Od 15 sierpnia 2024 r. wielu pracodawców jest zobowiązanych do wdrożenia standardów ochrony małoletnich, czyli zasad mających zapewnić osobom małoletnim bezpieczeństwo w danym zakładzie pracy. Obowiązek taki wynika z tzw. ustawy Kamilka, która weszła w życie 15 lutego 2024 r. i która wprowadziła zmiany w ustawie o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich.

Kto musi wdrożyć standardy ochrony małoletnich 

Standardy ochrony małoletnich muszą wprowadzić przede wszystkim podmioty zajmujące się szeroko pojętym wychowaniem lub edukacją dzieci oraz ich zdrowiem fizycznym i psychicznym. Są to więc placówki oświatowe, ale także inne podmioty organizujące działalność opiekuńczą, wychowawczą, resocjalizacyjną, religijną, artystyczną, medyczną, rekreacyjną, sportową lub związaną z rozwijaniem zainteresowań przez małoletnich, oraz organy zarządzające placówkami, które działają w którymś z tych obszarów, jeśli w tych placówkach mogą przebywać osoby małoletnie. Dodatkowo ustawa zobowiązuje do wdrożenia standardów ochrony podmioty świadczące usługi hotelarskie i turystyczne, a także prowadzące inne miejsca zakwaterowania zbiorowego.

W praktyce większość podmiotów, które muszą wdrożyć standardy ochrony małoletnich, to szkoły i instytucje użyteczności publicznej, np. biblioteki, kina, muzea, poradnie psychologiczno-pedagogiczne itp. Jednak to, że przedmiotem działalności przedsiębiorcy nie jest np. edukacja małoletnich, nie oznacza, że ustawa na pewno go nie obejmuje. Należy uznać, że jeśli pracodawca zatrudnia osoby małoletnie w celu przygotowania do zawodu, to tym samym organizuje dla tych osób działalność o charakterze edukacyjnym czy związanym z rozwojem zainteresowań małoletnich. W konsekwencji, podmiot przyjmujący małoletnich np. na praktyki, jest zobowiązany do przyjęcia standardów ochrony małoletnich.

Standardy ochrony małoletnich w polityce lub regulaminie

Są to regulacje wewnętrzne w formie polityki czy regulaminu, które opisują zasady i procedury zapewniające bezpieczną relację między osobami małoletnimi a osobami dorosłymi zatrudnionymi u danego pracodawcy / w danej placówce. Standardy ochrony małoletnich muszą wskazywać m.in. zachowania niedozwolone wobec małoletnich, np. nagrywanie czy fotografowanie w celach prywatnych, nawiązywanie relacji o charakterze romantycznym lub seksualnym, stosowanie przemocy fizycznej lub psychicznej.

Należy opisać też sposób reagowania na takie zachowania – nie tylko sam małoletni, ale też potencjalni świadkowie takich niepożądanych zachowań powinni ze standardów ochrony dowiedzieć się, komu i w jakiej formie przekazać informacje o zajściu niepożądanych sytuacji. Przykładowo polityka opisująca standardy ochrony może ustalać, że małoletni zgłasza naruszenie jakiemukolwiek pracownikowi, a taka osoba powinna o zgłoszeniu poinformować pracownika działu HR, który następnie przeprowadza rozmowę z małoletnim i/lub kontaktuje się z jego rodzicem czy opiekunem prawnym.

Pracodawcy mają obowiązek uregulować w standardach ochrony także procedurę podejmowania interwencji w przypadku podejrzenia krzywdzenia małoletniego oraz procedurę składania zawiadomień o podejrzeniu popełnienia przestępstwa na szkodę małoletniego i składania zawiadomień do sądu opiekuńczego. Konieczne jest więc co najmniej wyznaczenie osoby czy grupy osób (np. pracowników działu HR) podejmujących ww. kroki i ustalenie terminu na złożenie stosownych zawiadomień.

Zasady ochrony małoletnich muszą być zrozumiałe 

Formułując standardy ochrony małoletnich trzeba pamiętać, że powinny one być zrozumiałe dla dzieci i młodzieży. Należy więc unikać sformalizowanego języka oraz ograniczyć np. odwołania do aktów prawnych. Krótko mówiąc – dokument zawierający standardy ochrony małoletnich powinien być klarownym i łatwym do przyswojenia źródłem wiedzy przede wszystkim dla osób, które mają być tymi standardami chronione.

Standardy ochrony małoletnich należy przygotować w dwóch formach:

- jeden dokument to pełna polityka regulująca wszystkie kwestie wymagane ustawą,

- drugi dokument powinien być wersją skróconą, skierowaną do osób małoletnich; ma on zwracać się bezpośrednio do dzieci i młodzieży i powinien stanowić zasadniczo wyciąg najważniejszych elementów sta

ndardów ochrony, o których powinni pamiętać sami małoletni – przede wszystkim do kogo powinni zwrócić się w razie niewłaściwego zachowania ze strony innych osób.

Obie wersje standardów powinny zostać udostępnione na stronie internetowej oraz wywieszone w widocznym miejscu w zakładzie pracy tak, aby każda osoba miała możliwość zapoznania się z nimi.

Standardy ochrony małoletnich po ich wdrożeniu muszą być co 2 lata weryfikowane i aktualizowane – zasady przeprowadzania takich przeglądów również powinny zostać uregulowane w polityce, wskazując przede wszystkim kto powinien dokonywać weryfikacji oraz komu powinny zostać zgłaszane ewentualne uwagi dotyczące treści standardów ochrony małoletnich.

Zdaniem autorki

Katarzyna Fedoruk - radca prawny, Szuszczyński Kamińska Kancelaria Prawa Pracy

Przed przyjęciem w danym podmiocie standardów ochrony małoletnich nie ma potrzeby konsultowania czy uzgadniania ich ze związkami zawodowymi lub przedstawicielami osób zatrudnionych. Ustawa nie wprowadza też żadnych wymogów co do terminu wejścia w życie ogłoszonych standardów ochrony, więc nie ma przeszkód, aby zaczęły one obowiązywać u pracodawcy w dniu ich ogłoszenia.