Zamówienia publiczne: kiedy zamawiający ma obowiązek unieważnić postępowanie

Z perspektywy wykonawcy biorącego udział w postępowaniu o udzielenie zamówienia niezwykle istotne jest zapewnienie, że jeżeli spełnia on warunki udziału w danym postępowaniu oraz złoży najkorzystniejszą i niepodlegającą odrzuceniu ofertę, to zamawiający nie będzie miał możliwości uchylenia się od zawarcia z nim umowy. Przy braku takiej gwarancji ponoszenie kosztów przygotowania oferty wiązałoby się z nieproporcjonalnym ryzykiem. Z drugiej strony prawo musi brać pod uwagę sytuacje szczególne, kiedy jednak dalsze kontynuowanie postępowania i realizacja zamówienia, mimo złożonych przez wykonawców ofert, są niemożliwe lub oczywiście niecelowe. Z tego względu art. 255 ustawy – Prawo zamówień publicznych (p.z.p.) przewiduje zamknięty katalog wyjątkowych sytuacji, w których zamawiający ma prawo, a zarazem obowiązek, unieważnić postępowanie. Jedną z nich jest wystąpienie istotnej zmiany okoliczności powodującej, że prowadzenie postępowania lub wykonanie zamówienia nie leży w interesie publicznym, czego nie można było wcześniej przewidzieć (art. 255 pkt 5 p.z.p.). Wiele nieostrych określeń wyznaczających powyższą przesłankę unieważnienia postępowania sprawia, że niejednokrotnie nie jest łatwo w sposób jednoznaczny przesądzić, czy zachodzi ona na gruncie danego stanu faktycznego. Orzecznictwo Krajowej Izby Odwoławczej (KIO) i sądów powszechnych pozwala na ustalenie pewnych istotnych wskazówek interpretacyjnych w tej kwestii. Mając na uwadze, że brzmienie art. 255 ust. 5 p.z.p. jest tożsame z art. 93 ust. 1 pkt 6 „starego" prawa zamówień publicznych, dotychczasowe orzecznictwo będzie zachowywać swoją aktualność.