Pracodawca zawarł w przepisach zakładowych postanowienie, że do nagrody jubileuszowej zalicza wszystkie okresy zatrudnienia poza okresami pracy zakończonymi rozwiązaniem umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika. Czy wlicza się do tego również okresy stażu w gospodarstwie rolnym rodziców?

Tak, bo są to okresy ustawowe na warunkach określonych w tych przepisach. Pracę w gospodarstwie rolnym, służbę wojskową, okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych, działalność kombatancką czy okres odbywania studiów doktoranckich wlicza się do okresów, od których zależy nabycie prawa do nagrody jubileuszowej. Nawet jeśli pracodawca wyłączyłby te okresy, to taki zapis nie obowiązywałby, bo wynika z aktu wyższej rangi, czyli ustawy. Tylko okres zakończony dyscyplinarnym zwolnieniem jest wyłączony z tego uprawnienia na podstawie szczególnego postanowienia w przepisach o wynagradzaniu obowiązujących u konkretnego pracodawcy.

Jestem nauczycielką. Czy pracę na roli wlicza się do okresu uprawniającego do uzyskania nagrody jubileuszowej?

Tak. Wynika to z ustawy z 29 lipca 1990 r. o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy (DzU nr 54, poz. 310).

Zgodnie z nią okresy pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym wlicza się do stażu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze, gdy przepisy prawa, postanowienia układu zbiorowego pracy albo zakładowy system wynagradzania przewidują, że do stażu pracy uprawniającego do nabycia prawa do danego świadczenia lub uprawnienia wlicza się okresy zatrudnienia w innych zakładach pracy. Dotyczy to np. dodatku za staż pracy, nagrody jubileuszowej, odprawy emerytalnej, a także świadczeń określonych w kodeksie pracy, czyli odprawy pośmiertnej, wymiaru urlopu wypoczynkowego.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy mogą zostać zaliczone przypadające przed1 stycznia1983 r. okresy pracy po ukończeniu 16 roku życia w gospodarstwie rolnym prowadzonym przez rodziców lub teściów poprzedzające jego objęcie i rozpoczęcie jego prowadzenia osobiście lub wraz ze współmałżonkiem.

Aby zatem wliczyć ten okres do stażu pracy, trzeba łącznie spełnić następujące warunki:

- pracować w gospodarstwie rolnym rodziców lub teściów,

- praca ta musiała przypadać przed1 stycznia 1983 r.,

- praca ta była wykonywana po ukończeniu16 roku życia,

- objąć to gospodarstwo i rozpocząć jego prowadzenie osobiście lub ze współmałżonkiem.

Pracowałam w gospodarstwie rodziców po ukończeniu 16 roku życia i objęłam je. Ile trzeba mieć tej ziemi, abym mogła mieć zaliczone to do stażu pracy?

Decydują o tym normy przewidziane w dniu objęcia tego gospodarstwa. Nawet przejęcie części roli, jeżeli odpowiadało obowiązującej w dniu objęcia normie obszarowej przewidzianej dla gospodarstwa rolnego, spełnia wymogi ustawy.

Do 30 września 1990 r. wielkość objętego gospodarstwa musiała odpowiadać w dniu jego objęcia przynajmniej minimalnej normie obszarowej przewidzianej w przepisach o obrocie nieruchomościami rolnymi dla gospodarstwa rolnego (rozporządzenie Rady Ministrów z 28 listopada 1963 r. w sprawie przenoszenia własności nieruchomości rolnych - DzU nr 45, poz. 34 ze zm.). Wysokość minimalnej normy obszarowej kształtowała się następująco:

- od 28 listopada 1964 r. do 22 grudnia1971 r. - 0,2 ha,

- od 23 grudnia1971 r. do30 czerwca 1989 r. - 0,5 ha,

- od 1 lipca 1989 r. do 30 września 1990 r. - 1 ha.

Natomiast po nowelizacji kodeksu cywilnego z 28 lipca 1990 r. - od 1 października 1990 r. do chwili obecnej - minimalna norma obszarowa obowiązująca przy obrocie nieruchomościami rolnymi poza dziedziczeniem nie została określona. O tym, czy dany kawałek ziemi jest gospodarstwem rolnym, decydują przepisy podatkowe. Zgodnie z art. 1058 kodeksu cywilnego przy dziedziczeniu gospodarstwa rolnego obowiązuje minimalna norma obszarowa w wysokości 1 ha ziemi.

Rodzice przekazali gospodarstwo rolne bratu, a później od niego je przejęłam. Czy uprawnia mnie to do zaliczenia na poczet nagrody jubileuszowej? Radca prawny zakładu, w którym pracuję, uważa, że rolę powinnam przejąć bezpośrednio od rodziców. Kto ma rację?

Radca prawny ma rację. Nie ma podstaw, aby czytelniczka ubiegała się o uwzględnienie przejęcia na rzecz swojego stażu pracy uprawniającego do nabycia nagrody jubileuszowej. Ustawa mówi bowiem, że mogą zostać zaliczone przypadające przed1 stycznia1983 r. okresy pracy po ukończeniu 16 roku życia w gospodarstwie rolnym prowadzonym przez rodziców lub teściów poprzedzające jego objęcie i rozpoczęcie jego prowadzenia osobiście lub wraz ze współmałżonkiem. Skoro więc brat przepisał gospodarstwo na czytelniczkę, to straciło ono walor bezpośredniego przejęcia od rodziców lub teściów. Jedyna nadzieja dla czytelniczki jest jeszcze w tym, że został jakiś nieduży obszar, którego rodzice nie przekazali bratu i wtedy mogliby przekazać go jej.

Mamy pracownicę, która przedstawiła zaświadczenie ze spółdzielni produkcyjnej, której była członkiem. Nie mamy natomiast jej świadectwa pracy za ten czas. Czy okres członkostwa liczy się do stażu pracy, a tym samym do nagrody jubileuszowej?

Samego okresu członkostwa w spółdzielni nie wlicza się, chyba że było to świadczenie pracy na podstawie umowy o pracę. Jeżeli jednak pracodawca nie ma świadectwa pracy za ten okres, a tylko zaświadczenie o członkostwie w spółdzielni, to może z niemal 100-procentową pewnością uznać, że nie był to stosunek pracy. Osoba ta nie była zatem pracownikiem. Nie ma więc podstaw, aby ten czas wliczyć do okresu uprawniającego do nagrody jubileuszowej. Art. 2 kodeksu pracy stanowi, że świadczeniem pracy jest praca wykonywana na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę.

Przepisy zakładowe nakładają obowiązek płacenia nagrody za lata członkowskie w spółdzielni, czyli dodatek stażowy za lata przepracowane w niej jako członek. Byłem pracownikiem tej spółdzielni przed powołaniem do wojska. Po służbie wróciłem do pracy w tej spółdzielni i w tym okresie zostałem przyjęty w poczet jej członków. Czy okres wojska wlicza mi się do stażu pracy?

Jeżeli czytelnik podjął pracę w ciągu 30 dni od zwolnienia z czynnej służby wojskowej w zakładzie, w którym był powołany na tę służbę, czas jej odbywania wlicza się do okresu zatrudnienia u tego pracodawcy w zakresie wszystkich uprawnień wynikających ze stosunku pracy. Stanowi o tym art. 120 ustawy z21 listopada1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (tekst jednolity w DzU z 2004 r. nr 241, poz. 2416 ze zm.).

Natomiast pracownikowi, który w ciągu 30 dni od dnia zwolnienia z czynnej służby wojskowej podjął pracę pierwszy raz lub u innego pracodawcy niż ten, u którego był zatrudniony w dniu powołania do tej służby, czas odbywania tej służby wlicza się do okresu zatrudnienia wymaganego do nabywania lub zachowania uprawnień wynikających ze stosunku pracy, z wyjątkiem uprawnień przysługujących wyłącznie pracownikom u pracodawcy, u którego podjął pracę.

Czy do okresu uprawniającego do nabycia nagrody jubileuszowej wlicza się okresy pobierania zasiłków dla bezrobotnych?

Okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych i zasiłku szkoleniowego podlega wliczeniu do okresu uprawniającego do nagrody jubileuszowej. Przesądza o tym art. 79 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z 20 kwietnia 2004 r. (DzU nr 99, poz. 1001 ze zm.). Stanowi on, że czas przebywania na zasiłku dla bezrobotnych zalicza się do wszystkich uprawnień pracowniczych, a więc również wlicza się do okresu uprawniającego do nagrody jubileuszowej. Podkreślam jednak, że chodzi o czas, w którym pracownik był zarejestrowany w urzędzie pracy jako osoba bezrobotna i miał prawo do zasiłku oraz faktycznie go otrzymywał. Nie jest to więc cały okres, kiedy osoba była zarejestrowana jako bezrobotna.

Jeśli więc czytelniczka była bezrobotna i nie miała prawa do zasiłku, wówczas jest to przerwa w zatrudnieniu. Dlatego pracodawca nie może jej uwzględnić do jubileuszówki.

Nasza firma przewiduje wypłatę nagród jubileuszowych. Zatrudniamy pracownika na pół etatu. Czy przysługuje mu jubileuszówka? Z jakiej podstawy ją wyliczyć - połowy jego wynagrodzenia?

Oczywiście wypłata jubileuszówki oraz jej wysokość zależy od przepisów stosowanych u pracodawcy. Powinno to być jednak wynagrodzenie przysługujące pracownikowi w dniu wypłaty nagrody. Zatem ma wynikać z jego wymiaru czasu pracy. Jeżeli więc świadczy pracę na pół etatu, to podstawą wyliczenia i wypłaty nagrody będzie właśnie ta połówka.

Jestem na emeryturze po 65 latach życia i 42 latach stażu pracy. Czy pracując w dalszym ciągu na etacie, mogę dostać jubileuszówkę?

Jeżeli czytelnik dopracuje do nagrody np. za 45 lat, to uzyska nagrodę. O ile przepisy o wynagradzaniu u pracodawcy, u którego świadczy pracę na podstawie umowy o pracę, przewidują wypłatę nagród np. za 45 lat pracy. Nie wszystkie zakłady pracy mają bowiem obowiązek wypłaty jubileuszówek. Jeżeli jednak u tego pracodawcy obowiązywał próg40 lat pracy, a czytelnik był wówczas zatrudniony, to warto sprawdzić, czy może ma jeszcze szansę skorzystać z nagrody za 40 lat, o ile się to nie przedawniło.

Czyli jeżeli nic się nie zmieni i nadal będę pracował na pełnym etacie, to mam szansę na jubileuszówkę?

Niekoniecznie trzeba pracować w pełnym wymiarze czasu pracy. Z tytułu zatrudnienia na pół etatu nagroda jubileuszowa też się należy.

Czy nagroda jubileuszowa może przepaść?

Może się przedawnić po trzech latach od chwili, kiedy upływa okres uprawniający do nagrody. Jeśli nawet minął, to od pracodawcy zależy, czy wypłaci pracownikowi jubileuszówkę. To szef powinien wiedzieć, kiedy pracownikowi upływają lata zatrudnienia, ale z ostrożności każdy pracownik powinien pilnować pracodawcy.

Znałem swój staż pracy, ale nie upominałem się o tę nagrodę. Gdy zacząłem to robić, znaleziono radcę prawnego, który powiedział mi, że jubileuszówka mi już przepadła.

Jeśli faktycznie jubileuszówka przysługująca z poprzedniego progu zatrudnienia przedawniła się, to czytelnik musi dopracować do nagrody wyższego szczebla. Aby uniknąć poprzedniej sytuacji, trzeba wcześniej złożyć pismo do działu kadr lub bezpośrednio do pracodawcy i poprosić o potwierdzenie jego przyjęcia.

Pracownikowi przysługuje nagroda jubileuszowa w lipcu 2008 r. Czy może on rozwiązać umowę o pracę z zakładem pracy 31 grudnia 2007 r. i wcześniej dostać tę nagrodę?

Jest to możliwe tylko wówczas, gdy przepisy o wynagradzaniu obowiązujące w tym zakładzie przewidują wypłatę nagrody jubileuszowej, gdy brakuje mniej niż 12 miesięcy, a umowa o pracę rozwiązuje się w związku z przejściem na emeryturę lub rentę. Jeżeli z zakładowych postanowień taka zasada nie wynika, to pracownikowi nie przysługuje roszczenie o wypłatę jubileuszówki.