Wydana interpretacja dotyczyła przedsiębiorcy, który procesował się z pracownikiem o niesłuszne rozwiązanie z nim umowy o pracę.
Przedsiębiorca sprawę przegrał. W konsekwencji sąd nakazał mu przywrócenie pracownika do pracy i wypłatę odszkodowania w kwocie blisko 24 tys. zł za czas pozostawania przez niego bez zatrudnienia. Przedsiębiorca potrącił od tej kwoty składki na ubezpieczenia społeczne. Nie spodobało się to jednak pracownikowi, który zażądał zwrotu tych środków.
Przedsiębiorca, chcąc mieć pewność, że dobrze zrobił, odprowadzając składki od wspomnianej kwoty, skierował do ZUS wniosek o wykładnię przepisów.
Ten przyznał rację pracodawcy i uznał, że składki się należą.
Przypomniał, że podstawą wymiaru należności na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz chorobowe i wypadkowe jest przychód. Jego definicja stosowana na gruncie ubezpieczeń społecznych została zawarta w art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2022 r. poz. 2647).
Nie od każdej kwoty jednak płatnik odprowadza należności do ZUS. Wyłączenia zawarte są w rozporządzeniu ministra pracy i polityki socjalnej z 18 grudnia 1998 r. ws. szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU 2023 r., poz. 728).
Jedno z nich zawarte jest w § 2 ust. 1 pkt 3. Zgodnie z tym przepisem podstawą wymiaru składek nie są m.in. odprawy, odszkodowania i rekompensaty wypłacane pracownikom z tytułu wygaśnięcia lub rozwiązania stosunku pracy, tym np. z powodu nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy.
ZUS przyznał, że powyższe wyłączenie zostało skonstruowane w sposób ogólny, bez wskazania konkretnych przepisów przyznających prawo do tych świadczeń. W związku z tym przyjmuje się, że katalog świadczeń wyłączonych z podstawy wymiaru ma charakter otwarty. W efekcie dotyczy nie tylko odpraw i odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów powszechnie obowiązujących (tj. ustaw), ale też przysługujących na bazie dobrowolnych porozumień zawartych między pracodawcą i pracownikiem.
ZUS podkreślił, że bezwzględnym warunkiem zastosowania tej regulacji jest natomiast to, aby wypłata świadczenia pozostawała w bezpośrednim i nierozerwalnym związku z wygaśnięciem lub rozwiązaniem stosunku pracy. Innymi słowy, jedyną przyczyną uprawniającą do zastosowania tej regulacji powinno być ustanie zatrudnienia.
W niniejszej sprawie ten warunek nie został spełniony. Pracodawca wypłacił pracownikowi wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy wraz z odsetkami i zgodnie z orzeczeniem sądu przywrócił jego zatrudnienie. Nie nastąpiło więc rozwiązanie umowy.
W efekcie ZUS uznał, że składki na ubezpieczenia społeczne zostały pobrane prawidłowo od tej kwoty, a firma nie musi ich zwracać pracownikowi.
Podstawa prawna: decyzja ZUS, oddział w Lublinie, decyzja nr DI/200000/43/ 756/2023
Czytaj więcej:
