Znowelizowana ustawa o podatku od towarów i usług sporo zmieni w dokumentowaniu dostaw towarów – zarówno poza Unię Europejską, jak i wewnątrz Wspólnoty. Zmiany te wejdą w życie 1 kwietnia 2013 r.
Elektroniczny eksport
Nowe przepisy wyjaśniły nieco problematyczną kwestię potwierdzania wywozu towarów. Wprawdzie już od kilku lat odbywa się to głównie w formie elektronicznej, ale wciąż nie wszystko było jasne. Przykładowo: czy można zastosować zerowy VAT, gdy potwierdzenie wywozu towarów poza Unię przyszło do eksportera od agencji celnej, a nie bezpośrednio z urzędu celnego?
Podobne problemy występowały w wypadku eksportu wykonywanego za pośrednictwem nabywcy, który sam odbierał towary z magazynu w Polsce i samodzielnie wywoził je za granicę. Nowe przepisy przewidziały takie sytuacje i pozwalają na stosowanie zerowej stawki także wówczas, gdy potwierdzenie (zapisane w tzw. formacie XML) przychodzi poza systemem celnym.
Ale są i mniej korzystne zmiany, dotyczące handlu wewnątrz UE. Tu wprawdzie procedury są prostsze (towarami zasadniczo nie zajmują się celnicy), ale mogą wpłynąć na płynność finansową oraz dokumentację w niektórych firmach. Chodzi o tzw. wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów. Zasadniczo taki handel nie jest dla podatników VAT obciążeniem finansowym. Od nabycia towarów powinni naliczać ten podatek, ale jest on de facto zapisem księgowym. Traktuje się go bowiem jako podatek naliczony, który można w zwykłym trybie odzyskać poprzez pomniejszenie podatku należnego od całej działalności. Od 1 stycznia 2014 r. pojawi się ograniczenie. Otóż jeśli faktura dokumentująca dostawę towaru dotrze do odbiorcy później niż trzy miesiące od miesiąca, w którym powstał obowiązek podatkowy, trzeba będzie tę daninę po prostu zapłacić.
W praktyce może to mieć znaczenie dla firm nabywających towary z krajów południowej Europy, np. Grecji, Włoch czy Hiszpanii. Według tamtejszych zwyczajów handlowych faktura za towar często jest wystawiana nawet kilka miesięcy po dostawie. Dla polskich firm może to oznaczać nie tylko pogorszenie płynności finansowej, ale także zmiany w systemach księgowych i konieczność ciągłego monitorowania dat wpływu faktur wystawionych przez unijnych kontrahentów.
Kiedy samonaliczenie
Zmienią się też reguły rozliczania VAT od dostaw towarów wówczas, gdy polska firma kupuje je od zagranicznego podmiotu zarejestrowanego do celów VAT w Polsce. W takich wypadkach ta zagraniczna firma będzie musiała postępować jak zwykły polski podatnik: do sprzedaży naliczyć VAT i odprowadzić go do urzędu skarbowego.
Dziś obowiązki związane z rozliczeniem obciążają głównie polskiego nabywcę. To on dokonuje tzw. samonaliczenia podatku. Jego kwotę podatnik odzyskuje w rozliczeniu swojej opodatkowanej działalności, tak więc nie obciąża ona jego finansów.
masz pytanie, wyślij e-mail do autora p.rochowicz@rp.pl
Rafał Zajączkowski doradca podatkowy w firmie Deloitte
Zmiany w dokumentowaniu eksportu wychodzą naprzeciw postulatom wielu przedsiębiorców. Wyjaśniają też część wątpliwości, jakie powstały w praktyce dokumentowania wywozu towarów poza Unię Europejską. Jednak eksporterzy powinni się uważnie przyglądać praktyce urzędów celnych i skarbowych w tym zakresie po 1 kwietnia 2013 r. Może się ona różnić od ducha znowelizowanej ustawy. Natomiast zmiany w dokumentowaniu nabycia towarów z innych krajów UE wydają się zaprzeczeniem podstawowej zasady neutralności VAT. Przerzucają one bowiem na podatnika ryzyko zapłaty podatku związane z tym, że bez własnej winy otrzyma fakturę z opóźnieniem.
