- Pracodawca zawarł z pracownikiem trzy kolejne umowy – dwie terminowe (każda na pół roku) i ostatnią na czas nieokreślony. Poczynając od drugiej umowy, powierzano tej osobie na trzy miesiące wykonywanie czynności kierownika na podstawie art. 42 § 4 kodeksu pracy. Po upływie terminu okres ten był kilkakrotnie przedłużany na kolejne trzy miesiące. Po powrocie do pracy osoby zajmującej wcześniej stanowisko kierownika pracodawca przywrócił pracownika na poprzednie miejsce pracy, pozbawiając go dodatku kierowniczego. Czy było to zgodne z prawem?

– pyta czytelnik.

Art. 42 § 1 kodeksu pracy stanowi, że do wypowiedzenia wynikających z umowy warunków pracy i płacy stosuje się odpowiednio przepisy o wypowiedzeniu umowy o pracę. Wypowiedzenie zmieniające uważa się za dokonane, jeżeli pracownikowi zaproponowano na piśmie nowe warunki. W razie odmowy przyjęcia przez zatrudnionego nowych warunków pracy lub płacy angaż rozwiązuje się z upływem okresu dokonanego wymówienia.

Jeżeli pracownik przed upływem połowy okresu wypowiedzenia nie złoży oświadczenia o odmowie przyjęcia zaproponowanych warunków, uważa się, że wyraził na nie zgodę. Pismo pracodawcy wypowiadające warunki pracy lub płacy powinno jednak zawierać pouczenie w tej sprawie.

W razie jego braku zatrudniony może złożyć oświadczenie o odmowie przyjęcia zaproponowanych warunków do końca okresu wypowiedzenia. Jest jednak wyjątek od zasady, że zmiana warunków zatrudnienia wymaga wypowiedzenia zmieniającego.

Czasowe przesunięcie

Zgodnie z art. 42 § 4 k.p. wypowiedzenie dotychczasowych warunków pracy lub płacy nie jest wymagane w razie powierzenia pracownikowi, w przypadkach uzasadnionych potrzebami pracodawcy, innej pracy niż określona w umowie o pracę na okres nieprzekraczający trzech miesięcy w roku kalendarzowym, jeżeli nie powoduje to obniżenia wynagrodzenia i odpowiada kwalifikacjom tej osoby.

Pracodawca może czasowo powierzyć podwładnemu inną pracę, jeżeli łącznie spełnione są dwa warunki:

- okres powierzenia nie przekroczy trzech miesięcy w roku kalendarzowym,

- nie spowoduje to obniżenia wynagrodzenia i odpowiada kwalifikacjom pracownika.

W przedstawionej sprawie doszło do naruszenia pierwszej przesłanki. Okres, na jaki zatrudnionemu powierzono wykonywanie obowiązków kierownika, znacznie przekroczył dopuszczalne trzy miesiące w roku.

Powrót do przeszłości

Zmiana stanowiska pracy w stosunku do przewidzianego w formalnej umowie o pracę, która nastąpiła w sposób opisany w pytaniu i trwała tak długo, może zostać potraktowana nie jako czasowe powierzenie innej pracy na podstawie art. 42 § 4 k.p., ale jako dorozumiana zmiana treści łączącego strony stosunku pracy.

W takiej sytuacji przywrócenie pierwotnych warunków formalnie zawartej umowy o pracę może wymagać dokonania wypowiedzenia zmieniającego przez pracodawcę (art. 42 § 1 k.p.). Takie także stanowisko zajął SN w wyroku z 14 stycznia 2010 r. (I PK 155/09).

—Anna Telec radca prawny, prowadzi Kancelarię Prawa Pracy