Możliwość stosowania obniżonej stawki VAT za wykonanie przyłącza wodociągowego do indywidualnych nieruchomości wynika także z brzmienia poz. 140 załącznika nr 3 do ustawy o VAT oraz z orzecznictwa ETS. Te dwie przesłanki są wystarczające do zastosowania VAT w wysokości 8-proc. do opłat za wykonanie przyłącza wodociągowego do indywidualnych nieruchomości.

Załącznik do ustawy

W poz. 140 załącznika nr 3 do ustawy o VAT, określającego „Wykaz towarów i usług, opodatkowanych stawką podatku w wysokości 8-proc.”, zostały wymienione „Usługi związane z uzdatnianiem i dostarczaniem wody za pośrednictwem sieci wodociągowych”. Usługi te zostały opisane poprzez przywołanie grupowania statystycznego: PKWiU 36.00.20.0. I to bez żadnych wyłączeń, bowiem ten symbol PKWiU nie został poprzedzony terminem „ex”, oznaczającym, że nie wszystkie usługi mieszczące się statystycznie w tym PKWiU mogą być objęte stawką 8-proc.

Tak więc brak „ex” przy PKWiU oznacza, że zakres opodatkowania VAT stawką 8-proc. nie tylko może, ale nawet musi pokrywać się w zupełności z zakresem statystycznym tego grupowania. A z zakresu tego wynika, że taka czynność, jak: „Wykonanie przez właściciela lub zarządzającego siecią wodociągową przyłącza wodociągowego od rurociągu głównego do indywidualnych nieruchomości”, mieści się w PKWiU z 2008 r. pod symbolem: 36.00.20.0.

To, że ta czynność tam się właśnie mieści, wynika wprost z opinii statystycznej zwanej „Precedens statystyczny” zamieszczonej na stronach internetowych GUS, w zakładce „klasyfikacja PKWiU 2008” pod symbolem: 36.00.20.0. Właśnie w niej zamieszczono opis: „Wykonanie przez właściciela lub zarządzającego siecią wodociągową przyłącza wodociągowego od rurociągu głównego do indywidualnych nieruchomości (data wydania: 26 lutego 2009 r.)”.

Oznacza to, że przy opłatach za wykonanie przyłączy wodociągowych do budynków mieszkalnych (czyli indywidualnych nieruchomości) można i należy zastosować obniżoną stawkę VAT, tj. 8 proc. Potwierdza to także interpretacja Izby Skarbowej w Łodzi z 29 lutego 2012r. (IPTPP1/443-1017/11-4/AK). Stawka VAT 8 proc. przy opłatach za wykonanie przyłącza wodociągowego do indywidualnych nieruchomości wynika zatem wprost z poz. 140 załącznika nr 3 do ustawy o VAT.

Budynki wielorodzinne

Wykonanie przyłącza wodociągowego (w całej jego długości wg opisu z ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków) do budynków wielorodzinnych lub zbiorowego zamieszkania, zaliczonych do PKOB 112 i 113, może korzystać ze stawki 8-proc., ale tylko w związku ze statystyczną definicją „obiektu budownictwa mieszkaniowego”, a dokładniej w związku ze statystyczną definicją „budynku”.

Takie właśnie przyłącze nie mieści się bowiem w poz. 140 załącznika nr 3 do ustawy o VAT, czyli w usługach związanych z uzdatnianiem i dostarczaniem wody za pośrednictwem sieci wodociągowych. Z zacytowanej opinii statystycznej wynika bowiem wprost, że aby przyłącze wodociągowe było zakwalifikowane do usług dostawy wody, musi dotyczyć indywidualnego budownictwa mieszkaniowego, czyli PKOB 111. Oznacza to, że na przesłankę dowodzącą słuszności stosowania stawki 8-proc. do opłat pobieranych za „przyłącze wody” celem podłączenia budynków mieszkalnych do rurociągu głównego – jako do usług dostawy wody – może się powoływać jedynie gmina, która od swoich mieszkańców pobiera takie opłaty.

Analiza statystyczna przekładająca się na stosowanie stawki 8 proc. dotyczy tylko wykonania przyłącza wodociągowego, gdyż inne przyłącza, np. kanalizacyjne, nie są traktowane w ten sposób. Wykonanie przyłącza kanalizacyjnego do indywidualnych nieruchomości nie jest zatem zaliczane do grupowania, w którym mieszczą się „Usługi związane z odprowadzaniem i oczyszczaniem ścieków” wymienione w poz. 142 załącznika nr 3 do ustawy o VAT i opisane grupowaniem statystycznym PKWiU ex 37 (patrz strona internetowa GUS, www.stat.gov.pl, zakładka „klasyfikacja PKWiU 2008”).

Orzecznictwo ETS

To, że do opłat za wykonanie przyłącza wodociągowego do indywidualnych nieruchomości można zastosować obniżoną stawkę VAT, wynika także z wyroku ETS z 3 kwietnia 2008 r. C 442/05 dotyczącego gminy niemieckiej. Zgodnie z tym wyrokiem: „Choć dyrektywa VAT nie zawiera definicji „dostawy wody”, to skoro podłączenie indywidualne do sieci wodociągowej jest niezbędne do dostarczania wody ludności, należy uznać, że wchodzi ono do zakresu dostawy wody, objętej obniżoną stawką VAT.

Bezsporne jest bowiem, że bez wykonania podłączenia do sieci, dostarczanie wody na rzecz właściciela lub posiadacza danej nieruchomości jest niemożliwe. Toteż podłączenie to jest niezbędne w celu dostarczania wody. Czynność podłączenia indywidualnego, która polega na ułożeniu kanalizacji umożliwiającej przyłączenie instalacji wodociągowej nieruchomości do stałej sieci dostawy wody należy do zakresu dostawy wody.

Państwa członkowskie mogą zatem stosować obniżoną stawkę VAT do określonych i swoistych aspektów dostawy wody, takich jak czynność indywidualnego podłączenia wody, pod warunkiem poszanowania zasady neutralności podatkowej, na której oparty jest wspólny system VAT”.

Wynika z tego, że w interpretowaniu zakresu stawek VAT należy bezwzględnie stosować – zgodnie z art. 5a ustawy o VAT – nie tylko klasyfikacje statystyczne, jeśli przepis się do nich odwołuje (a tak jest w tej sprawie), ale także wyroki ETS.

Definicje z Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych

PKOB definiuje „obiekty budowlane” jako konstrukcje połączone z gruntem w sposób trwały, wykonane z materiałów budowlanych i elementów składowych, będące wynikiem prac budowlanych. Natomiast „budynki” wg PKOB to zadaszone obiekty budowlane wraz z wbudowanymi instalacjami i urządzeniami technicznymi, wykorzystywane dla potrzeb stałych.

Z kolei „budynki mieszkalne” są opisane w PKOB jako obiekty budowlane, których co najmniej połowa całkowitej powierzchni użytkowej jest wykorzystywana do celów mieszkalnych. Wreszcie „budynki mieszkalne sklasyfikowane w PKOB 11” są to budynki: mieszkalne jednorodzinne (PKOB 111) o dwóch mieszkaniach i wielomieszkaniowe (PKOB 112) oraz zbiorowego zamieszkania (PKOB 113).

Te grupowania statystyczne PKOB można rozwijać jeszcze dalej, wymieniając wszystkie bardziej szczegółowe rodzaje tych budynków, zaczynając od budynków jednorodzinnych (np. willi, leśniczówek czy rezydencji wiejskich), poprzez budynki wielomieszkaniowe (np. bliźniaki), a kończąc na domach dziecka, noclegowniach, czy internatach jako budynkach zbiorowego zamieszkania (patrz rozporządzenie Rady Ministrów z 30 grudnia 1999 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych, DzU nr 112, poz. 1316 ze zm.).

interpretacje fiskusa

W interpretacji Izby Skarbowej w Łodzi z 20 października 2011 r. (IPTPP3/443-64/11-4/IB) stwierdzono, że: „(…) roboty budowlane związane z budową przyłączy wodociągowo-kanalizacyjnych korzystają ze stawki 8 proc. tylko w takim zakresie, w jakim są one wykonywane w obrębie budynku zaliczanego do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym.

Jeżeli natomiast roboty te są wykonywane poza obrębem budynku lub w obiektach nienależących do obiektów objętych społecznym programem mieszkaniowym, to (…) nie będą one korzystały ze stawki preferencyjnej i będą opodatkowane stawką 23 proc.”.

Z kolei w interpretacji z 19 stycznia 2012 r. (ILPP2/443-1489/11-3/SJ) Izba Skarbowa w Poznaniu stwierdziła, że: „preferencyjna stawka podatku w wysokości 8 proc. ma zastosowanie dla robót wykonywanych w bryle budynku (o ile będzie on sklasyfikowany w PKOB 11), natomiast dla usług wykonywanych poza bryłą budynku zastosowanie ma podstawowa stawka podatku w wysokości 23 proc., zgodnie z art. 146a pkt 1 ustawy”.