Faktycznie zleceniobiorca nie ma prawa do urlopu ojcowskiego. Jeśli jednak zgłoszony jest do ubezpieczenia chorobowego, to może skutecznie ubiegać się o zasiłek macierzyński za czas takiego wolnego.
Urlop ojcowski to uprawnienie pracownicze wynikające z art. 182
3
§ 1 k.p. Ale do tego przepisu odsyła też art. 29 ust. 5a
, wskazując okres, przez jaki ojciec dziecka, które nie ukończyło 12 miesiąca życia, może ubiegać się o zasiłek macierzyński.
Ustawa zasiłkowa jest przy tym podstawą do ubiegania się o świadczenia przez każdą osobę podlegającą ubezpieczeniu chorobowemu – czy to obowiązkowo czy dobrowolnie. Może więc z tego uprawnienia skorzystać również zleceniobiorca, jeśli podlega ubezpieczeniu chorobowemu.
Ubezpieczenie to jest jednak dla osób pracujących na umowie-zleceniu dobrowolne. Aby do niego przystąpić, musi ona podlegać obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym (art. 11 ust. 2 ustawy z 13 października 1998 o systemie ubezpieczeń społecznych; tekst jedn. DzU z 2009 r. nr 205, poz. 1585 ze zm.). Ponieważ dziecko zleceniobiorcy, o którego pyta czytelnik, nie ukończyło jeszcze pierwszego roku życia, to jedyną podstawą odmówienia mu wypłaty zasiłku macierzyńskiego za czas urlopu ojcowskiego może być to, że nie zgłosił się do ubezpieczenia chorobowego (bez względu na powód).
Jeśli jednak uzyska prawo do tego zasiłku, od kwoty świadczenia obowiązkowo trzeba rozliczyć składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Jest to odrębny tytuł do ubezpieczeń społecznych niż zlecenie, a składki te sfinansuje budżet państwa. Nie należy jednak zgłaszać zleceniobiorcy odrębnie do ZUS jako nowego ubezpieczonego. Wystarczy naliczyć te składki w raporcie ZUS RCA składanym za ten miesiąc, w którym otrzyma on świadczenie (z kodem tytułu ubezpieczenia 12 40 xx).
Czasem płatnicy zastanawiają się nad jeszcze inną kwestią, czy po zakończeniu pobierania zasiłku macierzyńskiego przez ojca dziecka przysługuje im prawo do zwolnienia z obowiązku opłacania składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych przez 36 następnych miesięcy. Otóż nie ma takiej możliwości.
Po pierwsze taki przywilej dotyczy jedynie pracowników, a po drugie chodzi o trzy lata po powrocie z urlopu macierzyńskiego, a nie ojcowskiego.
