Rz: Kiedy ZUS odmówi przedsiębiorcy prawa do świadczeń wypadkowych?
Andrzej Radzisław
: Jeżeli wypadek nie będzie związany z wykonywaniem zwykłych czynności dotyczących prowadzenia działalności w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych. Albo wtedy, gdy wyłączną przyczyną nieszczęścia było udowodnione naruszenie przez poszkodowanego przepisów o ochronie życia lub zdrowia, spowodowane przez niego umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa. Tak będzie, jeśli poszkodowany pod wpływem alkoholu albo środków odurzających, substancji odurzających lub psychotropowych w znacznym stopniu przyczynił się do spowodowania zdarzenia.
Żadne świadczenia wypadkowe nie przysługują, gdy prowadzący działalność nie podlega ubezpieczeniom społecznym, w tym wypadkowemu. Przedsiębiorca nie może mieć też zadłużenia w składkach na ubezpieczenia społeczne.
Aby otrzymać świadczenia wypadkowe, biznesmen nie może mieć na dzień, w którym doszło do wypadku, zaległości w składkach społecznych przekraczających 6,60 zł. Czy wyższy dług wynikający np. z nieopłaconych odsetek za zwłokę także pozbawi samozatrudnionego prawa do świadczenia?
Tak. Jeżeli przedsiębiorca będzie miał zadłużenie powyżej tego limitu, ZUS odmówi mu prawa do świadczeń. Prowadzący działalność gospodarczą, który zatrudnia pracowników, pełni za te osoby obowiązki płatnika składek. Daniny zarówno za siebie, jak i za tych ubezpieczonych wpłaca na jeden rachunek.
Utrzymywanie się zadłużenia składkowego powyżej 6,60 zł przez dłużej niż sześć miesięcy od dnia wypadku powoduje z mocy prawa ustanie prawa do świadczeń wypadkowych. Tymczasem o jednorazowe odszkodowanie za wypadek przy pracy biznesmen może się ubiegać, jeżeli doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu dopiero po zakończeniu leczenia i rehabilitacji. Czy zaświadczenie o niezaleganiu ze składkami na dzień, kiedy doszło do zdarzenia, wystarczy, aby skutecznie ubiegać się o tę pomoc?
ZUS sam sprawdza czy występuje zadłużenie. Jeżeli biznesmen na dzień wypadku lub na dzień złożenia wniosku o przyznanie świadczeń z racji choroby zawodowej zalega ze składkami powyżej 6,60 zł, nie otrzyma świadczeń do czasu spłaty całości zadłużenia. Jeżeli nie ureguluje go w ciągu sześciu miesięcy, prawo do świadczeń przedawnia się. Jeżeli ubezpieczony/płatnik ureguluje dług, ZUS wypłaca świadczenia w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do ustalenia prawa do tych świadczeń, nie później jednak niż w ciągu 60 dni od spłaty całego długu.
Sąd Najwyższy w wyroku z 6 marca 2008 r. (II UK 132/07) uznał, że prawo do jednorazowego odszkodowania przedawnia się, jeżeli zadłużenie w składkach społecznych w dniu wypadku przekracza 6,60 zł i nie ureguluje się go w ciągu sześciu miesięcy od dnia zdarzenia. Bieg terminu tego przedawnienia przerywa złożenie wniosku o wypłatę świadczenia.
—rozmawiała Anna Abramowska
