Znowelizowane przepisy dotyczące odliczania VAT od zakupów związanych z pojazdami samochodowym podatnicy stosują już pół roku. Od 1 kwietnia 2014 r. jednym z problemów jest to, w jakiej wysokości odliczyć VAT z faktur zakupu paliwa do napędu pojazdów. Wariantów jest wiele. Ustawa o VAT przewiduje prawo do odliczenia 100 proc. kwoty VAT wykazanego na fakturze, brak prawa do odliczenia bądź prawo do odliczenia tylko 50 proc. kwoty VAT wynikającej z dokumentu.
Co do zasady połowa
Zasadniczo od wydatków dotyczących nabycia lub importu paliw silnikowych, oleju napędowego i gazu podatnik może odliczyć 50 proc. kwoty podatku wynikającej z otrzymanej faktury. Tak stanowi art. 86a ust. 1 w zw. z ust. 2 pkt 3 ustawy o VAT. Zasada ta znajduje uzasadnienie w tym, że konstrukcja pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony sprawia, że są one co do zasady wykorzystywane nie tylko biznesowo, lecz również prywatnie. Ministerstwo Finansów przyjęło, że skoro pojazdy są wykorzystywane w 50 proc. biznesowo, to podatek naliczony też będzie odliczany w 50 proc.
Prawo to jest jednak ograniczone przez art. 12 ust. 1 ustawy nowelizującej z 7 lutego 2014 r. (DzU z 2014 r. poz. 312). Prawa do odliczenia VAT z faktur zakupu paliwa nie mają podatnicy użytkujący samochody osobowe. Podatku od zakupu paliwa nie będą mogli odliczać aż do 30 czerwca ?2015 r. Począwszy od 1 lipca 2015 r., podatkiem naliczonym do odliczenia będzie ?50 proc. kwoty VAT wykazanego na fakturze zakupu benzyny, oleju napędowego czy gazu.
Zgodnie bowiem z art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy nowelizującej obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do nabywanych przez podatnika do 30 czerwca 2015 r. paliw silnikowych, oleju napędowego oraz gazu, wykorzystywanych do napędu samochodów osobowych.
Dane z dowodu rejestracyjnego
To, czy podatnik jest posiadaczem samochodu osobowego, najszybciej i najprościej jest sprawdzić w dowodzie rejestracyjnym. W polu „rodzaj pojazdu" organ wydający dowód rejestracyjny wskazuje: „samochód ciężarowy" bądź „samochód osobowy". Informacja ta podawana jest także w karcie pojazdu w polu: „rodzaj i przeznaczenie pojazdu".
Przykład
Przedsiębiorca Piotr Kalinowski posiada środek trwały – samochód Volkswagen Polo. Pojazd wykorzystywany jest do celów mieszanych. ?W karcie pojazdu w polu „rodzaj i przeznaczenie pojazdu" widnieje: „osobowy". W dowodzie rejestracyjnym w polu „rodzaj pojazdu" jest adnotacja: „samochód osobowy". W okresie ?od 1 kwietnia 2014 r. do 30 czerwca 2015 r. pan Piotr nie ma prawa do odliczenia VAT z faktur za zakup paliwa do napędu swojego volkswagena.
Korzystniej przy ciężarówce
O wiele bardziej korzystna jest sytuacja podatników, którzy w dowodzie rejestracyjnym znajdą adnotację: „samochód ciężarowy".
Potocznie mówiąc, samochód ciężarowy to samochód inny niż osobowy. Natomiast dla potrzeb VAT definicji samochodu ciężarowego należy szukać w przepisach ustawy z 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (art. 2 pkt 34 ustawy o VAT). Ustawa ta definiuje samochód osobowy jako pojazd samochodowy przeznaczony konstrukcyjnie do przewozu nie więcej niż dziewięciu osób łącznie z kierowcą oraz ich bagażu. Samochód ciężarowy natomiast to pojazd samochodowy przeznaczony konstrukcyjnie do przewozu ładunków. Określenie to obejmuje również samochód ciężarowo-osobowy przeznaczony konstrukcyjnie do przewozu ładunków i osób ?w liczbie od czterech do dziewięciu łącznie z kierowcą.
Jak stanowi art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy nowelizującej, obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do nabywanych przez podatnika do ?30 czerwca 2015 r. paliw silnikowych, oleju napędowego oraz gazu, wykorzystywanych do napędu: innych niż samochody osobowe pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej ?3,5 tony, w których liczba miejsc (siedzeń) łącznie z miejscem dla kierowcy wynosi:
a) ?jeden – jeżeli dopuszczalna ładowność jest mniejsza niż 425 kg,
b) ?dwa – jeżeli dopuszczalna ładowność jest mniejsza niż 493 kg,
c) ?trzy lub więcej – jeżeli dopuszczalna ładowność jest mniejsza niż 500 kg.
Analiza tego przepisu pozwala zatem stwierdzić, że prawo do odliczenia przysługuje od zakupu paliwa do samochodów ciężarowych, które mają:
- ?jedno siedzenie i ładowność równą lub większą niż 425 kg,
- ?dwa siedzenia i ładowność równą lub większą niż 493 kg,
- ?trzy siedzenia lub więcej i ładowność równą lub większą niż 500 kg.
Jak ustalić dopuszczalną ładowność
Ustawa nowelizująca zastrzega w art. 12 ust. 3, że dopuszczalna ładowność pojazdu oraz liczba miejsc (siedzeń) powinny być określone na podstawie dokumentów wydanych zgodnie z przepisami o ruchu drogowym. Pojazdy, które w dokumentach nie mają określonej dopuszczalnej ładowności lub liczby miejsc, uznaje się za samochody osobowe.
Przepisy ustawy o VAT nie określają, jakiego rodzaju dokumentami powinien się legitymować przedsiębiorca. Kwestii tej nie precyzuje także ustawa nowelizująca. Przepisy odsyłają w tym zakresie do prawa ?o ruchu drogowym. W tych z kolei mowa jest o różnych dokumentach, np. świadectwie homologacji typu WE pojazdu, świadectwie homologacji typu pojazdu, świadectwie zgodności typu WE, dowodzie rejestracyjnym, itp.
Dane dotyczące liczby siedzeń oraz dopuszczalnej ładowności zasadniczo powinny wynikać z wyciągu ze świadectwa homologacji lub odpisu decyzji zwalniającej ?z obowiązku uzyskania świadectwa homologacji.
Przykład
Podatniczka Janina Kowalska wykorzystuje do celów mieszanych samochód ciężarowy Skoda Octavia Premia. Pani Janina ma wyciąg ze świadectwa homologacji, z którego wynika, ?że jest to pojazd kategorii N1 (samochód ciężarowy), ma dopuszczalną ładowność 625 kg oraz pięć siedzeń. Pani Janina ma prawo odliczać 50 proc. kwoty VAT z faktur zakupu paliwa ?do samochodu. Pojazd jest samochodem innym niż osobowy, ma więcej niż trzy siedzenia, ?a dopuszczalna ładowność jest większa ?niż 500 kg.
Gdy nie ma dokumentów homologacyjnych
Nie każdy przedsiębiorca jest jednak ?w posiadaniu dokumentów homologacyjnych. Taka sytuacja może mieć miejsce np. wtedy, gdy dany samochód był produkowany docelowo na zagraniczny rynek. Pojazd może posiadać krajowe (ale inne niż PL) świadectwo homologacji, z którego producent nie może w Polsce wydać żadnych wyciągów, odpisów itp. Problem ten szczególnie dotyczy posiadaczy samochodów używanych, zakupionych na rynku wtórnym. To, czy pojazd ma homologację, najprościej sprawdzić w dokumentach pojazdu. Pod literą K w dowodzie rejestracyjnym organ wydający dokument podaje numer świadectwa typu homologacji, natomiast pod literą J wskazuje kategorię pojazdu. Informacja ta odnotowywana jest także ?w karcie pojazdu w polu „Numer świadectwa homologacji". Jeżeli pola te nie zawierają żadnych danych, to oznacza to, że na pewno nie jesteśmy w posiadaniu np. wyciągu ze świadectwa homologacji.
Jest już jedna opinia
Konsultanci Krajowej Informacji Podatkowej na pytanie, o jaki dokument wydany zgodnie z przepisami o ruchu drogowym chodzi, nie udzielają odpowiedzi. Poza ich kompetencją pozostaje interpretowanie ustawy – Prawo o ruchu drogowym. Także broszura informacyjna opublikowana na stronach Ministerstwa Finansów, która dotyczy zasad odliczania VAT od wydatków związanych z pojazdami, milczy na ten temat. Kwestię tę rozstrzygnęła Izba Skarbowa w Łodzi w interpretacji z 19 września 2014 r. (IPTPP4/443-463/14-6/JM).
Izba wskazała, że w sytuacji, gdy przedsiębiorca posiada dowód rejestracyjny pojazdu oraz kartę pojazdu i z karty pojazdu wynika liczba miejsc (siedzeń) łącznie ?z miejscem dla kierowcy oraz dopuszczalna ładowność pojazdu, przedsiębiorca może odliczać podatek naliczony z faktur zakupu paliwa w wysokości 50 proc. Organ wyjaśnił, że do pojazdów samochodowych innych niż wymienione w art. 12 ust. 1 ustawy nowelizującej nie ma zastosowania zakaz odliczania podatku naliczonego przy nabyciu paliw silnikowych, oleju napędowego oraz gazu, obowiązujący do 30 czerwca 2015 r.
Prawo do odliczenia przysługuje także przedsiębiorcom, którzy nie legitymują się żadnym dokumentem homologacyjnym.
Przykład
Przedsiębiorca Mariusz Wójcik wykorzystuje ?do celów mieszanych samochód ciężarowy Mitsubishi L-200 o pięciu siedzeniach. Dopuszczalna ładowność pojazdu jest ?wyższa niż 500 kg, gdyż wynosi 895 kg. Dopuszczalna masa całkowita pojazdu ?jest niższa niż 3,5 tony i wynosi 2850 kg. Wskazane dane wynikają z posiadanego ?przez przedsiębiorcę dowodu rejestracyjnego ?i karty pojazdu. Pod literą K w dowodzie rejestracyjnym (numer świadectwa typu homologacji) nie ma wpisanych żadnych ?danych. Brak jest też adnotacji w polu J ?– kategoria pojazdu.
Kwotę podatku naliczonego z faktur ?zakupu paliwa do napędu pojazdu ?stanowi 50 proc. kwoty wynikającej ?z faktur otrzymanych przez pana Krzysztofa. Brak dokumentów homologacyjnych ?nie ogranicza prawa do odliczenia.
Nie zawsze z ograniczeniem
Powyższe reguły odliczania podatku naliczonego nie dotyczą zakupu paliwa do napędu samochodów wykorzystywanych przez podatnika wyłącznie do działalności gospodarczej. Ponadto warto mieć na uwadze, że ograniczenie wynikające ?z art. 12 ustawy nowelizującej dotyczy wyłącznie nabywanych paliw silnikowych, oleju napędowego i gazu. Nie dotyczy zaś ich importu.