Osoba z ustalonym prawem do renty z tytułu niezdolności do pracy była do końca 2007 r. objęta z tytułu prowadzonej firmy dobrowolnymi ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi oraz obowiązkowym zdrowotnym. Jeśli przystąpiła z własnej woli do ubezpieczeń społecznych, podlegała także wypadkowemu. Sytuacja zmieniła się diametralnie 1 stycznia 2008 r., od kiedy to musi ona płacić składki emerytalne i rentowe, wypadkowe, zdrowotne i niekiedy na Fundusz Pracy. W zamian jednak dostaje co miesiąc ich refundację z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Wbrew jednak zapowiedziom autorów reformy nigdy nie odzyska całości uiszczonych kwot. PFRON oddaje bowiem jedynie składki emerytalne i rentowe. Wypadkowe i na FP rencista pokrywa zatem z własnej kieszeni. Jeśli rozlicza się z ZUS według 60 proc. średniej płacy, tylko w styczniu straci na tym około 70 zł. Rocznie daje to prawie 840 zł dodatkowych wydatków, a nawet więcej, bo podstawa wymiaru składek niemal zawsze wzrasta co trzy miesiące. Konkretne wyliczenia przestawiamy w dalszej części artykułu.

Zastrzegamy jednak, że zmiany objęły wyłącznie osoby z ustalonym prawem do renty z tytułu niezdolności do pracy, które prowadzą równocześnie działalność gospodarczą, w tym w ramach spółki cywilnej. Nie dotyczą zatem wspólników spółki jawnej, partnerskiej, komandytowej, wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz twórców i artystów. Ubezpieczenia emerytalne i rentowe nadal są dla nich dobrowolne. Ponoszą wyłącznie opłatę na zdrowie.

Obowiązku uiszczania ubezpieczeń społecznych z wykonywanej działalności nie mają również osoby z ustalonym prawem do renty rodzinnej oraz z tytułu niezdolności do służby, np. byli policjanci czy strażacy. Ubezpieczenia emerytalne i rentowe z działalności gospodarczej wciąż są dla nich dobrowolne.

Ile konkretnie płaci na ZUS rencista z własnym biznesem, zależy od stażu prowadzenia działalności oraz od tego, czy ma jeszcze inne źródła utrzymania

Renciści objęci z tytułu działalności obowiązkowymi ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi powinni do 8 stycznia br. wyrejestrować się z działalności z ubezpieczenia zdrowotnego i zgłosić do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego, rentowych, wypadkowego, zdrowotnego oraz ewentualnie do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Należało to zrobić na formularzu ZUS ZUA, stosując nowe kody dla prowadzących pozarolniczą działalność z ustalonym prawem do renty z tytułu niezdolności do pracy:

- 05 12 xx – z podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne na poziomie zadeklarowanym, ale nie niższym od 60 proc. przeciętnej płacy,

- 05 72 xx – z ulgową podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne na poziomie zadeklarowanym, ale nie niższym od 30 proc. minimalnego wynagrodzenia.

Dotyczy to oczywiście sytuacji, jeśli rencista ten nigdzie indziej nie dorabia. Gdyby tak było (miał dodatkowo np. umowę o pracę lub zlecenie), podlegałby z tytułu działalności wyłącznie ubezpieczeniu zdrowotnemu. Wobec tego musiałby się zgłosić do tego ubezpieczenia na formularzu ZUS ZZA.

Pan Grzegorz otrzymuje rentę z tytułu niezdolności do pracy. Prowadzi równocześnie od stycznia 2005 r. działalność gospodarczą, z racji której podlegał do końca ubiegłego roku jedynie ubezpieczeniu zdrowotnemu. Od 1 stycznia 2008 r. został z tego tytułu objęty również obowiązkowymi ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi oraz wypadkowemu. Powinien złożyć formularz ZUS ZWUA, wyrejestrowując się z działalności z ubezpieczenia zdrowotnego i podając jako datę ustania ubezpieczeń 01.01.2008 r. Następnie powinien przekazać najpóźniej 8 stycznia br. formularz ZUS ZUA z kodem tytułu do ubezpieczeń 05 12 xx, zgłaszając się z działalności do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego, rentowych, wypadkowego, zdrowotnego i wskazując jako datę powstania obowiązku ubezpieczeń 01.01.2008 r.

Rencista z tytułu niezdolności do pracy, który prowadzi jednocześnie działalność gospodarczą, płaci standardowo składki na ubezpieczenia społeczne od przynajmniej 60 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej. Ta najniższa podstawa za styczeń i luty br. wynosi 1622,05 zł, a ustalone od niej składki:

- emerytalna 316,62 zł (1622,05 zł x 19,52 proc.);

- rentowe 97,32 zł (1622,05 x 6 proc.);

- wypadkowa 29,20 zł (1622,05 x 1,80 proc.);

Stopa procentowa składki wypadkowej jest różna. Płatnicy mający do dziewięciu ubezpieczonych opłacają ją do końca marca 2008 r. w wysokości 1,80 proc.

- dobrowolna chorobowa 39,74 zł (2,45 proc.).

Oprócz tego regulują składki na FP w wysokości 39,74 zł (2,45 proc.). PFRON refunduje im tylko składki emerytalne i rentowe do wysokości wynikającej z 60 proc. średnich poborów, czyli za styczeń i luty po 413,94 zł. Składki wypadkową i na FP (68,94 zł) przekazują zatem z własnej kieszeni.

Osoba z ustaloną rentą z tytułu niezdolności do pracy może korzystać z preferencyjnych składek z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej rozpoczętej po 24 sierpnia 2005 r. Nie każda, lecz spełniająca warunki:

- nie prowadziła innej pozarolniczej działalności podczas 60 miesięcy poprzedzających dzień rozpoczęcia działalności,

- nie działa na rzecz byłego pracodawcy, dla którego wykonywała w roku otworzenia działalności lub w poprzednim w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy takie same czynności jak wchodzące w zakres wykonywanej działalności.

Wynika tak z art. 18a ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne przez 24 miesiące od dnia rozpoczęcia prowadzenia działalności stanowi wówczas zadeklarowana kwota, byle nie niższa od 30 proc. minimalnego wynagrodzenia, czyli od 337,80 zł. Minimalne składki wynoszą:

- emerytalna 65,94 zł,

- rentowe 20,27 zł,

- wypadkowa 6,08 zł,

- dobrowolna chorobowa 8,28 zł.

Nie opłacają składki na FP, gdyż podstawa wymiaru składek emerytalnych i rentowych jest niższa od minimalnego wynagrodzenia.

Łącznie składki na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne wynoszą więc 92,29 zł, z czego PFRON zwróci 86,21 zł, a 6,08 zł płaci rencista.

Pan Grzegorz ma ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy. Od 1 września 2006 r. rozpoczął prowadzenie działalności gospodarczej, z której opłaca wyłącznie składki zdrowotne. Od 1 stycznia 2008 r. podlega z działalności obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym. Jeżeli pan Grzegorz spełnia warunki z art. 18a ustawy, może odprowadzać przez 24 miesiące (licząc od 1 września 2006 r.) ulgowe składki na te ubezpieczenia. Ich podstawa wymiaru wynosi przynajmniej 30 proc. minimalnego wynagrodzenia. Od 1 października br. będzie zobowiązany ustalać je od przynajmniej 60 proc. średniej płacy.

Wszyscy renciści z własnym biznesem muszą odprowadzać składki zdrowotne od przynajmniej 75 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, a więc od 2168,30 zł. Składka ta równa się za styczeń i luty br. 195,15 zł; jest miesięczna i niepodzielna. Nie zmniejsza się też proporcjonalnie, gdy rencista nie wykonuje działalności przez cały miesiąc. Osoba ta jest jednak zwolniona z opłacania tej składki, jeśli pobiera rentę nie wyższą od minimalnego wynagrodzenia (czyli od 1126 zł) i spełnia jeden z wymogów:

- uzyskuje z firmy przychody nieprzekraczające miesięcznie 50 proc. najniższej emerytury, czyli 298,73 zł,

- opłaca z niej podatek w formie karty podatkowej.

Składek zdrowotnych z działalności nie muszą też uiszczać osoby o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, jeśli:

- uzyskują z tego tytułu przychody nie wyższe od 50 proc. najniższej emerytury miesięcznie, czyli od 298,73 zł, lub

- opłacają podatek dochodowy w formie karty podatkowej.

Podkreślamy, że opisane zasady dotyczą rencistów z tytułu niezdolności do pracy, którzy prowadzą wyłącznie działalność gospodarczą, nie mając innych tytułów do ubezpieczeń społecznych. Od 1 stycznia 2008 r. zmieniła się pozycja tych z nich, którzy dorabiali dodatkowo na zleceniu. Do końca 2007 r. podlegali oni obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z racji zlecenia, a z działalności – dobrowolnym. Z tego ostatniego tytułu byli objęci wyłącznie ubezpieczeniem zdrowotnym. Teraz rencista w takiej sytuacji ma dwa tytuły do obowiązkowych ubezpieczeń: działalność gospodarczą oraz umowę-zlecenie. Jeśli podstawa wymiaru składek z tytułu zlecenia jest niższa od obowiązującej tę osobę minimalnej podstawy wymiaru składek z działalności (60 proc. średniej płacy lub 30 proc. minimalnej), tytułem do obowiązkowych ubezpieczeń jest działalność. Ubezpieczenia emerytalne i rentowe ze zlecenia mają wówczas charakter dobrowolny, a obowiązkowy wyłącznie składka zdrowotna. Gdy podstawa wymiaru składek ze zlecenia okaże się równa lub wyższa od minimalnej podstawy wymiaru składek z działalności, rencista wybiera tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń. Decydując się na zlecenie, płaci z działalności tylko składkę zdrowotną.

Pan Wiesław ma ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy. Prowadzi od stycznia 2005 r. działalność gospodarczą, z której opłaca tylko składki zdrowotne. Wykonuje jednocześnie od 1 grudnia 2007 r. do końca marca 2008 r. zlecenie z wynagrodzeniem 1000 zł miesięcznie. Podlegał on od 1 do 31 grudnia 2007 r. ze zlecenia obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Od 1 stycznia 2008 r. są natomiast obowiązkowe też składki emerytalne i rentowe z racji działalności. A to dlatego że podstawa wymiaru składek ze zlecenia jest niższa od najniższej podstawy wymiaru składek z działalności (60 proc. średniej pensji). Od 1 stycznia 2008 r. ubezpieczenia emerytalne i rentowe ze zlecenia są zatem dobrowolne, a obowiązkowe jest wyłącznie zdrowotne.

Pan Dariusz pobiera rentę z tytułu niezdolności do pracy. Od 1 września 2006 r. prowadzi działalność gospodarczą, uiszczając wyłącznie składki zdrowotne. Od 1 października 2007 r. do końca stycznia 2008 r. pracuje równocześnie na zlecenie z wynagrodzeniem 500 zł za miesiąc. Podlega on z tytułu zlecenia od 1 października do końca grudnia obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, a z działalności dobrowolnym. Za okres od 1 do 31 stycznia przysługuje mu wybór tytułu do obowiązkowych ubezpieczeń, gdyż najniższa podstawa wymiaru składek z działalności to 30 proc. minimalnego wynagrodzenia (zakładając, że pan Dariusz spełnia warunki z art. 18a ustawy). Może on zatem podlegać obowiązkowo w styczniu ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z działalności lub ze zlecenia. Gdy wybierze zlecenie, z działalności ma płacić tylko składki zdrowotne.

Renciści prowadzący firmy, którzy chcą dostać refundację składek emerytalnych i rentowych, muszą się zarejestrować w Państwowym Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych do końca stycznia

Wyjątek dotyczy jedynie tych, którzy już współpracowali z PFRON. Refundacje przysługują w cyklach miesięcznych. Wnioski o nie mają składać do końca miesiąca następującego po tym, za który uregulowali składki, a więc o zwrot za styczeń br. do końca lutego.

ETAP A – REJESTRUJEMY SIĘ W PFRON

Nie później niż 30 dni przed złożeniem pierwszego wniosku o refundację (czyli do końca stycznia) renciści prowadzący działalność muszą się zarejestrować w PFRON. Dokumenty rejestracyjne składają osobiście lub za pośrednictwem poczty. Wyjątek dotyczy rencistów figurujących już w bazie PFRON. Ci nie mają obowiązku rejestracji.

Renciści wypełniają formularz zgłoszeniowy, który znajdą w siedzibie lub oddziale PFRON albo też ściągną z jego strony internetowej www.pfron.org.pl.

W formularzu określają:

- pełną nazwę firmy i ewentualnie dodatkowo skróconą nazwę;

- numery NIP, REGON i PFRON, o ile te ostatnie już mają;

Numer w rejestrze PFRON wpisują do formularza zgłoszeniowego tylko te podmioty, które są już w jego bazie. Pozostali czekają, aż PFRON wprowadzi ich dane do bazy i wyśle odpowiedni numer pocztą. Z informacji pozyskanych w PFRON wynika, że tego numeru nie można odebrać osobiście, np. w chwili rejestracji. Składa się on z dziewięciu znaków (dwie cyfry, litera, cztery cyfry, litera i cyfra).

- adres siedziby firmy wraz z identyfikatorami jednostek podziału terytorialnego kraju;

W rubryce tej podajemy siedmiocyfrowe kody wymienione w rozporządzeniu Rady Ministrów z 15 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad prowadzenia, stosowania i udostępniania krajowego rejestru urzędowego podziału terytorialnego kraju oraz związanych z tym obowiązków organów administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego (DzU nr 157, poz. 1031 ze zm.). Rencista ubiegający się o refundację, który działa w Ciechanowie, wpisuje tam 140201 1, a w Grójcu – 140605 3. Nic straconego, jeśli nie mamy dostępu do Internetu bądź bazy aktów prawnych. Swój kod uzyskamy w oddziale PFRON albo urzędzie gminy. Nie ma też problemu, gdy formularz zgłoszeniowy lub wniosek o refundację złożymy osobiście w siedzibie PFRON. Urzędnik sprawdzi je na miejscu i poda odpowiedni kod gminy, powiatu czy województwa.

- numery telefonu, faksu oraz ewentualnie adres poczty elektronicznej osoby odpowiedzialnej za kontakty z PFRON.

Uwaga!

Tę część wniosku wypełniają renciści, którzy do reprezentowania swoich interesów wyznaczają pełnomocnika. W tym celu składają w PFRON odpowiednie pełnomocnictwo >patrz ramka.

W kontaktach z PFRON rencistę może reprezentować pełnomocnik. Gdy go wyznaczymy, musimy dołączyć do formularza rejestrującego pełnomocnictwo sporządzone samodzielnie albo na druku opracowanym przez PFRON. Pełnomocnictwo nabiera szczególnego znaczenia dla przedsiębiorców, którzy starają się o refundację elektronicznie. W procedurze online jest bowiem wymagany imienny certyfikat na podpis elektroniczny. Dzięki pełnomocnictwu wiadomo, na kogo taki certyfikat wystawić. Renciści obsługiwani przez biura rachunkowe wystawiają dwa pełnomocnictwa – jedno dla biura i drugie dla osoby w nim pracującej.

Dane przekazane w formularzu rejestrującym PFRON wprowadza do systemu w ciągu siedmiu dni. Razem z formularzem rejestracyjnym rencista może złożyć oświadczenie, że o refundację składek ubiega się elektronicznie. PFRON wyda mu wtedy login i hasło oraz instrukcję, jak krok po kroku składać wnioski o refundacje online. Login, hasło i instrukcję odbieramy za pośrednictwem poczty albo osobiście w chwili, gdy składamy formularz zgłoszeniowy.

ETAP B – SKŁADAMY WNIOSEK O REFUNDACJĘ

Jeśli uregulujemy na czas składki za styczeń, załatwiamy refundację składek emerytalnej i rentowej. Składamy w tym celu:

- wniosek o wypłatę refundacji Wn-U,

- miesięczną informację o podstawach wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne, o samych składkach i o stopniu niepełnosprawności INF-U-G.

Dokumenty te składamy do końca lutego za styczeń osobiście lub wysyłamy pocztą na adres:

Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych

al. Jana Pawła II nr 13

00-828 Warszawa.

Jeśli wybraliśmy przekaz elektroniczny, korzystamy z portalu sprawozdawczego www.sod.pfron.org.pl.

Wpisujemy tam login i hasło oraz wypełniamy dokumenty, w tym wniosek rejestracyjny wraz z żądaniem wydania certyfikatu. Nie jest to trudne, bo system „prowadzi za rękę”, wskazując na bieżąco błędy do poprawy. Akceptacja poszczególnych etapów następuje po naciśnięciu przycisku „Dalej”. Wystarczy postępować zgodnie z otrzymaną instrukcją.

Wniosek o wypłatę refundacji Wn-U składa się z dwóch części. Skoro występujemy o zwrot pierwszy raz, obydwie części składamy jednocześnie. W pierwszej części powielamy niektóre dane ewidencyjne z formularza zgłoszeniowego (np. skróconą nazwę lub imię i nazwisko wnioskodawcy, REGON, NIP, telefon, adres oraz numer w rejestrze PFRON). Określamy też okres, za jaki przysługuje refundacja (styczeń 2008) oraz rodzaj wniosku (zwykły, korygujący lub przedłużenie okresu wypłacenia refundacji). Teraz wybieramy zwykły. W następnej rubryce (nr 15 część B) podajemy liczbę i rodzaj dokumentów. Zaznaczamy, że składamy część II wniosku Wn-U oraz formularz INF-U-G. W sumie przedsiębiorca zaznacza, że składa jeden dokument. W jednej z ostatnich rubryk (nr 16 część B) wpisujemy należną kwotę refundacji. Szczegółowe jej wyliczenie znajduje się jednak w formularzu INF-U-G.

Jeśli chodzi o drugą część wniosku, to na późniejszym etapie ubiegania się o refundacje składa się ją dopiero, gdy zachodzą zmiany w danych identyfikujących rencistę.

Możemy mieć kłopot z wypełnieniem pkt 37 we fragmencie E w II części wniosku Wn-U. Dzieli on formę prawną działalności na pracodawców i pracodawców będących przedsiębiorcami. W praktyce w jednym i drugim okienku należy wpisać odpowiedni kod spośród wyliczonych w rozporządzeniu Rady Ministrów z 27 lipca 1999 r. w sprawie sposobu i metodologii prowadzenia i aktualizacji rejestru podmiotów gospodarki narodowej, w tym wzorów wniosków, ankiet i zaświadczeń, oraz szczegółowych warunków i trybu współdziałania służb statystyki publicznej z innymi organami prowadzącymi urzędowe rejestry i systemy informacyjne administracji publicznej (DzU z 1999 r. nr 69, poz. 763 ze zm.) oraz w załączniku 1 rozporządzenia RM z 12 lipca 2007 r. w sprawie sprawozdań o udzielonej pomocy publicznej oraz sprawozdań o zaległych należnościach przedsiębiorców z tytułu świadczeń na rzecz sektora finansów publicznych (DzU z 2007 r. nr 133 poz. 923). Na przykład spółka jawna ma kod 18, ale rencista będący przedsiębiorcą i jednocześnie pracodawcą wpisuje kod 2 (patrz tabela).

Obok formy prawnej działalności podajemy też formę jej własności (rencistę prowadzącego firmę w Polsce symbolizuje 4) i naszą wielkość, wybierając między mikroprzedsiębiorcą, małym czy średnim. W tej części wniosku niektórzy podają również stan zatrudnienia oraz status zakładu pracy chronionej, o ile taki prowadzą. No i w końcu jedna z ważniejszych informacji, od której zależy poprawna wypłata refundacji – prawidłowy rachunek i nazwa banku.

ETAP C – INFORMUJEMY O ODPROWADZONYCH SKŁADKACH

Oprócz wniosku składamy miesięczną informację o podstawach wymiaru składek ZUS, składkach na ubezpieczenie społeczne i stopniu niepełnosprawności INF-U-G. Powtarzamy tam niektóre dane ewidencyjne oraz okres sprawozdawczy. W części C podajemy okres prowadzenia firmy w dniach, w tym liczbę dni z ustalonym prawem do renty, oraz kwoty uiszczonych składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Przykładowo przedsiębiorca prowadzi firmę od miesiąca, ale orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności ma od 21 dni. Jeśli chodzi o składki, to wskazujemy wysokość każdej z osobna oraz podstawę ich wymiaru (60 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale lub 30 proc. minimalnego wynagrodzenia).

Refundacja składek ZUS dla rencisty prowadzącego własną działalność gospodarczą to pomoc publiczna de minimis. Oznacza to zatem, że w bieżącym roku kalendarzowym oraz w dwóch poprzednich nie może otrzymać więcej takiej pomocy niż 200 tys. euro lub 100 tys. euro, o ile wykonuje działalność w sektorze transportu. Informacje o pomocy de minimis zamieszczamy w części C formularza INF-U-G. Zaznaczamy przy tym, czy korzystaliśmy już z pomocy de minimis, a jeśli tak – to wpisujemy uzyskane dotychczas wsparcie. Na koniec wpisujemy różnicę między otrzymanymi pieniędzmi a limitem pomocy de minimis. Jednak wśród rencistów takich przypadków będzie mało lub wcale.

ETAP D – CZEKAMY NA DECYZJĘ PFRON

Rencista, który złoży wszystkie dokumenty, dostanie pieniądze na konto w ciągu siedmiu dni. Jeżeli w złożonych formularzach są nieprawidłowości, to PFRON wzywa wnioskodawcę do ich usunięcia w ciągu 14 dni od otrzymania wezwania. Taki sam termin wyznacza na złożenie wyjaśnień wnioskodawcy, który ma zaległości przekraczające 100 zł.

Szczepan Wroński, dyrektor Wydziału Dofinansowań Rynku Pracy w PFRON

Niepełnosprawni zainteresowani refundacją składek emerytalnych i rentowych powinni się zgłosić do PFRON w celu rejestracji już styczniu. Gdy naruszą ten termin, to fundusz oczywiście ich zarejestruje, ale refundacja składek zapłaconych za styczeń przepadnie. Prowadzący działalność będzie mógł o nią wystąpić dopiero za kolejne miesiące. Warto też wiedzieć, że nie wszystkie orzeczenia o niepełnosprawności, które składają renciści, są przez nas honorowane. Wśród nich są m.in. orzeczenia wydawane przez organy orzecznicze Ministerstwa Obrony Narodowej i Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji o niezdolności do służby. Dla funduszu taki dokument potwierdza, że przedsiębiorca nie jest niepełnosprawny, ponieważ należy do osób zdolnych do pracy poza służbą.

Do formularza zgłoszeniowego dołączamy następujące dokumenty:

- aktualny odpis z właściwego rejestru lub aktualne zaświadczenie o wpisie do ewidencji,

- zaświadczenie o numerze identyfikacyjnym REGON i kopie decyzji o nadaniu NIP,

- upoważnienie dla pełnomocnika, jeżeli taki zostanie wyznaczony,

- oświadczenie o sposobie wymiany dokumentacji z PFRON (papierowo bądź elektronicznie),

- kopię dowodu osobistego lub zaświadczenie potwierdzające numer PESEL,

- kopię aktualnego orzeczenia o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności wydanego przez ZUS

- Mikroprzedsiębiorca zatrudniał w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych średniorocznie mniej niż 10 pracowników, a jego obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych bądź sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości 2 mln euro.

- U małego przedsiębiorcy wartości te wynoszą odpowiednio mniej niż 50 pracowników i maksymalnie równowartość 10 mln euro.

- U średniego przedsiębiorcy wartości te wynoszą odpowiednio mniej niż 250 pracowników i maksymalnie równowartość 50 mln euro (obroty) lub 43 mln euro (sumy aktywów).

Formularze i informacje związane z ubieganiem się o refundację renciści uzyskają w oddziałach PFRON, ale dokumenty muszą przekazać do centrali (al. Jana Pawła II nr 13, 00-828 Warszawa).

- ODDZIAŁ DOLNOŚLĄSKI

telefon: (71) 346 74 40

faks: (71) 342 12 60

adres: 50-053 Wrocław, ul. Szewska 6/7

e-mail: wroclaw@pfron.org.pl

godz. otwarcia: 7.30 – 15.30

- ODDZIAŁ KUJAWSKO-POMORSKI

telefon: (56) 655 51 28, (56) 622 51 57, (56) 622 15 50

faks: (56) 655 60 02 w. 31

adres: 87-100 Toruń,

ul. Szosa Chełmińska 28

e-mail: torun@pfron.org.pl

godz. otwarcia: 7.30 – 15.30

- ODDZIAŁ LUBELSKI

telefon: (81) 744 16 47;

743 88 79; 745 30 55/56

faks: (81) 744 16 47; 743 88 79; 745 30 55/56 wew. 20

adres: 20-362 Lublin,

ul. Tetmajera 21

e-mail:lublin@pfron.org.pl

godz. otwarcia: 8.00 – 16.00

- ODDZIAŁ LUBUSKI

telefon: (68) 320 55 80; (68) 324 33 38

faks: (68) 324 33 36

adres: 65-021 Zielona Góra, ul. Dąbrowskiego 25A

e-mail: zielonagora@pfron.org.pl

godz. otwarcia: 7.30 – 15.30

- ODDZIAŁ ŁÓDZKI

telefon: tel 042- 677-12-30 042-677-12-31

faks: 042-677-12-50

adres: 90-353 Łódź,

ul. Kilińskiego 169

e-mail: lodz@pfron.org.pl

godz. otwarcia: 8.15 – 16.15

- ODDZIAŁ MAŁOPOLSKI

telefon: (12) 415 86 35; (12) 415 91 19

faks: (12) 415 86 85

adres: 31-406 Kraków,

ul. 29 Listopada 130

godz. otwarcia: 7.00 – 8.00, 15.00 – 16.00

- ODDZIAŁ MAZOWIECKI

telefon: (22) 822 32 75; (22) 822 32 78; (22) 822 32 79

faks: (22) 822 32 77

adres: 02-021 Warszawa, ul. Grójecka 19/25

e-mail: warszawa@pfron.org.pl

godz. otwarcia: 8.15 – 16.15

- ODDZIAŁ OPOLSKI

telefon: (77) 423 29 90

faks:(77) 453 95 91

adres: 45-011 Opole,

ul. Koraszewskiego 8-16

e-mail: opole@pfron.org.pl

godz. otwarcia: 7.00 – 8.00, 15.00 – 16.00

- ODDZIAŁ PODKARPACKI

telefon: (17) 852 89 11; (17) 852 89 32; (17) 853 59 11

faks:(17) 853 26 12

adres: 35-310 Rzeszów,

ul. Rejtana 10

e-mail: rzeszow@pfron.org.pl

godz. otwarcia: 7.45 – 15.45

- ODDZIAŁ PODLASKI

telefon: (85) 654 57 65

faks: (85) 664 23 92

adres: 15-483 Białystok, ul. Fabryczna 2

e-mail: bialystok@pfron.org.pl

godz. otwarcia: 8.15 – 16.15

- ODDZIAŁ POMORSKI

telefon: (58) 554 85 16

faks: (58) 552 28 06

adres: 80-309 Gdańsk, ul. Bażyńskiego 32

e-mail: gdansk@pfron.org.pl

godz. otwarcia: 7.30 – 15.30

- ODDZIAŁ ŚLĄSKI

telefon: (32) 203 68 35;

faks: (32) 203 68 34

adres: 40-950 Katowice, pl. Grunwaldzki 8-10/8

e-mail: katowice@pfron.org.pl

godz. otwarcia: 7.30 – 15.30

- ODDZIAŁ ŚWIĘTOKRZYSKI

telefon: (41) 342 19 69

faks: (41) 342 19 68

adres: 25-955 Kielce, al. IX Wieków Kielc 3

e-mail: kielce@pfron.org.pl

godz. otwarcia: 7.30 – 15.30

- ODDZIAŁ WARMIŃSKO-MAZURSKI

telefon: (89) 534 91 51

faks: (89) 527 76 39

adres: 10-508 Olsztyn, ul. Adama Mickiewicza 21/23

e-mail: olsztyn@pfron.org.pl

godz. otwarcia: 7.30 – 15.30

- ODDZIAŁ WIELKOPOLSKI

telefon: (61) 843 55 16 do 18; (61) 843 04 31

faks: (61) 847 64 39

adres: 60-573 Poznań, ul. Lindego 4

e-mail: poznan@pfron.org.pl

godz. otwarcia: 8.15 – 16.15

- ODDZIAŁ ZACHODNIOPOMORSKI

telefon: (91) 482 09 20; (91) 483 67 85

faks: (91) 482 79 36

adres: 70-110 Szczecin, ul. Powstańców Wielkop. 33

e-mail: szczecin@pfron.org.pl

godz. otwarcia: 8.15 – 16.15