Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej (dyrektor KIS) w interpretacji z 4 listopada 2019 r. (sygn. 0115-KDIT1-1.4012. 612.2019.2.EA) rozstrzygnął kwestię ustalenia, czy gmina obciążająca okoliczne gminy kosztem wyżywienia dzieci uczęszczających do szkół na jego terenie, ma obowiązek opodatkowania tej usługi podatkiem VAT, a także czy ma obowiązek udokumentowania transakcji fakturą VAT.
Wniosek w omawianej sprawie złożyła gmina zarejestrowana jako czynny podatnik VAT. Gminny ośrodek pomocy społecznej (GOPS), będący jednostką budżetową gminy realizuje rządowy program, polegający m.in. na wydawaniu gorących posiłków dla dzieci w szkołach, przy czym program obejmuje dożywienie zarówno uczniów – mieszkańców wnioskodawcy, jak i mieszkańców innych okolicznych gmin. Dożywianie odbywa się za pośrednictwem firmy cateringowej, która każdego miesiąca obciąża GOPS zbiorczą fakturą VAT ze stawką podatku VAT 8 proc. Firma cateringowa wskazuje w wystawianych przez siebie fakturach symbol PKWiU 56.21.19.0 (tj. Usługi przygotowywania i dostarczania żywności dla pozostałych odbiorców zewnętrznych – katering) oraz nazwę towaru lub usługi - gorący posiłek. Następnie GOPS obciąża inne ośrodki pomocy społecznej za dożywianie dzieci zamieszkujących sąsiednie gminy, a dożywianych w szkołach na terenie wnioskodawcy, fakturą ze stawką 8 proc. VAT.
Czytaj także: Pieniądze na żywność nie przekreślają pomocy w zakupie leków - wyrok WSA
We wniosku o interpretację gmina zapytała, czy postępowanie GOPS w ww. zakresie jest prawidłowe, tzn. czy powinien on obciążać sąsiednie ośrodki pomocy społecznej fakturą ze stawką 8 proc. VAT. Wnioskodawca wyraził przy tym stanowisko odmienne niż praktyka, którą stosował. Zdaniem gminy, usługa dożywiania uczniów korzysta ze zwolnienia z opodatkowania VAT jako usługa pomocy społecznej na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 22 ustawy o podatku od towarów i usług. W ocenie wnioskodawcy GOPS nie powinien wystawiać innym ośrodkom pomocy faktur VAT, a jedynie noty księgowe, gdyż gmina prosi te ośrodki o „refundację poniesionych wydatków za posiłki". Pomimo swojego stanowiska w tym zakresie, GOPS wystawia faktury ze stawką 8 proc. VAT, kierując się informacją telefoniczną, uzyskaną na infolinii Krajowej Informacji Skarbowej.
Dyrektor KIS uznał stanowisko gminy za nieprawidłowe w świetle obowiązującego prawa. W uzasadnieniu wskazał, że koszty usług, gdzie odbiorcą jest inny podmiot niż podmiot obciążony przez świadczącego usługę, mogą być w ramach zawartych umów przenoszone na faktycznego odbiorcę, przy czym świadczenie takich usług powinno być opodatkowane podatkiem VAT według stawki właściwej dla usługi danego rodzaju. Zdaniem organu usługa wyżywienia dzieci w szkołach nie podlega zwolnieniu z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 22 ustawy o VAT w danym stanie faktycznym, gdyż nie jest usługą pomocy społecznej. Organ wskazał, że skoro dla usługi cateringu sklasyfikowanej pod symbolem PKWiU 56.21.19.0 właściwą stawką podatku VAT jest stawka w wysokości 8 proc., to odsprzedaż tej usługi przez wnioskodawcę powinna być opodatkowana właściwą stawką dla tej usługi, tj. stawką podatku 8 proc. Skoro zatem tak opisana transakcja jest zakwalifikowana jako sprzedaż, to gmina ma obowiązek udokumentować ją poprzez wystawienie faktury VAT.
Janina Fornalik doradca podatkowy, partner w MDDP
Moim zdaniem stanowisko zaprezentowane przez organ podatkowy w omawianej interpretacji indywidualnej jest kontrowersyjne. Wątpliwości budzi również podejście wnioskodawcy, który chciałby zastosować zwolnienie z VAT do kwot refundowanych przez inne gminy na rzecz GOPS w związku z wydawaniem przez GOPS darmowych posiłków w szkołach dla dzieci z innych gmin. W tym przypadku istotne jest w pierwszej kolejności stwierdzenie, czy gmina (w skład której wchodzi GOPS jako jednostka budżetowa) działa jako podatnik VAT. Jeśli GOPS realizuje program rządowy, w ramach którego wydawane są dzieciom darmowe posiłki (finansowane z kilku różnych źródeł), wówczas nie można mówić o działaniu w charakterze podatnika, a tym samym o świadczeniu usług podlegających VAT (również zwolnionych). W takiej sytuacji, kwoty refundacji, którymi obciążane są przez Wnioskodawcę ościenne gminy, nie mogą stanowić podstawy opodatkowania, skoro w ogóle nie dotyczą świadczenia usług. Zasadne jest więc ich dokumentowanie notami. Inna sytuacja dotyczyłaby partycypacji ościennych gmin w kosztach przewozów pasażerskich – takie dofinansowanie wpływa bezpośrednio na świadczenie usług przewozowych opodatkowanych VAT, a zatem stanowi element podstawy opodatkowania.
