Rozliczenie obniżenia całkowitego kosztu kredytu konsumenckiego

Wniosek taki wynika z interpretacji indywidualnej dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (dalej: DKIS) z 13 kwietnia 2021 r. (0111-KDIB1-2.4010.442.2020. 1.ANK), w której to organ podatkowy potwierdził stanowisko wnioskującej SKOK w zakresie prawa do kwalifikacji wypłat z tytułu proporcjonalnego obniżenia całkowitego kosztu kredytu konsumenckiego jako kosztu uzyskania przychodu.

Czytaj także: Szybko pozbyli się kredytu, ale pieniądze z prowizji dostaną później

Problematyka wypłat z tytułu obniżenia całkowitego kosztu kredytu konsumenckiego ogniskowała się wokół rozumienia przepisów ustawy o kredycie kon-sumenckim, będącej transpozycją dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/48/WE z 23 kwietnia 2008 r. w sprawie umów o kredyt konsumencki oraz uchylającej dyrektywę Rady 87/102/EWG (dalej: dyrektywa 2008/48). Stosownie do art. 49 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim (transpozycja art. 16 ust. 1 Dyrektywy 2008/48), w przypadku spłaty całości kredytu przed terminem określonym w umowie, całkowity koszt kredytu ulega obniżeniu o te koszty, które dotyczą okresu, o który skrócono czas obowiązywania umowy, chociażby konsument poniósł je przed tą spłatą.

Całkowity koszt kredytu

Poprzez całkowity koszt kredytu, zgodnie z definicją legalną zawartą w art. 5 pkt 6 ustawy o kredycie konsumenckim, należy rozumieć wszelkie koszty, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt, w szczególności odsetki, opłaty, prowizje, podatki i marże jeżeli są znane kredytodawcy oraz koszty usług dodatkowych.

W przeszłości, powszechną praktyką było rozumienie pojęcia „całkowity koszt kredytu" wyłącznie jako odsetek i kosztów przypadających na pozostały okres obowiązywania umowy. Innymi słowy, w przypadku przedterminowej spłaty takiego kredytu, kredytodawca zaprzestawał naliczać odsetki oraz inne koszty za okres pozostający do spłaty, nie dokonywał jednak proporcjonalnego zwrotu m.in. prowizji pobranych z chwilą zawarcia umowy kredytu.

Swoistej rewolucji w rozumieniu tego pojęcia dokonał Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej („TSUE"), który w przełomowym wyroku z 11 września 2019 r. w sprawie C 383/18, orzekł, że art. 16 ust. 1 dyrektywy 2008/48 (a tym samym art. 49 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim), należy rozumieć w ten sposób, że prawo konsumenta do obniżki całkowitego kosztu kredytu w przypadku wcześniejszej spłaty kredytu obejmuje wszystkie koszty, które zostały nałożone na konsumenta. Innymi słowy, TSUE stwierdził, że obniżce podlegają wszystkie nałożone na kredytobiorcę koszty, w tym również koszty prowizji płatnych w momencie zawierania umów kredytowych.

Z uwagi na diametralną zmianę linii interpretacyjnej, orzeczenie TSUE odbiło się szerokim echem w sektorze bankowym, co poskutkowało również koniecz-nością oceny tego zagadnienia z perspektywy podatkowej, w szczególności w zakresie czy dokonywane przez kredytodawców wypłaty z tytułu obniżenia całko-witego kosztu kredytu mogą stanowić dla kredytodawców koszty podatkowe albo czy stanowią podstawę do dokonania korekty rozpoznanych uprzednio przychodów podatkowych.

Prawidłowa kwalifikacja

Problematyka prawidłowej kwalifikacji takich wypłat, czy to jako kosztów podatkowych czy podstawy do korekty przychodów podatkowych odnosi się de facto do zagadnienia przedawnienia podatkowego.

Wskazać bowiem należy, że w przypadku uznania, że taka wypłata stanowi podstawę do korekty przychodów podatkowych, kredytodawca dokonując takiej wypłaty byłby ograniczony pięcioletnim okresem przedawnienia, co skutkować by mogło nieefektywnością podatkową z uwagi na brak możliwości pomniejsze-nia podstawy opodatkowania w okresie w którym dokonywana byłaby wypłata z uwagi na to, że przedmiotowe przychody z tytułu kosztów kredytu mogłyby zostać uzyskane w okresie objętym przedawnieniem.

Organy podatkowe prezentują jednak korzystną dla podatników linię interpretacyjną, zgodnie z którą takie wypłaty stanowią koszty uzyskania przychodu. Należy wskazać, że poza omawianą interpretacją, DKIS wydał również szereg tożsamych treściowo interpretacji, m.in. interpretację z 18 maja 2020 r. (0111-KDIB1-2.4010. 122.2020.1.AW) czy interpretację z 6 lipca 2020 r. (0111-KDIB2-1.4010.161. 2020.1.PB).

Podkreślenia wymaga, że w przywołanej interpretacji z 18 maja 2020 r. DKIS potwierdza również, że z uwagi na tożsamość treści art. 49 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim z treścią art. 39 ust. 1 ustawy z 23 marca 2017 r. o kredycie hipotecznym oraz o nadzorze nad pośrednikami kredytu hipotecznego i agentami, również w przypadku przedterminowej spłaty kredytu hipotecznego, obniżenie całkowitego kosztu kredytu hipotecznego również może stanowić dla kredytodawcy koszt podatkowy.

zdaniem autora

Łukasz Anasiewicz konsultant w dziale Doradztwa Podatkowego Deloitte

Omawiana interpretacja wpisuje się zatem w słuszną linię interpretacyjną organów podatkowych, zgodnie z którą wypłata z tytułu obniżenia całkowitego kosztu kredytu stanowi koszt podatkowy dla kredytodawcy, dzięki czemu podmioty takie uprawnione będą do rozpoznania korzystnych dla siebie skutków podatkowych, nawet w przypadku gdy przedmiotowe koszty kredytu pobierane były w okresach objętych przedawnieniem.