Czy samo ich spełnienie wystarczy, czy konieczne jest dodatkowe potwierdzenie tego faktu? Na podstawie ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy Prawo o miarach, obowiązującej od 1 kwietnia 2011, zmieniony został art. 83 ustawy o VAT w zakresie dotyczącym stosowania stawki VAT 0 proc. w międzynarodowym transporcie lotniczym.

Co się zmieniło

Zgodnie z tym przepisem do tej preferencyjnej stawki uprawnieni są dostawcy towarów i świadczący usługi na rzecz przewoźników lotniczych wykonujących przewozy głównie w transporcie międzynarodowym.

Dotyczy ona dostaw oraz importu środków transportu lotniczego, części zamiennych do nich i wyposażenia pokładowego, używanych przez takich przewoźników  niezależnie od masy samolotu (wcześniej zwolnienie dotyczyło samolotów o masie własnej nieprzekraczającej 12 ton).

Zatem oceniając, czy przedsiębiorca ma prawo do zastosowania zerowej stawki VAT z tytułu czynności wykonywanych na rzecz przewoźników lotniczych, należy wziąć pod uwagę całość działalności takiego przewoźnika, a nie tylko przewozy wykonywane przez niego samolotami o określonej masie.

Natomiast zamiana wyrazów „przewoźnicy powietrzni i inne podmioty” na „przewoźnicy lotniczy” miała na celu dostosowanie przepisów krajowych do dyrektywy VAT 2006/112/WE.

Ponadto, aby wyeliminować wątpliwości, kiedy przewoźnik lotniczy wykonuje przewozy głównie w transporcie międzynarodowym, ustawodawca w art. 83 ust. 1a ustawy o VAT określił trzy kryteria, jakie muszą być (łącznie) przez niego spełnione.

Trzy kryteria

Przez przewoźników lotniczych wykonujących głównie przewozy w transporcie międzynarodowym rozumie się takich przewoźników, u których udział:

- przychodów z działalności w transporcie międzynarodowym w przewozach ogółem,

- zrealizowanej liczby lotów w transporcie międzynarodowym w przewozach ogółem,

- liczby pasażerów lub ilości przewożonych towarów, lub ilości przewożonych przesyłek w transporcie międzynarodowym w przewozach ogółem wynosił z każdej z tych trzech kategorii w poprzednim roku podatkowym co najmniej 60 proc.

Prezes sporządza listę

Równocześnie w art. 83 ustawy o VAT dodano ust. 1c – 1e, upoważniające prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego (dalej ULC) do sporządzenia (w formie obwieszczenia w Dzienniku Urzędowym ULC) listy przewoźników spełniających te wymogi.

Lista dotyczy okresu od 1 kwietnia danego roku podatkowego do 30 marca roku następnego. Przewoźnicy lotniczy przekazują prezesowi ULC dane potwierdzające wykonywanie przez nich przewozów głównie w transporcie międzynarodowym, najpóźniej do 20 lutego danego roku podatkowego (art. 83 ust. 1d ustawy o VAT).

Jednocześnie na stronie internetowej ULC, w celu ułatwienia i usprawnienia publikacji listy, zamieszczony został wzór oświadczenia potwierdzającego spełnienie przez przewoźników kryteriów, o których mowa w art. 83 ust. 1a ustawy o VAT.

Niezgłoszenie bez sankcji

Brzmienie tych regulacji mogłoby sugerować, że uznanie danego przewoźnika za wykonującego przewozy głównie w transporcie międzynarodowym uzależnione jest od wpisania go na listę ogłaszaną przez prezesa ULC, co jednak, w naszej opinii, byłoby sprzeczne z art. 83 ust. 1a ustawy o VAT.

Wynika z niego bowiem, że warunkiem koniecznym do uznania, że dany przewoźnik wykonuje przewozy głównie w transporcie międzynarodowym, jest spełnienie wymogów, o których mowa we wspomnianym art. 83 ust. 1a.

Jednocześnie art. 83 ustawy o VAT nie przewiduje żadnych sankcji w stosunku do przewoźników, którzy nie złożą stosownego zgłoszenia.

Dodatkowy argument

Uzależnienie uprawnienia do stosowania zerowej stawki VAT w międzynarodowych przewozach lotniczych od potwierdzenia tego faktu przez odpowiedni organ  budziłoby także duże wątpliwości w sytuacji, gdy dany przewoźnik lotniczy ma swoją siedzibę poza granicami Polski.

Zgodnie bowiem z art. 83 ust. 1f ustawy o VAT przez przewoźników lotniczych wykonujących głównie przewozy w transporcie międzynarodowym należy rozumieć także przewoźników lotniczych nieposiadających siedziby, stałego miejsca prowadzenia działalności lub stałego miejsca zamieszkania na terytorium kraju, uznanych w państwie swojej siedziby za wykonujących głównie przewozy w transporcie międzynarodowym.

Mogłoby się okazać, że przepisy wewnętrzne innych krajów nie wymagają sporządzenia listy przewoźników wykonujących przewozy głównie w transporcie międzynarodowym przez uprawniony do tego organ.

Minister wyjaśnia

Niewątpliwie zatem nowelizacja art. 83 ustawy o VAT rozwiała wątpliwości co do tego, kiedy można uznać, że dany przewoźnik lotniczy wykonuje przewozy głównie w transporcie międzynarodowym.

Niemniej niejasno sformułowany przepis dotyczący sporządzania listy takich przewoźników przez uprawniony do tego organ (w Polsce przez prezesa ULC) może rodzić pytanie, czy sprzedawca towarów/usług na rzecz przewoźnika, który się na niej nie znajdzie, ale który spełnia wymogi określone w ustawie, jest uprawniony do skorzystania z preferencyjnej stawki.

Wątpliwości te pomagają rozwiać wyjaśnienia zamieszczone na stronie internetowej Ministerstwa Finansów. I tak w broszurze dotyczącej najważniejszych zmian w VAT od  1 kwietnia 2011 minister stwierdził, że „warunkiem zastosowania stawki podatku w wysokości 0 proc. jest spełnienie kryteriów określonych w art. 83 ust. 1a ustawy o VAT przez przewoźników lotniczych.

Zatem do czasu wydania listy w 2011 r. istotne jest spełnianie przez przewoźnika lotniczego ww. kryteriów. Potwierdzeniem spełnienia tych kryteriów przez danego przewoźnika lotniczego może być również zamieszczenie tego przewoźnika na ogłaszanej przez prezesa ULC liście”.

Ponadto w wyjaśnieniach dotyczących zagranicznych przewoźników wykonujących głównie przewozy w transporcie międzynarodowym minister finansów wskazał, że „zagraniczni przewoźnicy lotniczy nieposiadający siedziby, stałego miejsca prowadzenia działalności lub stałego miejsca zamieszkania na terytorium kraju, dla potrzeb stosowania stawki 0 proc. przy nabywanych przez nich towarach i usługach, będą uznani za przewoźników lotniczych wykonujących głównie przewozy w transporcie międzynarodowym, jeżeli przedłożą kontrahentowi stosowne dokumenty potwierdzające, iż w państwie siedziby są takimi przewoźnikami (przykładowo: analogiczną do obowiązującej w Polsce listę przewoźników wykonujących przewozy głównie w transporcie międzynarodowym, koncesję czy też odpowiedni akt właściwego organu państwa siedziby przewoźnika, uprawniający do wykonywania międzynarodowych przewozów lotniczych)”.

ZDANIEM AUTOREK

Katarzyna Wawro-Rzychoń, doradca podatkowy w ECA Wójciak i Partnerzy

Marta Krzewińska, konsultantka podatkowa w ECA Wójciak i Partnerzy

W naszej ocenie zarówno znowelizowane przepisy ustawy o VAT, jak i wyjaśnienia ministra finansów niewątpliwie wskazują, że jedynym, koniecznym warunkiem pozwalającym uznać, że dany przewoźnik lotniczy wykonuje przewozy głównie w transporcie międzynarodowym, jest spełnienie kryteriów wymienionych w art. 83 ust. 1a ustawy o VAT.

Natomiast lista sporządzana przez prezesa ULC może być dodatkowym dowodem, potwierdzającym, że przewoźnik, który się na niej znalazł, spełnił te warunki.

Przyjęcie odmiennego stanowiska mogłoby natomiast doprowadzić do nierównego traktowania (dyskryminacji) przewoźników, którzy z różnych powodów nie mogli czy nie zdążyli przekazać wymaganych danych prezesowi ULC, oraz przewoźników zagranicznych, którym przepisy krajowe nie narzucają takiego obowiązku, a którzy spełniają ustawowe wymogi.

Ani przepisy dyrektywy VAT (art. 148 lit. e – g), ani orzecznictwo Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości nie uzależniają możliwości zastosowania preferencyjnej stawki VAT (lub odpowiadającego jej zwolnienia z VAT) w międzynarodowych przewozach lotniczych od obowiązku sporządzenia przez właściwy organ danego państwa członkowskiego listy uprawnionych przewoźników. Jedynym wymogiem jest obowiązek wykonywania przewozów głównie na trasach międzynarodowych.

Przykładowo ETS w sprawie C-382/02 (Cimber Air A/S) orzekł, że linie lotnicze świadczą usługi głównie na trasach międzynarodowych, w przypadku gdy ich przewozy na trasach innych są znacząco mniej częste niż przewozy międzynarodowe. W konsekwencji o świadczeniu usług głównie na trasach międzynarodowych powinno się rozstrzygać na podstawie wszelkich danych i informacji, które wskazują na znaczenie danego typu przewozów (międzynarodowych i krajowych) w działalności przewoźnika, w szczególności obrotu z tego rodzaju działalności.

Wobec tego, naszym zdaniem, zastosowanie zerowej stawki VAT przez dostawców i usługodawców w żadnej mierze nie może być uzależnione od wpisania przewoźnika na listę publikowaną przez prezesa ULC (lub uprawniony organ z innego państwa). Jedynym wymogiem jest spełnienie kryteriów wymienionych w art. 83 ust. 1a ustawy o VAT. Jednocześnie, w naszej ocenie, spełnienie tych kryteriów można dowieść wszystkimi dowodami wskazanymi w przepisach ordynacji podatkowej.

Zobacz

:

» Dobra Firma » Podatki i księgi » VAT » Co i jak podlega opodatkowaniu » Transport » Transport międzynarodowy

» Poradniki podatkowe » Zmiany w VAT w 2011 r.