Jednym z obowiązków banków jest przestrzeganie tajemnicy bankowej.
Czym jest tajemnica bankowa?
Bank, osoby w nim zatrudnione oraz osoby, za pośrednictwem których bank wykonuje czynności bankowe, są zobowiązane zachować tajemnicę bankową. Obejmuje ona wszystkie informacje dotyczące czynności bankowej uzyskane w czasie negocjacji, w trakcie zawierania i realizacji umów, na podstawie których, bank te czynności wykonuje.
W ustawie z 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe, wymieniono podmioty, którym banki są zobowiązane udostępniać informacje objęte tajemnicą bankową. Są to m.in. inne banki i instytucje kredytowe w zakresie, w jakim informacje te są niezbędne w związku z wykonywaniem czynności bankowych oraz nabywaniem i zbywaniem wierzytelności, sądy lub prokuratury w związku z toczącym się postępowaniem o przestępstwo lub przestępstwo skarbowe.
Nowe uprawnienia skarbówki. Kto je zyska?
Uprawnienie do sprawdzenia rachunków bankowych osób fizycznych otrzymają:
· szef Krajowej Administracji Skarbowej (KAS),
· naczelnicy urzędów celno-skarbowych oraz
· naczelnicy urzędów skarbowych właściwych dla danego podatnika.
Obecnie na etapie wszczęcia postępowania karnego skarbowego w sprawie (a nie przeciwko danej osobie), skarbówka nie ma uprawnień do wystąpienia do banku o udzielenie informacji objętej tajemnicą bankową. A to dlatego, że na etapie postępowania przygotowawczego nie ma jeszcze mowy o podejrzanym. Dopiero po postawieniu zarzutów, otrzymanie takich informacji jest możliwe.
Obecnie szef KAS oraz naczelnicy urzędów celno-skarbowych mają możliwość pozyskania danych z rachunków bankowych, w zakresie w jakim prowadzone postępowanie dotyczy osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej. Dotychczas, żeby skarbówka mogła zajrzeć na konto podatnika musi najpierw wszcząć postępowanie podatkowe przeciwko tej osobie. Dopiero w tym momencie organ kontroli może wystąpić do banku o udostępnienie informacji o rachunkach.
Od 1 lipca 2022 r. wymienione instytucje otrzymają wgląd w rachunki osób fizycznych, które nie mają statusu podejrzanego. W istniejącym przepisie słowo ,,podejrzany” zmieniono na ,,osoba fizyczna”.
Czytaj więcej:
Podkreślenia wymaga fakt, że informację będzie można otrzymać w trakcie prowadzenia czynności sprawdzających związanych z podejrzeniem popełnienia przestępstwa, czynności wyjaśniających, postępowania przygotowawczego. Banki nie będą miały możliwości odmowy udzielania informacji. Klient banku nie będzie mógł formułować żadnych roszczeń w stosunku do banku np. o złamanie tajemnicy bankowej.
Uprawnienie to jest o tyle niespotykane, że nawet prokurator w postępowaniu karnym nie ma dostępu do informacji objętych tajemnicą bankową w postępowaniu przygotowawczym.
Ministerstwo Finansów podkreśla, że celem nowego uprawnienia jest ujednolicenie dotychczasowych uprawnień KAS oraz ułatwienie pracy organom skarbowym oraz że nowe uprawnienia nie mogą być stosowane, bez uzasadnionej przyczyny.
Zakres informacji
Zakres informacji, które można uzyskać jest naprawdę ogromny. Urzędy będą mogły otrzymać informację nie tylko o posiadanych lub współposiadanych rachunkach bankowych, ale również o posiadanych pełnomocnictwach do dysponowania rachunkami bankowymi, obrotów i sald rachunków, odbiorców i nadawców przelewów, zawartych umów kredytowych, celów na jakie zostały udzielone, sposobów zabezpieczenia ich spłaty, umów udostępnienia skrytek sejfowych oraz ich historii, informacje o nabytych za pośrednictwem banku akcji Skarbu Państwa lub obligacji emitowanych przez Skarb Państwa. Zakres danych zawarty jest w art. 182 § 1 Ordynacji Podatkowej.
