Dla rozwoju elektromobilności 2021 rok okazał się pod wieloma względami szczególny. Zgodnie z danymi opublikowanymi z końcem listopada 2021 r. przez Polski Związek Przemysłu Motoryzacyjnego w naszym kraju było zarejestrowanych 35 222 pojazdów z napędem elektrycznym, z czego, samochody w pełni elektryczne (BEV) stanowiły 49 proc., a pozostałe (51 proc.) to hybrydy typu plug-in (PHEV). Warto zaznaczyć, że w ciągu roku ich liczebność zwiększyła się o 16 629 sztuk, co przełożyło się o wzrost na poziomie 101 proc.

Symultanicznie do wzrostu popularności samochodów z napędem elektrycznym, rozwija się również infrastruktura ładowania. Pod koniec listopada w Polsce operowało 1 813 ogólnodostępnych stacji ładowania pojazdów elektrycznych (3 544 punktów), z czego 31 proc. z stanowiły szybkie stacje ładowania prądem stałym (DC), a 69 proc. – wolne ładowarki prądu przemiennego (AC) o mocy mniejszej lub równej 22 kW. Tylko w listopadzie uruchomiono 101 nowych, ogólnodostępnych stacji ładowania (207 punktów).

Powyższy wzrost inwestycji na rynku elektromobilności wiąże się z unijnymi celami klimatycznymi – redukcji emisji gazów cieplarnianych, propozycji zakazu produkcji samochodów spalinowych od 2035 r., czy wymogów określających poziom emisji dwutlenku węgla (CO2) na przejechany kilometr przez nowe auta. Aby umożliwić „zieloną rewolucję" na rynku motoryzacji, wiele państw UE – w tym również Polska – zwiększyło, bądź wprowadziło programy ulg i dotacji do nabycia pojazdów elektrycznych, budowy infrastruktury ładowania czy tankowania wodorem, a także innowacji w zakresie produkcji paliwa wodorowego.

Dotacje do infrastruktury ładowania i tankowania wodorem

Program wspierania rozwoju elektromobilności w Polsce nabiera coraz szybszego tempa. Już 7 stycznia 2022 roku Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej („NFOŚiGW") rozpocznie przyjmowanie wniosków w ramach programu „Wsparcie infrastruktury do ładowania pojazdów elektrycznych i infrastruktury do tankowania wodoru", który ma stworzyć warunki do masowego powstawania stacji ładowania pojazdów elektrycznych.

Dofinansowanie w formie bezzwrotnej dotacji udzielane jest w wysokości:

1. do 25 proc. kosztów kwalifikowanych w przypadku:

a. budowy stacji ładowania o mocy nie mniejszej niż 22 kW, innej niż ogólnodostępna stacja ładowania;

b. utworzenia punktu ładowania o mocy nie mniejszej niż 22 kW, wyłącznie na potrzeby własne, który nie będzie wykorzystywany do świadczenia usługi ładowania.

2. do 30 proc. kosztów kwalifikowanych w przypadku:

- budowy ogólnodostępnej stacji ładowania o mocy nie mniejszej niż 50 kW i mniejszej niż 150 kW, w której co najmniej jeden punkt ładowania umożliwia świadczenie usługi ładowania prądem stałym i ma moc nie mniejszą niż 50 kW; lub

- przebudowy ogólnodostępnej stacji ładowania skutkującej przyrostem jej mocy do mocy nie mniejszej niż 50 kW i mniejszej niż 150 kW oraz możliwością świadczenia usługi ładowania prądem stałym z mocą nie mniejszą niż 50 kW w przypadku co najmniej jednego punkt ładowania.

3. Intensywność wsparcia, o której mowa w pkt. 2 ulega zwiększeniu o 15 pkt. procentowych, jeżeli ogólnodostępna stacja ładowania jest usytuowana w gminie, w której na dzień 31 grudnia przedostatniego roku kalendarzowego poprzedzającego rok, w którym został złożony wniosek o dofinansowanie:

- liczba mieszkańców nie przekraczała 100 tys., lub

- zostało zarejestrowanych mniej niż 60 tys. pojazdów samochodowych, lub

- mniej niż 400 pojazdów samochodowych przypadało na 1 tys. mieszkańców.

Zwiększenie intensywności wsparcia o 15 punktów procentowych nie ma zastosowania do ogólnodostępnej stacji ładowania usytuowanej w pasie drogowym drogi ekspresowej albo autostrady.

4. do 50 proc. kosztów kwalifikowanych w przypadku:

- budowy ogólnodostępnej stacji ładowania o mocy nie mniejszej niż 150 kW, w której co najmniej jeden punkt ładowania umożliwia świadczenie usługi ładowania prądem stałym i ma moc nie mniejszą niż 150 kW; lub

- przebudowy ogólnodostępnej stacji ładowania skutkującej przyrostem jej mocy do mocy nie mniejszej niż 150 kW oraz możliwością świadczenia usługi ładowania prądem stałym z mocą nie mniejszą niż 150 kW w przypadku co najmniej jednego punkt ładowania.

5. do 50 proc. kosztów kwalifikowanych w przypadku budowy lub przebudowy ogólnodostępnej stacji wodoru.

Z dotacji sfinansowane będą mogły być m.in. nabycie środków trwałych związanych z budową stacji ładowania/stacji wodoru, koszty montażu i robót budowlanych, koszty instalacji przyłączeniowej, cena nabycia wartości niematerialnych i prawnych, koszty dokumentacji technicznej, nadzoru inwestorskiego lub autorskiego, koszty testów i odbiorów, jeżeli zwiększają wartość środków trwałych oraz podatki i opłaty związane z realizacją przedsięwzięcia, poniesione w okresie realizacji – inne niż podatek akcyzowy oraz podatek od towarów i usług. Kosztem kwalifikowalnym nie jest natomiast np. podatek od nieruchomości czy koszt budowy magazynu energii. Co istotne, beneficjent musi być właścicielem majątku powstałego w wyniku realizacji inwestycji w okresie minimum jego trwałości.

Okres kwalifikowalności rozpoczyna się nie wcześniej niż w dniu złożenia wniosku o dofinansowanie i trwa do 30 października 2028 roku. Ponadto, zobowiązania (rozumiane jako podpisywanie umów) podejmowane będą do 31 grudnia 2025 roku, a środki wydatkowane będą do 15 grudnia 2028 roku.

PRZYKŁAD

Duży przedsiębiorca planuje wybudować ogólnodostępną,

ale też dla użytku własnego, jak i swoich klientów stację ładowania, która posiada dwa punkty ładowania umożliwiające szybkie ładowanie prądem stałym (DC)

z mocą do 150 kW oraz jeden punkt umożliwiający ładowanie prądem zmiennym (AC) z mocą do 50 kW. Całkowity koszt instalacji wyniesienie ok. 380 tys. złotych.

Z uwagi na to, że stacja ładowania będzie ogólnodostępna i umożliwi szybkie ładowanie, przedsiębiorca będzie mógł skorzystać z dofinansowania do 50 proc. kosztów kwalifikowanych. W związku z czym, całkowity koszt zostanie zredukowany do ok. 190 tys. złotych.

Warto w tym miejscu wspomnieć, że NFOŚiGW planuje wprowadzenie kolejnego programu wsparcia dla nieogólnodostępnych punktów ładowania. Ogłoszenie planowane jest w terminie po wejściu w życie zmian przepisów w zakresie pomocy publicznej (rozporządzenia GBER).

Dotacje na innowacyjne technologie

Dla innowacyjnych rozwiązań na rynku elektromobilności przewidziane mogą być dotacje z różnych źródeł – warto śledzić ogłoszenia instytucji przyznających dofinansowania w nowej perspektywie budżetowej.

Na poziomie unijnym należy zwrócić uwagę na program organizowany przez CEF Blending Facility, który jest instrumentem wspierającym m.in. rozwój paliw alternatywnych na sieci bazowej TEN-T oraz w miastach (węzłach) sieci bazowej TEN-T. Instrument ten zakłada wsparcie finansowe z udziałem środków bezzwrotnych jak i środków zwrotnych, pochodzących z akredytowanych przez Komisję Europejską instytucji finansowych. W Polsce taką akredytację posiada Bank Gospodarstwa Krajowego. Z funduszu tego korzystają przedsiębiorcy np. na budowę stacji tankowania wodorem.

Na poziomie krajowym, interesujące mogą okazać się programy organizowane przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju – dla przykładu ta instytucja organizowała konkurs na dotacje dla opracowania technologii magazynowania wodoru umożliwiającej zasilanie ogniw paliwowych.

Dotacje na zakup pojazdów elektrycznych

NFOŚiGW finansuje również zakup lub leasing pojazdu elektrycznego. Program przewiduje możliwość dofinansowania przedsięwzięć osób fizycznych, przedsiębiorców czy jednostek samorządu terytorialnego, polegających na zakupie nowych pojazdów, wykorzystujących do napędu wyłącznie energię elektryczną lub energię elektryczną wytworzoną z wodoru. Z programu wykluczone są pojazdy hybrydowe.

Wysokość dofinansowania w ramach tego programu różni się w zależności od kategorii pojazdu:

- M1 - wysokość dofinansowania do 18 750 zł (27 tys. zł w przypadku deklaracji średniorocznego przebiegu powyżej 15 tys. km), przy czym maksymalna cena zakupu pojazdu to 225 tys. zł;
- M2, M 3, N 1 – wysokość dofinansowania do 20 proc. kosztów kwalifikowanych, lecz nie więcej niż 50 tys. zł (30 proc. kosztów kwalifikowanych, lecz nie więcej niż 70 tys. zł w przypadku deklaracji średniorocznego przebiegu powyżej 20 tys. km);

- L1e-L7e - wysokość dofinansowania do 30 proc. kosztów kwalifikowanych, lecz nie więcej niż 4 tys. zł.

Dotacja przysługuje także na leasing pojazdów – pokrywa ona wtedy opłatę wstępną i opłatę transferową.

PRZYKŁAD

Przedsiębiorca planuje zakup nowych pojazdów w ramach swojej floty - zakup elektrycznego samochodu osobowego, samochodu hybrydowego oraz samochodu elektrycznego do przewozu ładunku o masie do 3,5 tony. W ramach programu „Mój elektryk" przedsiębiorca ten może uzyskać dotacje w wysokości 27 tys. zł oraz 70 tys. zł – przy deklaracji minimalnego rocznego przebiegu. Przedsiębiorca nie uzyska dotacji na zakup pojazdu hybrydowego.

Inne korzyści

Warto także wskazać, że pojazdy elektryczne oraz pojazdy hybrydowe korzystają ze zwolnienia bądź obniżki podatku akcyzowego. Użytkownicy pojazdów elektrycznych mogą korzystać z buspasów i są zwolnieni z opłaty za parkowanie w strefach płatnego parkowania (darmowe parkowanie nie dotyczy hybryd plug-in).

Aleksandra Pawłowicz starszy konsultant w Zespole Grants and Incentives Advisory, EY Polska

Michał Banaszek konsultant w Zespole Grants and Incentives Advisory, EY Polska