Pracodawcy coraz częściej decydują się na zapewnienie swoim pracownikom opieki medycznej. Takie dodatkowe świadczenia mogą jednak powodować konieczność opłacania składek na ubezpieczenia społeczne.

Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych uzyskiwany z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy. Nie uwzględnia się w niej:

- wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną i zasiłków,

- przychodów wymienionych w  rozporządzeniu ministra pracy i polityki socjalnej z 18 grudnia 1998 w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU nr 161, poz. 1106 ze zm., dalej rozporządzenie składkowe).

Zdaniem urzędów

Organy podatkowe stoją na stanowisku, że wartość abonamentu wykupionego pracownikowi przez  pracodawcę – jako wartość nieodpłatnego świadczenia ze stosunku pracy – jest dla niego przychodem. Zatem od takiego świadczenia trzeba odprowadzić podatek. Potwierdza to orzecznictwo.

Wystarczy gotowość

Czy wykupione przez pracodawcę pakiety świadczeń medycznych, których wartość nie jest wolna od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, stanowią dla pracowników, którzy mają uprawnienie do ich wykorzystania, przychód z nieodpłatnego świadczenia?

Z takim pytaniem zmierzył się Naczelny Sąd Administracyjny. I 24 maja 2010 w składzie siedmiu sędziów podjął uchwałę (II FPS 1/10), że abonamenty (pakiety) medyczne są przychodem pracownika, nawet jeżeli nie skorzystał on z oferty lecznicy (ale miał kartę i mógł skorzystać). Nieodpłatnym świadczeniem jest tu bowiem samo pozostawanie w gotowości świadczenia usług medycznych przez lecznicę.

Więcej na temat uchwały NSA czytaj w artykule "Firmy muszą pobierać PIT od pakietów medycznych"

Skoro tak, to i składki trzeba od niego naliczyć i uregulować. Nie należą się one jednak od tej części abonamentu, która obejmuje świadczenia związane z tzw. medycyną pracy (np. badania okresowe).

Przykładowo: wartość przekazanego pracownikowi abonamentu wynosi 100 zł, z tym że 40 zł to wysokość świadczeń związanych z medycyną pracy. W takim razie należy uznać, że pracownik uzyskuje przychód w wysokości 60 zł.

Bez wypłat za okres choroby

Z podstawy wymiaru składek wyłączone są składniki wynagrodzenia, do których pracownik ma prawo w okresie pobierania wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy, zasiłku chorobowego, macierzyńskiego, opiekuńczego, świadczenia rehabilitacyjnego, w myśl postanowień układów zbiorowych pracy lub przepisów o wynagrodzeniu, jeżeli są one wypłacane za okres pobierania tego wynagrodzenia lub zasiłku. Tak stanowi § 2 ust. 1 pkt 24 rozporządzenia składkowego.

Wynika z tego, że:

- nie są oskładkowane te elementy płacowe, do których pracownik ma prawo w okresie choroby lub też okresu pobierania zasiłków i je otrzymuje,

- są oskładkowane te składniki, które są wypłacane za okres, w którym praca była świadczona.

§ 2 ust. 1 pkt 24 rozporządzenia składkowego ma zastosowanie nie tylko do składników wynagrodzenia wypłacanych w gotówce, ale i innych przychodów pracownika.

Wobec tego finansowane przez pracodawcę abonamenty medyczne, jeżeli są przychodem uzyskiwanym ze stosunku pracy, należy traktować jako składnik wynagrodzenia, o którym mowa w tym przepisie. Zwłaszcza dlatego że przepisy nie precyzują pojęcia „składniki wynagrodzenia”. A w  myśl art. 18

3c

kodeksu pracy

wynagrodzenie pracownika obejmuje wszystkie składniki wynagrodzenia, bez względu na ich nazwę i charakter, a także inne świadczenia związane z pracą, przyznawane pracownikom w formie pieniężnej lub w innej postaci.

Zwykle składnikami wynagrodzenia są np. wynagrodzenie zasadnicze, dodatkowe wynagrodzenie za pracę w warunkach szkodliwych dla zdrowia, uciążliwych lub szczególnie niebezpiecznych, a także inne dodatkowe składniki wynagrodzenia, np. dodatki stażowe, dodatki funkcyjne, nagrody jubileuszowe, chyba że nagrody te przysługują na podstawie przepisów szczególnych.

Katalog ten nie jest zamknięty. Zatem brak jest podstaw do uznania, że przychody pracownika w postaci abonamentu medycznego nie są składnikami wynagrodzenia.

Kosztów związanych z abonamentem medycznym pokrywanym za pracownika równocześnie pobierającego wynagrodzenie chorobowe, zasiłek chorobowy czy świadczenie rehabilitacyjne w części przypadającej na ten okres nie należy wliczać do podstawy wymiaru składek. Ale tylko wówczas, gdy wewnątrzfirmowe przepisy płacowe wyraźnie wskazują, że pracodawca musi finansować koszty związane z abonamentem również za ten okres. Gdy takiego zapisu nie ma, to świadczenia finansowane za okres choroby pracownika stanowią podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne.

Żadnych obciążeń

Czy od abonamentu zawsze trzeba odprowadzić składki? Niekoniecznie. Na taki wyjątek pozwala § 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia składkowego.

Daje on możliwość wyłączenia z podstawy wymiaru składek korzyści materialnych wynikających z układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu, a polegających na uprawnieniu do zakupu po cenach niższych niż detaliczne niektórych artykułów, przedmiotów lub usług oraz korzystaniu z bezpłatnych lub częściowo odpłatnych przejazdów środkami lokomocji. Oznacza to, że od abonamentu nie będzie się nic należało ZUS, gdy

- na podstawie wewnętrznych przepisów firma zagwarantuje swoim pracownikom prawo do  zakupu abonamentu medycznego, po cenie niższej niż detaliczna,

- pracownik częściowo za niego zapłaci.

Przykładowo: abonament został kupiony za 120 zł, a pracownikowi został na podstawie wewnątrzfirmowych przepisów udostępniony za 1 zł. W takiej sytuacji wartość świadczenia jest zwolniona od składek, ale trzeba odprowadzić podatek od kwoty  119 zł.

Metody działań

Gdy pracownik otrzymuje pakiet medyczny bezpłatnie,  stanowi on dla niego przychód, który trzeba opodatkować i oskładkować. Jego wartość powinna być ustalona na podstawie § 3 rozporządzenia składkowego.

Zatem w wysokości ekwiwalentu pieniężnego określonego w przepisach o wynagrodzeniu, a w razie ich braku, jeżeli przedmiotem świadczeń są rzeczy lub usługi

- wchodzące w zakres działalności pracodawcy – według cen stosowanych wobec innych odbiorców niż pracownicy,

- zakupione przez pracodawcę – według cen ich zakupu.

Czytaj też artykuły:

 

Czytaj więcej w serwisie:

» Kadry i płace » ZUS » Składki ZUS » Świadczenia dla pracowników