decyzja ZUS nr DI/100000/ 43/621/2023
