Bogusław Chrabota: Chiński smok pożre świat

Postać tę można by śmiało postawić w jednym rzędzie z Aleksandrem czy Temudżynem, gdyby chodziło wyłącznie o podboje. Jednak tym, co w przypadku przyszłych losów Chin miało dużo większe znaczenie, były reformy, jakich dokonał Shi Huang. W sposób całkowicie bezwzględny najpierw rozbroił podbite królestwa, potem przeprowadził nowoczesny podział administracyjny kraju, stworzył niedziedziczną kadrę urzędniczą, zunifikował język, pismo, system miar i wag, monetę, a nawet tak abstrakcyjny na pozór standard jak rozmiary osi kół wozów. A w roku 216 przed Chrystusem na terenie całego królestwa zniósł pańszczyznę, zastępując ją podatkiem agrarnym. Tak zrodziła się cywilizacja, która mimo wielu epok zamieszania i chaosu trwa z powodzeniem do dzisiaj. Dziś państwo, którego podwaliny położył Shi Huang, jest największą potęgą gospodarczą świata. Produkt krajowy brutto ma większy od USA, zasoby siły roboczej trzy razy takie, rezerwy niewyobrażalne. Mimo ideologicznego epizodu, jakim był marksizm, Chiny rozwijają się w tempie niemal na świecie niespotykanym. Dość powiedzieć, że w ciągu ostatnich 30 lat ich dochód narodowy wzrósł ponad 20-krotnie. W drugiej dekadzie XXI wieku po zgrzebnym bolszewizmie praktycznie nic nie zostało i choć w Państwie Środka wciąż formalnie rządzi partia komunistyczna, jej aktualny kurs można utożsamiać z państwowym pragmatyzmem. Efekty są powszechnie znane, a rokowania jeszcze lepsze.