Podatek ten nie jest rozliczany w okresach rocznych, w związku z czym może być swobodnie zmieniany także w trakcie roku.
W 2011 r. polski ustawodawca korzystał z tej możliwości wyjątkowo skwapliwie, dlatego większość nowelizacji weszła w życie w kwietniu, lipcu i wrześniu 2011, a 1 stycznia 2012 zaczną obowiązywać jedynie nieliczne zmiany.
Roczna korekta
W trakcie roku zmieniły się m.in. zasady dokonywania rocznej korekty odliczonego podatku w związku z modyfikacją reguł ustalania proporcji sprzedaży. Przepisy w nowym brzmieniu obowiązują od 1 kwietnia 2011, jednak zgodnie z regulacją przejściową mają zastosowanie do korekt dokonywanych za rok 2011. W rezultacie w praktyce będą stosowane przez podatników dopiero od 2012 r.
Pogarszają one sytuację podatników, u których współczynnik sprzedaży dającej prawo do odliczenia przekracza 98 proc.
Mogą oni uznać, że wynosi on 100 proc. (czyli że mają pełne prawo do odliczenia), jedynie gdy kwota podatku naliczonego niepodlegająca odliczeniu, wynikająca z zastosowania rzeczywistej proporcji sprzedaży, w skali roku była mniejsza niż 500 zł. Nie ulega wątpliwości, że przepis ten mocno skomplikował życie podatnikom, którzy muszą teraz szczegółowo analizować, kiedy kwota podatku naliczonego niepodlegającego odliczeniu przekroczy 500 zł.
Nowe przepisy są natomiast korzystne dla tych podatników, u których proporcja sprzedaży nie przekracza 2 proc. Dotąd bowiem nie mieli oni prawa do odliczenia. Teraz natomiast mogą wybrać, czy chcą uznać, że ich proporcja wynosi 0 proc., czy też chcą stosować proporcję rzeczywistą.
Okazjonalny przewóz osób
Od 1 stycznia 2012 będą też obowiązywać nowe zasady opodatkowania usług międzynarodowego okazjonalnego przewozu drogowego osób.
Wprowadzono szczególną procedurę rozliczania VAT, z której mogą skorzystać podatnicy świadczący wyłącznie usługi międzynarodowego przewozu drogowego, polegającego na okazjonalnym przewozie osób autobusami zarejestrowanymi na terytorium państwa członkowskiego innego niż Polska, posiadający siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej poza Polską, niekorzystający z możliwości odliczania podatku naliczonego, otrzymania zwrotu tego podatku lub zwrotu różnicy podatku.
Będą oni mieli możliwość skorzystania z uproszczonej rejestracji dla celów VAT oraz uproszczonego rozliczania podatku w odniesieniu do świadczonych przez nich usług.
Zmiana stawek
Od Nowego Roku wzrośnie VAT na ubranka dla niemowląt oraz buty dziecięce. Do tej pory były one opodatkowane obniżoną 8-proc. stawką. Jednak została ona uznana przez Europejski Trybunał Sprawiedliwości za niezgodną z przepisami wspólnotowymi, w związku z czym Polska zmuszona była objąć te towary podstawową stawką VAT, tj. 23 proc.
Tylko do końca 2011 r. obowiązuje zwolnienie z VAT dla usług konserwatorskich i restauratorskich dotyczących zabytków. Zlikwidowanie zwolnienia było konieczne, zakończył się bowiem okres przejściowy, w którym Polska mogła je stosować. Od 1 stycznia usługi te będą zatem opodatkowane
23-proc. stawką VAT.
Możliwa jest także zmiana stawek VAT w trakcie 2012 r. Jeżeli bowiem relacja państwowego długu publicznego do produktu krajowego brutto według stanu na 31 grudnia 2011 (ogłoszona w drodze obwieszczenia w Monitorze Polskim przez ministra finansów w terminie do 31 maja 2012) przekroczy 55 proc., stawki zostaną automatycznie podwyższone o 1 proc. od lipca 2012.
Stawka podstawowa wyniesie więc 24 proc., stawki obniżone odpowiednio 9 proc. i 6 proc., stawka ryczałtu dla taksówkarzy wzrośnie do 5 proc., a zryczałtowanego zwrotu podatku dla rolników ryczałtowych do 7,5 proc.
—Agnieszka Poręba doradca podatkowy w Taxplan sp. z o.o.
