Dodatek stażowy jest składnikiem wynagrodzenia nie tylko w budżetówce. Wypłaca go także wiele firm prywatnych, szczególnie tych większych, w których działają związki zawodowe, lub tych, które niegdyś zostały sprywatyzowane. Służy premiowaniu długoletniego doświadczenia na rynku pracy (za ogólny staż pracy) lub wierności firmie (za zakładowy staż pracy). Wybór jednego z kryteriów zależy wyłącznie od wewnątrzfirmowych ustaleń, które powinny znaleźć się w regulaminie wynagradzania lub układzie zbiorowym pracy.

Przyjęło się, że dodatek stażowy jest na ogół ustalany jako pewna wartość procentowa wynagrodzenia, która zwykle wzrasta z każdym przepracowanym rokiem. Jest wypłacany z reguły razem z podstawową pensją pracownika i tak jak wynagrodzenie zasadnicze podlega, niestety, wszystkim obciążeniom podatkowo-składkowym.

[srodtytul]Oszczędzamy na składkach[/srodtytul]

Istnieje jednak możliwość doceniania pracowników o długim stażu (zakładowym bądź ogólnym) w inny sposób niż poprzez wypłacanie im dodatku stażowego. Chodzi tu o nagrody jubileuszowe, które można przyznać pracownikom również w prywatnej firmie na wzór rozwiązania obecnego w sektorze budżetowym.

[b]Jaki cel ma zastąpienie dodatku stażowego nagrodą jubileuszową? Otóż nagroda jubileuszowa jest nieoskładkowana. [/b]

Zwolnienie wynika z § 2 ust. 1 pkt 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=529B626842ECF0FA37C4F6DCD2CE37B8?id=77617]rozporządzenia z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU nr 161, poz. 1106 ze zm.)[/link]. Jego konsekwencją jest to, ze pracownik otrzymuje wyższą kwotę świadczenia na rękę, a pracodawca oszczędza na składkach ZUS finansowanych przez siebie. Ile wynoszą oszczędności, zależy od firmy [b]>patrz ramka niżej[/b].

[srodtytul]Nie częściej niż co pięć lat[/srodtytul]

[b]Oczywiście nie wystarczy zastąpić nazwy „dodatek stażowy” nazwą „nagroda jubileuszowa” i korzystać co miesiąc ze zwolnienia składkowego wypłacając taką „nagrodę”. Aby było to możliwe, nagrody takiej nie można wypłacać pracownikowi częściej niż co pięć lat.[/b]

To wciąż oznacza, że w grę wchodzi wiele rozwiązań. Można wypłacać nagrody po pięciu, dziesięciu, 15, 20 latach itd. albo np. po siedmiu latach, 12, 17 latach itd. Nie ma przeszkód, by wypłacać ją rzadziej niż co pięć lat, np. co dziesięć lat, w okrągłe jubileusze: po dziesięciu, po 20, po 30 latach.

Warto podkreślić, że w kwestii zwolnienia składkowego przepisy nie ograniczają możliwości premiowania przez pracodawcę wyłącznie zakładowego stażu pracy. Oznacza to, że zwolniona ze składek nagroda jubileuszowa może być przyznana zarówno za ogólny staż pracy, jak i za zakładowy.

[srodtytul]Jak dokonać zamiany[/srodtytul]

Procedura zmiany dodatku stażowego na nagrodę jubileuszową jest uzależniona od tego, w jakim akcie prawa zakładowego jest uregulowana kwestia jego wypłaty. W przypadku firm zatrudniających co najmniej 20 pracowników zmiany na ogół będzie wymagał regulamin wynagradzania. Na to muszą się zgodzić związki zawodowe, jeśli tu działają (art. 77[sup]2[/sup] § 4 k.p.). Jak je przekonać?

Najlepiej przeznaczyć na nagrody jubileuszowe taką samą kwotę brutto, jaką otrzymaliby pracownicy po zsumowaniu dodatków stażowych przez okres pięciu lat. Przy tym pamiętać należy, że kolejne jubileusze powinny być nagradzane wyższymi kwotami, podobnie jak rósłby dodatek stażowy.

Koronnym argumentem powinno być zwolnienie nagrody jubileuszowej ze składek ZUS, dzięki czemu pracownicy otrzymają o wiele więcej pieniędzy netto, niż otrzymaliby sumując dodatki stażowe z pięciu lat.

Oczywiście zmiana regulaminu wymaga, po uzgodnieniu nowych treści, podania do wiadomości pracowników w sposób przyjęty u pracodawcy. Wejdzie w życie w ciągu dwóch tygodni od tego dnia.

[ramka][b]Na przekształceniu skorzystają obie strony[/b]

Ile zyska pracownik i pracodawca, pokażemy na przykładzie pana Jana. Jest on pracownikiem o pięcioletnim stażu pracy w firmie Wex. Od 1 kwietnia br. nabyłby prawo do dodatku stażowego w wysokości 5 proc. wynagrodzenia. Jego wynagrodzenie wynosi 1800 zł (w wyliczeniu zakładamy, że w ciągu najbliższych pięciu lat by się nie zmieniło).

Dodatek według dotychczas obowiązujących w firmie zasad był podwyższany co rok o 1 proc. Tymczasem od 1 kwietnia w firmie zastąpiono dodatki stażowe nagrodami jubileuszowym (przyznawanymi za 10, 15, 20, 25, 30 i 40 lat stażu w firmie). Wyliczamy, jak wysoka musi być nagroda jubileuszowa dla pana Jana, by zrekompensowała mu nieotrzymywanie dodatku stażowego przez najbliższych pięć lat. Łączna kwota dodatku stażowego w okresie:

kwiecień 2009 – marzec 2010 r. (1800 zł x 5 proc.)

x 12 miesięcy = 1080 zł

kwiecień 2010 – marzec 2011 r. (1800 zł x 6 proc.)

x 12 miesięcy = 1296 zł

kwiecień 2011 – marzec 2012 r. (1800 zł x 7 proc.)

x 12 miesięcy = 1512 zł

kwiecień 2012 – marzec 2013 r. (1800 zł x 8 proc.)

x 12 miesięcy = 1728 zł

kwiecień 2013 – marzec 2014 r. (1800 zł x 9 proc.)

x 12 miesięcy = 1944 zł

Suma dodatku stażowego otrzymywanego przez pięć lat:

1080 zł + 1296 zł + 1512 zł + 1728 zł = 1944 zł = 7560 zł

Jak wynika z wyliczenia, nagroda jubileuszowa po pięciu kolejnych latach pracy powinna wynieść co najmniej 7560 zł, by zrekompensować kwotę utraconego w tym czasie dodatku stażowego (nie bierzemy pod uwagę inflacji).

[b]Wyliczenie korzyści netto pracownika[/b]

[b]Założenia[/b]

- wyliczamy dodatek stażowy netto, nie uwzględniając, że na ogół jest on wypłacany razem z wynagrodzeniem,

- nie stosujemy kosztów uzyskania przychodu i kwoty zmniejszającej podatek, gdyż te są stosowane przy naliczaniu wynagrodzenia,

- zakładamy niezmienność przez pięć lat skali podatkowej i wysokości składek na ZUS.

[b]Obliczamy kwotę dodatku stażowego do wypłaty[/b]

1) w okresie kwiecień 2009 – marzec 2010 r.

– podstawa składek na ubezpieczenia społeczne 90 zł

– składki finansowane przez pracownika (90 zł x 9,76 proc.)

+ (90 zł x 1,5 proc.) + (90 zł x 2,45 proc.) = 12,34 zł

– podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne

90 zł – 12,34 zł = 77,66 zł

– składka na ubezpieczenie zdrowotne pełna

77,66 zł x 9 proc. = 6,99 zł

– część składki zdrowotnej odliczana od podatku

77,66 zł x 7,75 proc. = 6,02 zł

– podstawa opodatkowania 77,66 zł, po zaokrągleniu 77 zł

– zaliczka na podatek (77 zł x 18 proc.) = 13,86 zł – 6,02 zł = 7,84 zł, po zaokrągleniu 8 zł

– kwota netto (90 zł – 12,34 zł – 6,99 zł – 8 zł) = 62,67 zł

2) w okresie kwiecień 2010 – marzec 2011 r.

– podstawa składek na ubezpieczenia społeczne 108 zł

– składki finansowane przez pracownika

(108 zł x 9,76 proc.) + (108 zł x 1,5 proc.)

+ (108 zł x 2,45 proc.) = 14,81 zł

– podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne

108 zł – 14,81 zł = 93,19 zł

– składka na ubezpieczenie zdrowotne pełna

93,19 zł x 9 proc. = 8,39 zł

– część składki zdrowotnej odliczana od podatku

93,19 zł x 7,75 proc. = 7,22 zł

– podstawa opodatkowania 93,19 zł, po zaokrągleniu 93 zł

– zaliczka na podatek (93 zł x 18 proc.) = 16,74 zł – 7,22 zł = 9,52 zł, po zaokrągleniu 10 zł

– kwota netto (108 zł – 14,81 zł – 8,39 zł – 10 zł) = 74,80 zł

3) w okresie kwiecień 2011 – marzec 2012 r.

– podstawa składek na ubezpieczenia społeczne 126 zł

– składki finansowane przez pracownika

(126 zł x 9,76 proc.) + (126 zł x 1,5 proc.)

+ (126 zł x 2,45 proc.) = 17,28 zł

– podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne

126 zł – 17,28 zł = 108,72 zł

– składka na ubezpieczenie zdrowotne pełna

108,72 zł x 9 proc. = 9,78 zł

– część składki zdrowotnej odliczana od podatku

108,72 zł x 7,75 proc. = 8,43 zł

– podstawa opodatkowania 108,72 zł, po zaokrągleniu 109 zł

– zaliczka na podatek (109 zł x 18 proc.) = 19,62 zł – 8,43 zł = 11,19 zł, po zaokrągleniu 11 zł

– kwota netto (126 zł –17,28 zł – 9,78 zł – 11 zł) = 87,94 zł

4) w okresie kwiecień 2012 – marzec 2013 r.

– podstawa składek na ubezpieczenia społeczne 144 zł

– stażowy, składki finansowane przez pracownika

(144 zł x 9,76 proc.) + (144 zł x 1,5 proc.)

+ (144 zł x 2,45 proc.) = 19,74 zł

– podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne

144 zł – 19,74 zł = 124,26 zł

– składka na ubezpieczenie zdrowotne pełna

124,26 zł x 9 proc. = 11,18 zł

– część składki zdrowotnej odliczana od podatku

124,26 zł x 7,75 proc. = 9,63 zł

– podstawa opodatkowania 124,26 zł, po zaokrągleniu 124 zł

– zaliczka na podatek (124 zł x 18 proc.) = 22,32 zł – 9,63 zł = 12,69 zł, po zaokrągleniu 13 zł

– kwota netto (144 zł – 19,74 zł – 11,18 zł – 13 zł) = 100,08 zł

5) w okresie kwiecień 2013 – marzec 2014 r.

– podstawa składek na ubezpieczenia społeczne 162 zł

– składki finansowane przez pracownika (162 zł x 9,76 proc.)

+ (162 zł x 1,5 proc.) + (162 zł x 2,45 proc.) = 22,21 zł

– podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne

162 zł – 22,21 zł = 139,79 zł

– składka na ubezpieczenie zdrowotne pełna

139,79 zł x 9 proc. = 12,58 zł

– część składki zdrowotnej odliczana od podatku

139,79 zł x 7,75 proc. = 10,83 zł

– podstawa opodatkowania 139,79 zł, po zaokrągleniu 140 zł

– zaliczka na podatek (140 zł x 18 proc.) = 25,20 zł – 10,83 zł = 14,37 zł, po zaokrągleniu 14 zł

– kwota netto (162 zł – 22,21 zł – 12,58 zł – 14 zł) = 113,21 zł

Dodatki stażowe – suma netto po pięciu latach:

(62,67 zł x 12 miesięcy) + (74,80 zł x 12 miesięcy) + (87,94 zł x 12 miesięcy) + (100,08 zł x 12 miesięcy) + (113,21 zł x 12 miesięcy) = 752,04 zł + 897,60 zł + 1055,28 zł + 1200,96 zł + 1358,52 zł = 5264,40 zł (brutto 7560 zł)

Kwota netto nagrody jubileuszowej w tej samej wysokości brutto (7560 zł):

– podstawa opodatkowania 7560 zł

– zaliczka na podatek (7560 zł x 18 proc.) = 1360,80 zł, po zaokrągleniu 1361 zł

– kwota netto 7560 zł – 1361 zł = 6199 zł

Porównanie kwoty netto nagrody jubileuszowej i dodatku stażowego, o tej samej wartości brutto:

6199 zł jest więcej niż 5264,40 zł

Korzyść pracownika wynosi 6199 zł – 5264,40 zł = 934,60 zł

[b]Wyliczenie korzyści dla pracodawcy[/b]

Korzyść po stronie pracodawcy to 18,48 proc. wartości brutto świadczenia (przy założeniu składki wypadkowej na poziomie 1,67 proc. i przy założeniu że za pracownika są opłacane składki na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych).

Koszt całkowity wypłacania dodatku stażowego przez pięć lat dla pracodawcy wygląda w uproszczeniu tak: 7560 zł + (7560 zł x 18,48 proc.) = 7560 zł + 1397,09 zł = 8957,09 zł

Koszt całkowity wypłaty nagrody jubileuszowej dla pracodawcy wynosi 7560 zł.

8957,09 zł jest więcej niż 7560 zł

Korzyść finansowa pracodawcy wynosi 1397,09 zł.[/ramka]