Odwrotne obciążenie w VAT to obowiązki dla sprzedawcy i nabywcy

Jakie obowiązki ma sprzedawca, a jakie nabywca towarów objętych odwrotnym obciążeniem VAT, czyli towarów wrażliwych wymienionych w załączniku nr 11 do ustawy o VAT? Które z tych obowiązków są nowe, a więc muszą być stosowane od 1 lipca br.? – pyta czytelnik.

Od 1 lipca 2015 r. obowiązki sprzedawcy i nabywcy towarów wymienionych w załączniku nr 11 do ustawy o VAT uległy znacznemu rozszerzeniu. Sprzedawcy tych towarów dotyczy nowy obowiązek sprawdzenia statusu ich nabywcy oraz złożenia urzędowi skarbowemu szczegółowych informacji na temat ich nabywcy. Obydwu stronom transakcji doszły nowe obowiązki dotyczące rozdzielenia wartości transakcji na te, które przekraczają i nie przekraczają wartości 20 tys. zł netto. Przy czym obowiązek sprawdzenia wartości dostaw dotyczy wyłącznie komputerów przenośnych, komórek i konsol do gier, czyli towarów wymienionych w poz. 28a–28c załącznika nr 11.

Najpierw trzeba sprawdzić kontrahenta

Sprzedawca towarów objętych odwrotnym obciążeniem, zanim sprzeda je po cenie netto, obowiązany jest do:

1) sprawdzenia, czy sprzedawany towar znajduje się w wykazie 54 towarów wrażliwych, tj. czy ustawodawca umieścił go w załączniku nr 11 do ustawy o VAT z uwagi na walkę z szarą strefą,

2) sprawdzenia w bazie online (www.portalpodatkowy.mf.gov.pl), czy nabywca ww. towaru jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT.

Po zrealizowaniu sprzedaży musi natomiast:

3) wystawić nabywcy ww. towaru będącemu zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT fakturę na wartość netto sprzedawanego towaru, tj. bez stawki i kwoty podatku, ale z dopiskiem „odwrotne obciążenie",

4) wpisać wartość netto sprzedawanego towaru do poz. 31 deklaracji VAT-7 w miesiącu sprzedaży tego towaru,

5) złożyć razem z deklaracją VAT-7 informację do urzędu skarbowego na druku VAT-27 na temat nazwy nabywcy sprzedawanego towaru, jego NIP oraz łącznej wartości wszystkich sprzedanych temu nabywcy towarów w danym miesiącu.

Uwaga na limit

W przypadku sprzedaży trzech kategorii towarów z załącznika nr 11 do ustawy o VAT (a więc wymienionych w poz. 28a–28c tego wykazu, czyli komputerów przenośnych, komórek i konsol do gier) ich sprzedawca ma dodatkowo jeszcze jeden obowiązek. Musi mianowicie sprawdzić łączną wartość sprzedaży tych towarów w ramach jednej umowy z jednym nabywcą. Jeśli limit zakupu tych towarów w ramach jednej umowy z jednym nabywcą przekracza 20 tys. zł netto, to wystawia temu nabywcy fakturę na wartość netto tych towarów z dopiskiem „odwrotne obciążenie". Jeśli natomiast podany w ww. umowie z jednym nabywcą limit zakupu nie przekracza 20 tys. zł netto, to sprzedawca wystawia nabywcy zwykłą fakturę na wartość brutto sprzedawanych towarów (czyli komputerów przenośnych, komórek i konsol do gier) ze stawką 23 proc. VAT.

Jeżeli sprzedawca zawarł w odstępie kilku dni kilka umów, z których żadna nie opiewała na wyższą kwotę niż 20 tys. zł, ale łącznie przekraczają tę kwotę, to transakcję taką i jej wartość należy traktować łącznie. Tylko dwóch umów w ramach jednego miesiąca nie trzeba sumować, ale trzy i więcej już tak (tak bowiem wynika z broszury informacyjnej wydanej w tej sprawie przez ministra finansów).

Kupujący płaci daninę

Nabywca towarów objętych odwrotnym obciążeniem po otrzymaniu faktury z dopiskiem „odwrotne obciążenie" obowiązany jest do:

1) sprawdzenia, czy sprzedawany mu towar został wymieniony w załączniku nr 11 do ustawy o VAT,

2) wyliczenia należnego podatku od towarów i usług według stawki 23 proc. na odwrocie otrzymanej faktury lub na specjalnie dołączonym dokumencie wewnętrznym,

3) wpisania wartości netto kupowanego towaru do poz. 31 deklaracji VAT-7 oraz do poz. 32 tej deklaracji w miesiącu nabycia tego towaru – wartości należnego VAT według stawki 23 proc.

W przypadku nabycia komputerów przenośnych, komórek i konsol do gier ich nabywca musi sprawdzić łączną wartość nabycia tych towarów w ramach jednej umowy z jednym sprzedawcą. Jeśli limit zakupu tych towarów w ramach jednej umowy z jednym sprzedawcą przekracza 20 tys. zł netto, to powinien on otrzymać fakturę na wartość netto tych towarów z dopiskiem „odwrotne obciążenie". W konsekwencji musi on obliczyć i wykazać w deklaracji VAT-7 należny VAT. Jeśli natomiast limit zakupu tych towarów nie przekracza w ramach jednej umowy z jednym sprzedawcą 20 tys. zł netto, to nabywca powinien otrzymać zwykłą fakturę na wartość brutto nabywanych towarów, tj. ze stawką 23 proc. VAT.

Czasem naliczony staje się należnym

U nabywcy, będącego czynnym podatnikiem VAT, wykazany w poz. 32 podatek należny od zakupu towarów z załącznika nr 11, może stać się również podatkiem naliczonym, wykazywanym także w poz. 42 deklaracji VAT-7. Stanie się tak jednak tylko wówczas, gdy zakup ten służy (w całości lub w części) działalności opodatkowanej VAT.

—Elżbieta Rogala, niezależny ekspert i wykładowca VAT, www.elzbietarogala.pl