To nieprawda, że młodzi ludzie mają „gen lenistwa”

Dla mnie pewnym zaskoczeniem jest to, że całkiem dobrze oceniają swoje miejsce pracy, przełożonych, atmosferę, wsparcie. Są też krytyczne oceny, wskazujące na nepotyzm i konflikty, ale generalnie z badania wynika, że młodzi z ich punktu widzenia dość dobrze wchodzą na rynek pracy.

Pewne negatywne elementy zawsze się zdarzają. Ale badając od lat stosunki pracy, jeżeli porównuję te wyniki z badaniami „Pracujący Polacy a kryzys fordyzmu”, to jeszcze 15 lat temu pokolenia oceniały organizacje zdecydowanie bardziej krytycznie. Myślę, że pracodawcy też się zmieniają, bo muszą. Mamy rynek pracy pracowników, którzy są bardziej wymagający. Nie tylko zbudowaliśmy wyższe standardy zatrudnienia, ale też procesy rynkowe wymuszają to, że pracodawca musi po prostu być jeszcze bardziej fair w stosunku do pracowników, i to widać.

Ale mieliśmy też na rynku falę zwolnień grupowych i w mediach pojawiało się sporo informacji, że niektóre były realizowane nie bardzo fair. Zdarzało się, że następowały w stylu, powiedziałbym z lat 90., że ludzie po przyjściu do biura dowiadywali się już nie pracują, dostawali pudełka i kilkanaście minut na spakowanie i wyjście. Mówimy więc, że rynek pracy się zmienia, natomiast gdy jest nieco trudniejsza sytuacja, a firmy nie szukają młodych pracowników, to czasami słyszę uwagi „ciekawe, czy młodzi nadal będą tacy roszczeniowi”.

Powiem tak: sytuacja na rynku pracy nadal jest dobra, rynek pracy mimo zawirowań w gospodarce jest bardzo stabilny. Wydaje mi się, że te pojedyncze, niezbyt chlubne przypadki biorą się właśnie z tego, że jednak restrukturyzacja zatrudnienia w dzisiejszych czasach była dotąd wyjątkiem. Choć rzeczywiście te procesy w latach 2023–2024 się nasiliły. Bardzo boleję, że nie zbudowaliśmy takiej profesjonalnej usługi outplacementu, który w miejsce zwolnień grupowych powinien zajmować się zagospodarowaniem zasobów pracy. Bo przecież jeżeli wiemy, że statystycznie brakuje nam pracowników, to powinniśmy bardziej zainwestować w to, by każdej osobie, która traci zatrudnienie, spróbować natychmiast znaleźć pracę, aniżeli płacić koszty transakcyjne – najpierw związane z odprawą pieniężną, potem z rejestracją i wypłatą świadczeń, a później z miesiącami czy latami poszukiwania pracy. W drugiej dekadzie lat 2000 podejmowałem reformy w tym kierunku, niestety zostały one potem zastopowane przez poprzedni rząd i nie widać kontynuacji. Nadal uważam, że na rynku pracy brakuje nam profesjonalnych usług pracy. Urzędy pracy zwłaszcza w przypadku konieczności szybkiego reagowania lub pomagania systemowego najbardziej oddalonym od rynku pracy osobom po prostu nie dają rady, powinno być więcej rynkowych usług pracy.

Skoro z pana badania, ale też różnych innych wynika, że młodzi ludzie są racjonalni, mimo że cenią równowagę między życiem prywatnym i zawodowym, całkiem spora grupa jest nawet gotowa pracować w nadgodzinach i w weekendy, to z czego wynikają opinie, że są roszczeniowi, leniwi i nie chcą się angażować?

Są to stereotypy, a z nimi trudno się walczy. To nieco bezrefleksyjna ocena i jeśli pojawia się w różnych miejscach, to zaczyna funkcjonować. Tymczasem jeżeli przyjrzymy się zjawisku od strony badawczej, to sprawa wygląda zupełnie inaczej. Oczywiście pojawiają się problemy, np. młodzi pracownicy mają czasem problemy z komunikacją ze starszymi. Ale to oznacza, że musimy działać, aby tę sytuację poprawić. Są tu rozwiązania – najlepszym są wspólne zespoły projektowe, gdzie ludzie wzajemnie się siebie uczą. Problemem dla pracodawców może być też to, że młodzi muszą być cały czas online, ale dzięki temu dysponują wysokimi kompetencjami cyfrowymi – zawsze jest coś za coś! Trzeba ten ich kapitał docenić.

—not. jer